NBP ocenia, że wprowadzenie projektowanego podatku bankowego może mieć negatywny wpływ na efektywność polityki pieniężnej, będzie prawdopodobnie skutkować wzrostem marż i kosztów kredytów, a długim okresie może dojść do niekorzystnych zmian w strukturze akcji kredytowej banków.
"Wprowadzenie podatku może też mieć negatywny wpływ na efektywność polityki pieniężnej. Ograniczenie finansowania części przedsiębiorstw może obniżyć wrażliwość dynamiki inwestycji na zmiany stóp procentowych banku centralnego. Innym czynnikiem strukturalnym, który mógłby ograniczyć efektywność prowadzenia polityki pieniężnej byłaby wspomniana wcześniej realokacja części portfeli kredytowych do bilansów zagranicznych podmiotów dominujących grup kapitałowych, w których funkcjonują banki krajowe objęte omawianym podatkiem" - napisał NBP w opinii do projektu ustawy o podatku od niektórych instytucji finansowych.
"Z kolei ewentualna zmiana struktury aktywów finansowych gospodarstw domowych mogłaby osłabić siłę wpływu zmian stóp procentowych banku centralnego na zachowania gospodarstw domowych w zakresie konsumpcji i oszczędności" - dodano.
NBP ocenił, że wprowadzenie projektowanego podatku będzie prawdopodobnie skutkować wzrostem marż i kosztów kredytów, w szczególności w przypadku kredytów charakteryzujących się dotychczas niskimi marżami i niską rentownością, takich jak kredyty mieszkaniowe.
"(...) Proponowana konstrukcja podatku może sprzyjać ograniczeniu podaży kredytów dla najlepszych (i w konsekwencji niskomarżowych) klientów korporacyjnych, co mogłoby zaburzać procesy inwestycyjne. W to miejsce może pojawić się akcja kredytowa finansująca przede wszystkim bieżącą konsumpcję gospodarstw domowych" - dodano.
NBP zwrócił uwagę, że oprócz grupy banków charakteryzujących się dobrą sytuacją finansową i wysoką odpornością na szoki nawet w obliczu prognozowanego spadku zyskowności w najbliższych latach, istnieje grupa banków słabszych, o niższej rentowności i relatywnie niższych wskaźnikach adekwatności kapitałowej.
"Negatywny wpływ wprowadzenia projektowanego podatku w połączeniu z innymi regulacjami zwiększającymi obciążenia banków będzie największy właśnie w przypadku tych banków. Opodatkowanie aktywów, a nie wyniku finansowego może, w przypadku niektórych z nich, spowodować powstanie strat" - dodano.
W opinii NBP wskazane byłoby ograniczenie ryzyka dalszego pogorszenia się sytuacji banków, które obecnie znajdują się w słabszej sytuacji finansowej, poprzez "co najmniej" zwolnienie z podatku banków realizujących program postępowania naprawczego.
"W takich warunkach wprowadzenie nowych obciążeń mogłoby istotnie utrudnić poprawę tej sytuacji z negatywnymi skutkami dla stabilności całego sektora" - napisano.
NBP ocenia, że po wprowadzeniu podatku objęte nim banki mogą podejmować działania w celu ograniczenia bazy podatkowej, tj. ograniczenia wykazywanej wartości aktywów.
W przypadku kredytów oferowanych największym przedsiębiorstwom oraz finansowania konsorcjalnego, np. dużych projektów infrastrukturalnych, krajowe banki działające w ramach międzynarodowych grup kapitałowych mogą, zdaniem NBP, dążyć do księgowania udzielanych kredytów w bilansie zagranicznego podmiotu dominującego (lub innego zagranicznego podmiotu w ramach grupy kapitałowej).
"Tego typu operacje prowadziłyby do wzrostu zadłużenia zagranicznego sektora przedsiębiorstw, a w efekcie również do pogłębienia ujemnej wielkości międzynarodowej pozycji inwestycyjnej netto, co mogłoby pogarszać percepcję ryzyka naszej gospodarki oraz skutkować wzrostem premii za ryzyko" - napisano w opinii.
NBP stwierdził, że można spodziewać się spadku podaży wysokokwotowych i nisko rentownych kredytów hipotecznych i komunalnych.
NBP ocenia, że banki mogą dążyć do redukcji niskooprocentowanych aktywów płynnych w postaci obligacji skarbowych, co z jednej strony może skutkować pogorszeniem pozycji płynnościowej sektora, z drugiej zaś dodatkową podażą na wtórnym rynku papierów skarbowych, spadkiem cen obligacji i wzrostem kosztów obsługi długu publicznego.
Zdaniem NBP nowy podatek może zwiększać atrakcyjność transakcji pozabilansowych oraz znaczenie podmiotów sektora shadow banking nieobjętych podstawą opodatkowania, a także może wzrosnąć skłonność banków do przeprowadzenia transakcji sekurytyzacyjnych. (PAP)
seb/ osz/
