Wniosek o kontrolę funkcjonowania Krajowego Ośrodka Zapobiegania Zachowaniom Dyssocjalnym w Gostyninie (woj. mazowieckie) i filii w Czersku (woj. pomorskie) do ministrów zdrowia i sprawiedliwości skierowali we wtorek m.in. sędziowie TK w stanie spoczynku prof. Ewa Łętowska i prof. Mirosław Wyrzykowski.
Pod wnioskiem do ministry zdrowia Jolanty Sobierańskiej-Grendy, ministra sprawiedliwości Waldemara Żurka, przewodniczącego sejmowej Komisji Sprawiedliwości i Praw Człowieka Pawła Śliza, senatora Marcina Karpińskiego podpisali się sędzia TK w stanie spoczynku, była RPO prof. Ewa Łętowska, dr hab. Monika Płatek, była zastępczyni RPO dr Hanna Machińska, sędzia TK w stanie spoczynku prof. Mirosław Wyrzykowski i prof. Zbigniew Lasocik.
Sygnatariusze wniosku zaapelowali o niezwłoczne powołanie rządowej lub państwowej komisji, która będzie wyposażona w kompetencje niezbędne do przeprowadzenia kompleksowej kontroli funkcjonowania Krajowego Ośrodka Zapobiegania Zachowaniom Dyssocjalnym (KOZDD) w Gostyninie i w filii w Czersku. Podkreślili, że pilny wniosek kierują w związku z trwającą od lat falą krytyki, a także z pojawiającymi się ostatnio doniesieniami o „rażących nieprawidłowościach” oraz w obliczu trwającego strajku głodowego pacjentów KOZZD.
Wniosek dotyczy kontroli legalności pozbawienia wolności osób przebywających w KOZDD, ewentualnych przypadków naruszeń praw człowieka, zasadności stosowania określonych procedur medycznych, funkcjonowania instytucji w wymiarze administracyjno-organizacyjnym.
„W naszym przekonaniu konieczne są skoordynowane i zdecydowane działania rządu oraz parlamentu, ponieważ poziom dysfunkcjonalności KOZZD przekroczył granice akceptowalne w demokratycznym państwie prawnym” - prawnicy podkreślili w uzasadnieniu.
Zaznaczyli, że nieprawidłowości funkcjonowania KOZZD były wielokrotnie sygnalizowane w naukowym piśmiennictwie prawniczym oraz w opracowaniach z zakresu medycyny. Prawnicy zaznaczyli, że nieprawidłowości przede wszystkim były formułowane w oficjalnych raportach NIK, w wystąpieniach Rzecznika Praw Obywatelskich oraz Krajowego Mechanizmu Prewencji Tortur (KMPT). Podkreślili, że na poważne naruszenia praworządności oraz na nieprzestrzeganie konstytucyjnych gwarancji wolności i praw człowieka zwracał także uwagę Europejski Komitet ds. Zapobiegania Torturom (CPT).
Według sygnatariuszy pisma przeprowadzenie kompleksowej kontroli jest konieczne, gdyż dotychczasowe działania nadzorcze nie uwzględniały wszystkich wniosków płynących z raportów instytucji kontrolujących. „W jakimiś sensie nowym elementem są poważne zarzuty formułowane przez pacjentów w sprawie funkcjonowania tej instytucji w wymiarze organizacyjnym, np. kwestie finansowe oraz podejrzenia o nepotyzm” - podkreślili.
Płatek poinformowała w poniedziałek PAP, że kilku pacjentów Krajowego Ośrodka Zapobiegania Zachowaniom Dyssocjalnym kontynuuje protest głodowy. Kilkunastu pacjentów KOZZD w Gostyninie (woj. mazowieckie) i jego filii w Czersku (woj. pomorskie) strajk głodowy rozpoczęło 4 sierpnia. 12 sierpnia Płatek poinformowała, że część osób zdecydowała się zawiesić protest w związku z nadzieją na zrealizowanie ich postulatu przeglądu zgodności z prawem ich pobytu w KOZZD i warunków tego pobytu. Kilka osób odmówiło jednak przerwania głodówki.
W sierpniu resort zdrowia przekazał PAP, że planuje kontrolę w ośrodku w Gostyninie, która obejmie lata 2024-2025.
Resorty zdrowia i sprawiedliwości pracują nad nowelizacją ustawy regulującej działalność KOZZD w Gostyninie. Zmiany mają objąć m.in. prawa i obowiązki osób umieszczonych w ośrodku, zasady ich pobytu oraz procedury przyjęcia i kontroli.
KOZZD działa od 2014 r. KOZZD w Gostyninie (woj. mazowieckie) i jego oddział zamiejscowy w Czersku (woj. pomorskie) są jednostkami podległymi resortowi zdrowia i monitorowanymi przez to ministerstwo, a działalność placówki regulują przepisy ustawy z 22 listopada 2013 r. o postępowaniu wobec osób z zaburzeniami psychicznymi stwarzających zagrożenie życia, zdrowia lub wolności seksualnej innych osób. O umieszczeniu w Gostyninie decyduje sąd na podstawie opinii biegłych. Zgodnie z ustawą osoby tam kierowane powinny podlegać indywidualnej terapii. (PAP)
kno/ jann/
