Rozrost przestrzeni życiowej, cywilizowanie się polskich mieszkań i uwłaszczanie się lokatorów – takie wnioski dotyczące polskiej „mieszkaniówki” płyną z Narodowego Spisu Powszechnego, które opublikował Główny Urząd Statystyczny.
1,8 mln pustostanów
Na koniec marca 2021 r. – zgodnie z danymi zebranymi w Narodowym Spisie Powszechnym 2021, w Polsce znajdowało się 15,227 mln mieszkań, z czego zamieszkanych było 13 438 900. Oznacza to, że na terenie całej Polski istniało blisko 1,8 mln pustostanów (11,7 proc. wszystkich lokali mieszkalnych).
Jednocześnie w ciągu 10 lat od przeprowadzenia wcześniejszego spisu powszechnego w 2011 r., liczba zamieszkanych lokali wzrosła o 913,5 tys.
Nawet co trzeci budynek sprzed wojny
Choć w Polsce stale zmniejsza się odsetek budynków mieszkalnych wybudowanych przed 1945 r., to wciąż w takim wieku jest co szósty (16,1 proc.). W przypadku mieszkań przedwojenny rodowód zanotowano w 15 proc. przypadków.
W przypadku tych danych widać jednak wyraźny podział na tzw. Ziemie Odzyskane i te, które znajdowały się pod polską administracją przed 1939 r. W woj. dolnośląskim, lubuskim i opolskim mieszkania zbudowane przed 1945 r. stanowiły ponad 30 proc. W województwach centralnych i wschodnich współczynnik ten wahał się od 5,6 do 12,7 proc.
Biorąc pod uwagę cały kraj, najwięcej – 2,8 mln mieszkań – zbudowanych zostało pomiędzy 1945 a 1970 r. Co dziesiąte (2,1 mln i 10,7 proc.) powstało po przeprowadzeniu poprzedniego spisu powszechnego, czyli po 2011 r., przy czym większość – 890 tys. zbudowano w miastach.
Mieszkania maleją, ale jednak rozrastają się?
Choć w ostatnim czasie pisaliśmy po raz kolejny o zmniejszającej się powierzchni nowo oddawanych mieszkań, to zgodnie z danymi pochodzącymi z Narodowego Spisu Powszechnego 2021, w ciągu 10 lat średnia powierzchnia użytkowa polskich mieszkań wzrosła.
W 2011 r. było to 70,8 mkw., podczas gdy na koniec marca 2021 r. 76,5 mkw. a więc o 5,7 mkw. więcej.
Trzeba jednak zauważyć, że dane pochodzące z Narodowego Spisu Powszechnego 2021 r. nie uwzględniają podziału na mieszkania znajdujące się w budynkach wielorodzinnych i domy jednorodzinne, a pomiędzy 2011 r. a 2021 r. byliśmy świadkami boomu na te ostatnie, co swoje odzwierciedlenie znalazło m.in. w większej powierzchni lokali mieszkalnych ogółem.
Co dziewiąte mieszkanie przeludnione
Na koniec marca 2021 r. w polskim mieszkaniu żyły przeciętnie niespełna trzy osoby (2,8). Dziesięć lat wcześniej współczynnik ten nieznacznie przekraczał 3. Statystyczny lokal mieszkalny miał także niespełna 4 izby (3,9), w skład których wchodzą zarówno pokoje jak i kuchnie. W 2011 r. współczynnik ten wyniósł 3,75.
Co trzecie mieszkanie (30,8 proc.) miało trzy izby, co czwarte (25,6 proc.) cztery izby a 13,4 proc. lokali mieszkalnych miało 2 izby.
Przeciętna powierzchnia użytkowa w przeliczeniu na mieszkańca wynosiła 27,5 mkw. i była o 3,7 mkw. większa niż dziesięć lat wcześniej. Pomiędzy poszczególnymi regionami zanotowano jednak różnice. O ile w woj. warmińsko-mazurskim na lokatora przypadało średnio 24,3 mkw., o tyle w woj. opolskim i mazowieckim było to ponad 28 mkw.
Wciąż co dziewiąte mieszkanie (11 proc.) było przeludnione, co oznacza, że na dwoje spokrewnionych dorosłych, jedną osobę mieszkającą samotnie, dwoje dzieci do 12 lat lub dwoje dzieci tej samej płci pomiędzy 12. a 17. rokiem życia, przypadał mniej niż jeden pokój.
Własność i TBS-y zyskują
Zgodnie z NSP2021 w zasobach towarzystw budownictwa społecznego (TBS) pozostawało blisko 381 tys. mieszkań – dziewięć razy więcej niż w 2011 r.
Czternastokrotnie w analizowanym okresie zmniejszyła się z kolei liczba mieszkań spółdzielczych. W marcu 2021 r. było ich 16,8 tys. wobec 239,3 tys. w 2011 r.
Mieszkania wyparowują także z zasobów gminnych, w których w marcu 2021 r. znajdowało się 78,4 tys. mieszkań. W 2011 r. było 282,6 tys. takich lokali.
900 tys. mieszkań bez łazienki, 700 tys. bez toalety
Polskie mieszkania nieustannie cywilizują się, co objawia się w rosnącym udziale lokali wyposażonych w łazienki, spłukiwane ustępy i wodę bieżącą. W marcu 2021 r. łazienkę posiadało 93,3 proc. mieszkań (+1,8 pp.). Oznacza to, że bez łazienki żyli lokatorzy ok. 900 tys. mieszkań.
Ustęp spłukiwany można było spotkać w 94,6 proc. mieszkań (+0,7 pp.). W toaletę nie było wyposażone ponad 725 tys. lokali. Woda bieżąca doprowadzona była do 96,7 proc. lokali (+9,2 pp.), co oznacza, że bez tego udogodnienia musieli radzić sobie lokatorzy 443 tys. mieszkań znajdujących się w Polsce.
Wzrosła także liczba mieszkań wyposażonych w gaz z sieci – 59,1 proc. wobec 57,7 proc. w 2011 r. Centralne ogrzewanie miało z kolei 87,1 proc. mieszkań (+5,4 pp.).
Zmniejszył się za to odsetek mieszkań z doprowadzonym wodociągiem (96,7 proc. wobec 97 proc. w 2011 r.).
