Trybunał Sprawiedliwości UE wydał w czwartek orzeczenie przeciwko pomocy publicznej Węgier na rozbudowę elektrowni jądrowej w Paksu. Unieważnił w ten sposób decyzję Komisji Europejskiej. Wyrok oznacza wygraną Austrii, która zaskarżyła zgodę na pomoc do Trybunału w Luksemburgu.
Austria wniosła skargę na decyzję KE dotyczącą zgody na udzielenie przez Węgry finansowego wsparcia rozbudowy elektrowni w Paksu w 2017 r. W skardze rząd w Wiedniu argumentował, że energia jądrowa nie jest ani zrównoważonym źródłem energii, ani właściwą odpowiedzią na zmiany klimatu. Władze austriackie twierdziły również, że decyzja KE narusza przepisy o zamówieniach publicznych, prowadzi do zakłócenia konkurencji i nie leży w interesie publicznym.
Elektrownia w Paksu jest rozbudowywana przez rosyjski państwowy koncern Rosatom, który wznosi dwa nowe bloki o mocy 1200 MW każdy. Przedsięwzięcie o nazwie Paks II jest jednym z kluczowych projektów energetycznych rządu Viktora Orbana. Wartość całej inwestycji ma wynieść ok. 12 mld euro.
Budowę bloków powierzono rosyjskiemu przedsiębiorstwu Nizhny Novgorod Engineering na podstawie umowy między Rosją a Węgrami o współpracy w zakresie pokojowego wykorzystania energii jądrowej. Projekt ma być w całości sfinansowany przez państwo węgierskie, które pożyczyło środki na ten cel od Rosji.
W marcu 2017 roku Komisja Europejska zatwierdziła tę pomoc publiczną Węgier, jednak rok później Austria wniosła skargę do Sądu UE, który jest częścią TSUE, o stwierdzenie nieważności decyzji Komisji.
W listopadzie 2022 roku Sąd UE oddalił skargę. Wówczas Austria wniosła do TSUE odwołanie od tego wyroku.
Trybunał w czwartek uchylił wyrok Sądu UE i stwierdził nieważność decyzji zatwierdzającej KE. Uznał w szczególności, że wbrew temu, co orzekł Sąd UE, Komisja nie mogła ograniczyć się do sprawdzenia, czy rozpatrywana pomoc jest zgodna z uregulowaniami Unii w dziedzinie pomocy państwa, lecz powinna była również sprawdzić, czy bezpośrednie udzielenie zamówienia na budowę dwóch nowych reaktorów jądrowych jest zgodne z uregulowaniami Unii w dziedzinie zamówień publicznych.
„Budowa obu reaktorów stanowiła integralną część środka pomocy zgłoszonego przez Węgry i mającego na celu ich nieodpłatne oddanie do dyspozycji MVM Paks II. Ponadto bezpośrednie udzielenie zamówienia na budowę było niezbędne do realizacji przedmiotu tej pomocy, a zatem stanowiło jej nierozerwalny aspekt” - uznał TSUE.
Z Brukseli Magdalena Cedro (PAP)
mce/ kar/
