Wejście w życie programu kredyt mieszkaniowy naStart może doprowadzić do niewspółmiernego wzrostu cen na rynku mieszkaniowym w krótkim okresie - podało Ministerstwo Funduszy i Polityki Regionalnej, odnosząc się do zmian w projekcie. Zdaniem resortu program nie zwiększy dostępności mieszkań.
"Projektowane w ustawie rozwiązania nie adresują właściwie wyzwania, jakim jest poprawa dostępności mieszkaniowej. Ponownie zwracamy uwagę, że skierowane wsparcie do strony popytowej zamiast do tej związanej z podażą mieszkań może doprowadzić do niewspółmiernego wzrostu cen na rynku mieszkaniowym w krótkim okresie przed odpowiednim dostosowaniem podaży mieszkań" - wskazał resort w piśmie podpisanym przez wiceministra Jana Szyszkę, skierowanym do sekretarza Stałego Komitetu Rady Ministrów Mariusza Skowrońskiego.
MFiPR negatywnie ocenia niektóre szczegółowe zmiany w projekcie, wprowadzone przez projektodawcę, czyli Ministerstwo Rozwoju i Technologii po konsultacjach, w tym zniesienie limitu dochodowego dla rodzin z co najmniej trójką dzieci. "Dodatkowo, gospodarstwo domowe z co najmniej trójką dzieci może skorzystać z programu, nawet jeżeli posiada już nieruchomość. Utrzymanie, że posiadana w trakcie przystąpienia do programu nieruchomość musi być zbyta a nie sprzedana, w opinii MFiPR, może prowadzić do nadużyć i wykorzystywania państwowych dopłat do kredytów przez beneficjentów, których stać na zaciągnięcie kredytu na rynku bez wsparcia" - wskazano w piśmie.
Resort funduszy i polityki regionalnej krytycznie odniósł się również do zwiększenia limitów wniosków o przyznanie kredytu w dwóch pierwszych kwartałach. "Wprowadzenie limitów wniosków na kwartał na poziomie 15 tys., (...) stanowiło (...) bezpiecznik przed nadmiernym wzrostem cen mieszkań poprzez przesycenie popytu. Jednakże zwiększenie limitów puli wniosków na dwa pierwsze kwartały 2025 r. są w ocenie MFiPR zmianą negatywną" - wskazano w piśmie. W opinii MFiPR "zwiększenie tego limitu, zwłaszcza na początku programu, może skutkować efektem podobnym, jaki obserwowaliśmy w przypadku poprzednika projektu, bezpiecznego kredytu 2 proc.".
Ministerstwo podtrzymało również wyrażoną w trakcie uzgodnień międzyresortowych sugestię pozostawienia tej części programu, która dotyczy kredytu na partycypację lub wkład mieszkaniowy w Społecznych Inicjatywach Mieszkaniowych i Towarzystwach Budownictwa Społecznego. "W uzasadnieniu do ustawy MRiT wskazuje, że objęcie gwarancją kredytów na wydatki ponoszone w związku z pokryciem kosztów partycypacji albo wkładu mieszkaniowego nawet do pełnej wartości pożyczanego kapitału czyni te produkty kredytowe dla banków równie, a nawet bardziej bezpiecznymi i atrakcyjnymi niż kredyty hipoteczne. W związku z powyższym, MFiPR rekomenduje pozostawienie programu tylko w części dotyczącej kredytu konsumenckiego, jako tego który wspiera sektor budownictwa społecznego".
Według projektu programu kredyt mieszkaniowy naStart przygotowanego przez MRiT, Rządowy Fundusz Mieszkaniowy przeznaczy na dopłaty kwotę umożliwiającą udzielenie w latach 2024-2025 łącznie ok. 100 tys. kredytów o średniej wartości 410 tys. zł.
Z projektu wynika, że koszt dopłat do kredytów mieszkaniowych w przyszłym roku wyniesie ponad 1,15 mld zł, a w ciągu 10 lat będzie to łącznie prawie 19,4 mld zł.
"Źródłem finansowania dopłat do rat kredytu mieszkaniowego #naStart będzie budżet państwa poprzez Rządowy Fundusz Mieszkaniowy (RFM) w Banku Gospodarstwa Krajowego. W celu finansowania programu RFM będzie zasilany środkami budżetu państwa w ramach zwiększonego limitu finansowego" – wskazano w ocenie skutków regulacji, dołączonej do projektu.
Zgodnie z projektem, wysokość dopłaty do rat będzie uzależniona od liczby dzieci w rodzinie. Bezdzietni mają uzyskać dopłatę do rat z oprocentowaniem 1,5 proc. Rodziny z jednym dzieckiem - 1 proc., z dwojgiem 0,5 proc., a z trojgiem i więcej - 0 proc. Kredyt z dopłatami o stopie 0 proc. - poza rodzinami wielodzietnymi, będzie również przysługiwał kredytobiorcom finansującym partycypację lub wkład mieszkaniowy (w spółdzielniach, Społecznych Inicjatywach Mieszkaniowych, Towarzystwach Budownictwa Społecznego).
Rodziny z co najmniej trojgiem dzieci mogłyby skorzystać z preferencyjnego kredytu również na kolejne mieszkanie, co ma zapewnić im możliwość poprawienia warunków mieszkaniowych.
W projekcie ustawy uwzględniono dodatkowe kryteria uprawniające do uzyskania kredytu: wysokość dochodów gospodarstwa domowego kredytobiorcy, maksymalną kwotę części kapitału zaciągniętego kredytu, od której będą naliczane dopłaty do rat kredytu mieszkaniowego oraz uzależnione od liczby członków gospodarstwa domowego kredytobiorcy kryterium powierzchniowe. Limity dochodów mają być ustalane corocznie.
W projekcie przyjęto też kwoty określające maksymalną podstawę naliczenia dopłat do rat, biorąc przy tym pod uwagę liczbę dzieci: 200 tys. zł w przypadku 1-osobowego gospodarstwa domowego, 400 tys. zł w przypadku 2-osobowego, 450 tys. zł w przypadku 3-osobowego, 500 tys. zł w przypadku 4-osobowego i 600 tys. zł w przypadku 5-osobowego gospodarstwa domowego.(PAP)
gkc/ pad/
