Minister sprawiedliwości Adam Bodnar powiedział w poniedziałek, że po uwagach Komisji Weneckiej jego resort proponuje, by ewaluacją "neosędziów" zajęła się nowo ustanowiona Krajowa Rada Sądownictwa. Dodał, że ewaluacja ma uwzględniać sytuację poszczególnych osób i gwarantować środki odwoławcze.
"Gazeta Wyborcza" podała w poniedziałek, że Ministerstwo Sprawiedliwości pod wpływem zaleceń Komisji Weneckiej planuje zmienić zasady weryfikacji tzw. "neosędziów", czyli sędziów powołanych przez Krajową Radę Sądownictwa po zmianie przepisów w grudniu 2017 r. Mieliby oni być podzieleni na trzy grupy, w zależności od ścieżki awansu.
Bodnar podkreślił w TOK FM, że jego resort pracuje nad kształtem nowych przepisów razem z Komisją Kodyfikacyjną Ustroju Sądownictwa i Prokuratury, zgodnie z opinią Komisji Weneckiej.
"Musimy doprowadzić do tego, by dokonać ewaluacji. Ta ewaluacja musi być dokonana przez organ, który ma charakter sądowy, musi się opierać na częściowo indywidualnej ocenie sytuacji poszczególnych osób, wraz z zagwarantowaniem środka odwoławczego, i musi uwzględniać sytuacje, w jakich znalazły się poszczególne osoby oraz wybory życiowe, które te osoby dokonały po 2018 r. Stąd te różne kategorie. Czym innym jest awans z innego zawodu prawniczego czy świata akademii do sądownictwa, w tym do Sądu Najwyższego, a czym innym jest awans na wyższe stanowisko sędziowskie" - powiedział szef MS.
Dodał, że propozycja ma być poddana ponownej ocenie przez Komisję Wenecką.
Doprecyzował, że ewaluacją tzw. "neosędziów" miałaby się zająć Krajowa Rada Sądownictwa "ustanowiona zgodnie z regułami konstytucyjnymi przez samych sędziów". "Musimy najpierw przeprowadzić procedurę uchwalenia ustawy do końca i wyboru KRS" - wskazał.
Nowelizacja ustawy o KRS została w sierpniu skierowana przez prezydenta Andrzeja Dudę do Trybunału Konstytucyjnego. Nowela zakłada, że 15 sędziów-członków KRS ma być wybieranych w wyborach bezpośrednich i w głosowaniu tajnym przez wszystkich sędziów w Polsce, a nie - jak jest po zmianie przepisów z grudnia 2017 r. - przez Sejm. Po wyborze nowych członków KRS obecni sędziowie-członkowie Rady mieliby stracić mandaty.
Bodnar potwierdził, że obecna propozycja resortu sprawiedliwości oznaczałaby rezygnację ze składania przez "neosędziów" czynnego żalu.
Jak podała "GW", zgodnie z nowymi zapowiedziami MS "neosędziowie" w sądach powszechnych będą podzieleni na grupy; pierwsza z nich to zielona. To ok. 53 proc. "neosędziów" (ok. 1670 osób). "Mają ją stanowić dawni asesorzy, referendarze i absolwenci aplikacji szkoły sędziów i prokuratorów. W przypadku ich powołań na pierwsze stanowiska sędziowskie rola neoKRS była symboliczna, więc także weryfikacja ma być w ich przypadku zwykłą formalnością, a więc rodzajem potwierdzenia ich dotychczasowych powołań" - pisze dziennik.
Druga grupa - żółta - to ok. 36 proc. "neosędziów" (ok. 1130 osób). "To sędziowie, którzy zdecydowali się na awans, wiedząc o systemowej wadliwości procedur przed neoKRS. Ci orzecznicy mają wrócić na poprzednio zajmowane stanowiska, ale planowane są także rozwiązania przejściowe pozwalające im na dalsze orzekanie w dotychczasowym sądzie na podstawie delegacji (prezes sądu będzie mógł się sprzeciwić)" - wyjaśnia gazeta.
Trzecią grupą jest czerwona, czyli ok. 11 proc. "neosędziów" (340 osób). "To osoby, które przed uzyskaniem statusu neosędziego były prokuratorami, adwokatami, radcami itp. Według planowanych zmian ci orzecznicy pożegnają się ze statusem sędziów. Nie jest pewne, czy ich poprzedni status będzie z automatu +odżywał+. Część korporacji prawniczych sprzeciwia się, aby powrót miał charakter automatyczny. Ministerstwo Bodnara rozważa rozwiązania pomostowe, np. możliwość proponowania takim osobom objęcia stanowisk referendarzy" - czytamy.(PAP)
kmz/ ann/ ktl/
