Eksperci ds. polityki żywnościowej krytycznie oceniają przedstawioną przez Komisję Europejską propozycję budżetu UE na lata 2028–2034. Choć ogólny budżet ma wzrosnąć do 2 bilionów euro, środki przeznaczone na Wspólną Politykę Rolną (WPR) mają zostać znacznie ograniczone – z 387 mld euro w obecnej perspektywie do około 300 mld euro w nowej.
- KE zaproponowała rewolucję w Wieloletnich Ramach Finansowych, a co za tym idzie również we Wspólnej Polityce Rolnej. Choć całościowy budżet UE ma wzrosnąć z 1,2 do 2 bilionów euro, udział rolnictwa w wydatkach UE miałby znacząco spaść – powiedziała Adrianna Wrona z Instytutu Zielonej Gospodarki, cytowana w komunikacie.
Zgodnie z propozycją Komisji WPR ma przestać funkcjonować jako odrębny fundusz i zostać włączona do regionalnych planów obejmujących także fundusze spójności. Choć zapowiadane jest zabezpieczenie środków na rolnictwo w ramach tzw. „krajowej koperty”, eksperci obawiają się, że dostępne fundusze i tak będą mniejsze.
Według Katarzyny Banul-Wójcikowskiej z Instytutu Strategii Żywnościowych „Grunt”, nowy system budzi uzasadnione obawy rolników.
- Rolnicy, którzy protestowali w Brukseli, od dawna obawiali się takiego rozwoju sytuacji. Widzą w tym rozwiązaniu zagrożenie dla wsparcia dla rolnictwa, które będzie w ramach regionalnego planu partnerstwa przynajmniej częściowo konkurować o fundusze z innymi celami – stwierdziła.
Krytycznie o propozycji KE wypowiada się również Jerzy Wierzbicki, prezes Polskiego Zrzeszenia Producentów Bydła Mięsnego.
- W reakcji na ogłoszenie przez Komisję Europejską propozycji budżetu UE i przyszłej Wspólnej Polityki Rolnej (WPR) rolnicy z całej Europy stanowczo sprzeciwiają się dalszemu podważaniu fundamentów europejskiego rolnictwa - skomentował. Jak dodał, Komisja Europejska przestawiając propozycję budżetu na WPR w wysokości 302 mld euro, pokazała swój lekceważący stosunek do rolnictwa.
- Już teraz rolnicy odczuwają dramatyczne skutki inflacji i utraty realnej wartości WPR. (...) W latach 2028–2034 potrzeba 535 mld euro, aby wrócić do wartości z 2020 roku, i minimum 411 mld euro, aby utrzymać wartość z 2027 roku. Renacjonalizacja WPR tylko pogłębiłaby ten problem, niszcząc jednolity rynek i zwiększając koszty dla państw członkowskich – powiedział przedstawiciel rolników.
- Dziś rolnicy z UE apelują do przewodniczącej Komisji Europejskiej: przestańcie demontować WPR, przestańcie podważać jej budżet, przestańcie osłabiać nasze rolnictwo, nasze bezpieczeństwo żywnościowe i nasze zdrowie. A Europa bez silnej WPR to już nie nasza Europa - dodał cytowany w komunikacie.
Zdaniem Banul-Wójcikowskiej, zapowiadana decentralizacja może mieć również konsekwencje polityczne. - Przeniesienie WPR do regionalnych planów partnerstwa, którymi kraje będą mogły rozporządzać w sposób elastyczny i dostosowany do potrzeb, spowoduje przeniesienie politycznej odpowiedzialności za problemy w rolnictwie na poziom krajowy. Trudniej będzie winić UE za problemy wewnętrzne polskiego rolnictwa. Położy to większą presję na naszym rządzie. To jednocześnie szansa i zagrożenie dla naszego rolnictwa. Żeby rzeczywiście budować odporny system żywnościowy i odporne społeczeństwo, potrzebna jest wizja rozwoju polskiego rolnictwa, poważny zwrot ku zrównoważonej produkcji. Jak dotąd, rząd nie przedstawił takiej wizji - oceniła.
Komisarz UE ds. budżetu Piotr Serafin przedstawił w środę propozycję unijnego budżetu na lata 2028-34 o wartości 2 bln euro. W propozycji przewidziano 300 mld euro na rolnictwo, 451 mld euro na Fundusz Konkurencyjności i 218 mld euro dla słabiej rozwiniętych regionów. Ponadto Komisja proponuje pięciokrotne zwiększenie środków - do 131 mld euro - na obronność i kosmos.
Propozycja budżetu wymaga poparcia wszystkich 27 państw członkowskich oraz zatwierdzenia przez Parlament Europejski.
Zgodnie z procedurą propozycja Komisji Europejskiej będzie teraz przedmiotem negocjacji z państwami członkowskimi i Parlamentem Europejskim. Do przyjęcia Wieloletnich Ram Finansowych potrzebna jest jednomyślna zgoda wszystkich rządów oraz zatwierdzenie przez PE.
Z Brukseli Łukasz Osiński (PAP)
luo/ mms/ mhr/
