W czwartek weszła w życie nowelizacja przepisów związana z przystąpieniem Polski do Prokuratury Europejskiej (EPPO). "To też jest element odmiany prokuratury" - mówił niedawno szef MS-prokurator generalny Adam Bodnar odnosząc się do tej nowelizacji.
Ustawę nowelizującą zapisy m.in. Prawa o prokuraturze i Kodeksu postępowania karnego w związku z przystąpieniem polskiej prokuratury do EPPO Sejm uchwalił 24 stycznia br., Senat nie wprowadził do niej poprawek, a prezydent Andrzej Duda podpisał ją 6 marca br.
"My już wcześniej przystąpiliśmy na podstawie rozporządzenia unijnego, natomiast ta ustawa techniczna jest potrzebna, aby zapewnić takie dość elastyczne i swobodne funkcjonowanie Prokuratury Europejskiej także w naszym systemie prawnym i to też jest element odmiany prokuratury" - mówił w TVP Info minister sprawiedliwości Adam Bodnar już po podpisaniu nowelizacji przez prezydenta.
Prokuratura Europejska z siedzibą w Luksemburgu to niezależny organ unijny odpowiedzialny za prowadzenie dochodzeń, ściganie i doprowadzanie przed sąd sprawców przestępstw przeciwko interesom finansowym Unii Europejskiej. Chodzi m.in. o zwalczanie korupcji, prania brudnych pieniędzy czy transgranicznych oszustw VAT.
Polska należy do Prokuratury Europejskiej od marca 2024 r. W jej ramach współpracują 24 kraje członkowskie UE. Decyzja o zainicjowaniu procedury przystąpienia Polski do EPPO była jedną z pierwszych podjętych przez ministra Bodnara po objęciu przez niego urzędu ponad rok temu. Nowelizacja ustaw w związku z przystąpieniem RP do wzmocnionej współpracy w zakresie Prokuratury Europejskiej jest właśnie konsekwencją tej decyzji przystąpienia Polski do EPPO.
"Do najistotniejszych zmian w Prawie o prokuraturze należy zaliczyć rozstrzygnięcie, że status prokuratora na gruncie polskiego ustawodawstwa przysługuje również osobom sprawującym urząd prokuratora europejskiego oraz osobom powołanym na urząd delegowanego prokuratora europejskiego" - zaznaczono w marcowej informacji Kancelarii Prezydenta, gdy ustawa została podpisana przez Andrzeja Dudę.
MS informowało natomiast, że "prokuratorzy na urząd prokuratora europejskiego lub na urząd delegowanego prokuratora europejskiego będą posiadali taki sam zakres uprawnień, jak pozostali prokuratorzy". "Będzie to dotyczyło zarówno postępowania określonego w Kodeksie postępowania karnego, Kodeksie karnym skarbowym, jak również w ustawie o odpowiedzialności podmiotów zbiorowych za czyny zabronione pod groźba kary" - dodawano.
Nowe przepisy dotyczą m.in. wprowadzenia mechanizmu wyłaniania kandydatów na prokuratora Prokuratury Europejskiej i wprowadzenia podstawy prawnej do tworzenia biur delegowanego prokuratora europejskiego przy powszechnych jednostkach organizacyjnych prokuratury. Odnoszą się także do stworzenia podstawy prawnej do finansowania działań prokuratorów Prokuratury Europejskiej w Polsce.
Przewidziano także m.in. wprowadzenie podstawy prawnej do tworzenia biur delegowanego prokuratora europejskiego przy prokuraturach. Jak informowano zakłada się utworzenie czterech biur delegowanego prokuratora europejskiego: w Gdańsku, Katowicach, Lublinie i Warszawie.
Doprecyzowano również, że w razie braku porozumienia między Prokuraturą Europejską a polską prokuraturą co do tego, czy konkretny czyn jest objęty właściwością Prokuratury Europejskiej decyzję odnośnie organu właściwego do prowadzenia postępowania podejmuje Prokurator Generalny.
Na czele EPPO stoi prok. Laura Koevesi z Rumunii. Przewodniczy ona kolegium prokuratorów europejskich, po jednym z każdego kraju należącego do tej instytucji. W grudniu ub.r. Grażyna Stronikowska z Prokuratury Krajowej została mianowana pierwszym przedstawicielem Polski w EPPO. Wcześniej Stronikowska pracowała m.in. w Urzędzie ds. Zwalczania Nadużyć Finansowych (OLAF) w Brukseli.
Na szczeblu krajowym działają z kolei prokuratorzy delegowani. Mają oni za zadanie prowadzić postępowania przygotowawcze oraz wnosić i popierać oskarżenia. Prokuratorzy delegowani działają w sposób całkowicie niezależny od organów krajowych. Docelowo w Polsce będzie działać 24 delegowanych prokuratorów europejskich.
Kandydaci na tych prokuratorów mają być wyłaniani spośród prokuratorów w drodze konkursów odbywających się zgodnie z przepisami zarządzenia wydanego przez Prokuratora Generalnego. "Zgodnie zaś z przepisem przejściowym określenie sposobu i trybu przeprowadzenia konkursu w drodze zarządzenia PG nie będzie dotyczyć naborów kandydatów na urząd prokuratora europejskiego i urząd delegowanego prokuratora europejskiego ogłoszonych przed dniem wejścia ustawy w życie" - zwracano uwagę. (PAP)
mja/ par/
