Giełda w ostatnim tygodniu poinformowała, że chciałaby spopularyzować możliwość sprzedaży akcji na krótko. W tym celu poczyniła na razie dwa kroki. Po pierwsze w wynikach sesji będzie oznaczała papiery, na których możliwa jest krótka sprzedaż. Po drugie giełda zamierza zaproponować rządowi zmniejszenie wymogów dopuszczających akcje spółki do krótkiej sprzedaży – możliwość ta jest bowiem obwarowana koniecznością osiągnięcia przez akcje spółki średniego obrotu z 10 ostatnich sesji w wysokości 1 mln zł oraz kapitalizacją 250 mln zł. W tej chwili warunki te spełnia tylko 18 spółek.
Są to pierwsze kroki GPW od chwili wprowadzenia krótkiej sprzedaży mające na celu popularyzację tej możliwości – dotychczas giełda jakby nie zwracała uwagi na tą opcję, myśląc być może, że na tak „rozwiniętym” jak nasz rynku, inwestorzy szybko skorzystają z nowych możliwości. Niestety, tak się nie stało. Najpierw, przez rok czasu istniały wątpliwości co do tego, czy krótka sprzedaż jest pożyczką w rozumieniu kodeksu cywilnego i rym samym każda umowa podlega opłacie skarbowej w wysokości 2%. Po pozytywnej opinii Ministerstwa Finansów w tej sprawie nie spełniły się nadzieje, że usunięta została ostatnia przeszkoda na drodze do rozwoju tej ciekawej propozycji dla inwestorów. Transakcje krótkiej sprzedaży są zawierane, ale są tak nieliczne, że nie można znaleźć o nich żadnej informacji w środkach masowego przekazu. Większe emocje wzbudziła tylko pierwsza tego rodzaju transakcja dokonana przez Dom Inwestycyjny BRE Banku. Szczegółów transakcji jednak nie znamy.
Pewnym ograniczeniem przy krótkiej sprzedaży są koszty, które musi ponieść inwestor pożyczający akcje w celu ich sprzedaży. Pożyczenie akcji wiąże się z podobnymi kosztami, jak pożyczenie gotówki. Koszty zależą od okresu pożyczki oraz wartości akcji – podobnie jak przy kredycie, do tego dochodzi jeszcze prowizja od transakcji. Przy małych kwotach zarobienie na spadku ceny akcji byłoby niezwykle trudne. To ograniczenie dodatkowo utrudnia taką popularyzację krótkiej sprzedaży, jaka nastąpiła w przypadku rynku kontraktów terminowych. Tutaj nie jest możliwe znaczne obniżenie kosztów przy wzroście zainteresowania krótką sprzedażą.
Czy działania GPW wystarczą, aby krótka sprzedaż rozwinęła swoje skrzydła. Niestety, w tej sprawie jestem pesymistą. Oznaczanie literkami spółek, na których krótka sprzedaż jest możliwa przypomina rysowanie palcem na wodzie. Na razie nie widziałem, żeby jakikolwiek środek masowego przekazu oznaczał w podobny sposób te spółki. Jak widać już na pierwszym kroku zawiódł marketing. GPW nie wprowadziła także do swojego systemu transakcyjnego możliwości specjalnego oznaczania spółek – ułatwiłoby to zadanie dystrybutorom danych giełdowych. Druga sprawa to obniżenie progów koniecznych do spełnienia, aby zakwalifikować się do krótkiej sprzedaży – to na pewno jest potrzebne, bowiem po dwóch latach bessy liczba spółek kwalifikujących się niestety jest bardzo mała. Ale te dwa kroki nie zmienią moim zdaniem w niczym sytuacji na rynku. Moim zdaniem do rozwoju krótkiej sprzedaży potrzebny jest szerszy odzew domów maklerskich, pewne porozumienie w organizacji rynku krótkiej sprzedaży. To bowiem domy maklerskie mają dostęp do wszystkich uczestników rynku i to one najlepiej nadają się do roli pośrednika przy kojarzeniu klientów w krótkiej sprzedaży. To one powinny aktywniej poszukać instytucji mogących pożyczać akcje. Chętni na pożyczanie na pewno by się znaleźli. Tak więc GPW, jeśli chce spopularyzować krótką sprzedaż, powinna użyć jakichś zachęt w stosunku do domów maklerskich, w celu stworzenia pewnego modelu rynku pożyczek akcji. To powinno przynieść pozytywne rezultaty. Aktualnie na krótką sprzedaż pozwolić mnoga sobie tylko tuzy rynku i dopóki tak będzie, możliwość ta będzie w zasadzie martwa.
Spółki aktualnie spełniające warunki krótkiej sprzedaży: Agora, BIG BG, BPH PBK, BRE, Budimex, BZWBK, Cersanit, ComputerLand, Echo, Elektrim, KGHM, Kredyt Bank, Orbis, Pekao, PKN Orlen, Prokom Software, Softbank, TPSA.
Marcin Dziadkowiak
Źródło:
