Najgłośniejszy do tej pory pozew zbiorowy, przeciwko mBankowi, dotyczył sposobu ustalania oprocentowania. Umowy tzw. „starego portfela” zawierały zapis, który dawał kredytodawcy sporą swobodę kształtowania kosztu kredytu. mBank nie jest jednak jedyną instytucją, która stosowała tego rodzaju chwyt. Wkrótce do sądu trafi pozew zbiorowy przeciwko Santander Consumer Bank.
„Obecnie mamy zebraną grupę 55 pozywających, a pozew planujemy złożyć na przełomie października i listopada” mówi Agnieszka Sobczyk, radca prawny a Kancelarii K&L Legal Granta i Wspólnicy. Koncepcja pozwu obejmuje dwa zagadnienia – ustalania kursu franka szwajcarskiego na potrzeby wypłaty i spłaty kredytu oraz zmiennej stopy procentowej.
Pierwszy element jest wspólny dla wielu spraw, które trafiły już do sądów lub są na wcześniejszym etapie. Podobnie jak np. w przypadku Banku Millennium, Santander Consumer Bank korzystał w umowach kredytowych z zapisu, który dawał kredytodawcy prawo korzystania z własnych tabel kursów walut. Kwota wypłacanego w złotych kredytu, a co za tym idzie wysokość zadłużenia, ustalana była na podstawie kursu kupna franka szwajcarskiego, a wartość rat kredytowych – według kursu sprzedaży. Pozywający będą chcieli ustalić, że bank miał dowolność w narzucaniu warunków przeliczania wartości zobowiązania. To z kolei prowadziłoby do uznania, że klauzula waloryzacyjna nie obowiązywała klientów, a bank powinien zwrócić nadwyżkę wynikającą ze stosowania spreadu.
Druga kwestia wykazuje spore podobieństwo do sprawy „Nabitych w mBank”. W umowach kredytowych zawieranych w pewnym okresie widniał zapis dający bankowi prawo (lecz nie obowiązek) zmiany oprocentowania w razie wystąpienia jednej z wymienionych we wzorcu okoliczności. „W rezultacie to Bank jako autor wzorca, uzyskał uprawnienie do dokonania wiążącej interpretacji umowy co do możliwości zmiany, a także terminu, kierunku i zakresu zmiany oprocentowania bez możliwości jakiejkolwiek ich weryfikacji przez konsumenta”, czytamy w koncepcji pozwu przygotowanego przez K&L Legal.
Uznanie zapisów kształtujących oprocentowanie zobowiązania za niewiążące oznaczałoby, że klienci byli zobowiązani do spłaty kredytu według warunków określonych wprost w umowie, a więc wyjściowej stawki. W przypadku osób, które w późniejszym okresie podpisały aneks zmieniający zasady ustalania oprocentowania na model „LIBOR plus marża”, roszczenia mają dotyczyć okresu do zawarcia aneksu.
Pozew zbiorowy ma być pozwem o ustalenie. Jeśli sąd przychyli się do argumentów klientów, może uznać, że nie byli oni związani kwestionowanymi zapisami. W następnym kroku kredytobiorcy mieliby możliwość domagania się zwrotu nadpłat wynikających ze stosowania podważonych reguł.
Przypomnijmy, że w sprawie przeciwko mBankowi sąd pierwszej instancji i sąd apelacyjny uznały, że stosowana wobec klientów klauzula zmiany oprocentowania kredytów była nieprecyzyjna i orzekły, iż nie wiąże kredytobiorców. Kredytodawca wniósł o kasację wyroku, a w maju 2015 r. Sąd Najwyższy uchylił wyrok Sądu Apelacyjnego w Łodzi i zwrócił sprawę do ponownego rozpatrzenia. Przyczyną były jednak wady formalne – zdaniem Sądu Najwyższego, sąd apelacyjny nie doprecyzował, które z obowiązków kontraktowych zostały naruszone przez bank.
