Komisja Europejska zaproponowała we wtorek wydłużenie do marca 2027 r. ochrony tymczasowej w UE dla osób, które uciekły z Ukrainy po wybuchu wojny. Jednocześnie przedstawiła szereg rozwiązań, które mają pomóc im w powrocie i odbudowie kraju po wojnie.
Ukraińcy, którzy opuścili kraj po wybuchu wojny 24 lutego 2024 r., są w UE objęci ochroną tymczasową, która daje prawo pobytu i pracy oraz pozwala na korzystanie z usług publicznych (edukacji, ochrony zdrowia itd.).
Rozwiązanie to przedłużano już kilka razy (obecnie obowiązuje do marca 2026 r.), a we wtorek KE zaproponowała, aby przedłużyć je o kolejny rok - do 4 marca 2027 r. “Obecna sytuacja na Ukrainie pokazuje, że w dużej części kraju nie ma aktualnie bezpiecznych i trwałych warunków życia dla osób, które chcą wrócić” - uzasadniła KE.
W krajach UE na mocy rozporządzenia o ochronie tymczasowej mieszka 4,25 mln Ukraińców. Najwięcej przebywa ich w Niemczech (1,2 mln), Polsce (997,1 tys.) i Czechach (365,1 tys.).
Jednak KE chce, aby kraje członkowskie stopniowo odchodziły od tego rozwiązania - z założenia wprowadzonego jako tymczasowe - na rzecz innych statusów prawnych, np. zezwolenie na pobyt ze względu na pracę, edukację czy rodzinę. Według Brukseli lepiej będzie to odzwierciedlało sytuację wielu Ukraińców, którzy zintegrowali się ze społeczeństwem krajów przyjmujących, nauczyli się języka, znaleźli pracę itd.
Jednocześnie Komisja stwierdziła we wtorek, że chce wesprzeć Ukraińców w dobrowolnych powrotach, co pozwoli na odbudowę kraju wyniszczonego wojną. “Przyszłość Ukrainy zależy od odzyskania swoich ludzi” - powiedział we wtorek komisarz UE ds. wewnętrznych i migracji Magnus Brunner.
Centralną częścią tego planu jest utworzenie w krajach członkowskich “hubów jedności”, czyli punktów informacyjnych, gdzie Ukraińcy będą mogli dowiedzieć się, jak bezpiecznie wrócić do kraju, znaleźć zatrudnienie czy założyć biznes. Ukraińcy mają też mieć możliwość “wyjazdów eksploracyjnych” do swojego kraju, aby ocenić warunki życia czy stopień zniszczenia swoich domów, co pomoże im w podjęciu dobrze uzasadnionej decyzji o ewentualnym powrocie.
Huby te będą częściowo finansowane z funduszy unijnych, a ich działalność nadzorować ma nowy wysłannik ds. Ukraińców w UE. UE ma koordynować programy powrotów w ścisłej współpracy z ukraińskimi władzami, które będą w stanie na bieżąco oceniać liczbę osób potrzebnych na rynku pracy czy możliwości ich przyjmowania (np. kwestii dostępu do usług publicznych, w tym ochrony zdrowia).
Szereg krajów już zadeklarowało zainteresowanie utworzeniem takich ośrodków; latem pierwszy “hub jedności” ma powstać w Berlinie, a otwarcie kolejnych planują też Czechy i Hiszpania.
“Od przyszłej kondycji ukraińskiej gospodarki zależy powodzenie jej integracji z Unią Europejską. Jeżeli chcemy w najbliższych dziesięciu latach podwoić PKB, będziemy potrzebować dodatkowo 4 mln osób na rynku pracy” - ocenił we wtorek wicepremier Ołeksij Czernyszow.
Od początku wojny UE przeznaczyła 15 mld euro na pomoc krajom członkowskim w przyjęciu ukraińskich uchodźców. W najbliższym czasie KE odblokuje na ten cel dodatkowe 4 mld euro.
Z Brukseli Maria Wiśniewska (PAP)
mws/ mal/
