"Rok 2023 był trudnym rokiem dla budownictwa. Gospodarka nieco wyhamowała, a wzrost gospodarczy za ubiegły rok szacowany jest na ponad 0,2 proc." - ocenił dyrektor marketingu Stowarzyszenia Producentów Cementu Zbigniew Pilch. Jak poinformował, z danych Głównego Urzędu Statystycznego wynika, że produkcja cementu w 2023 r. spadła o 11,9 proc. r/r, do 16,61 mln ton. Był to rok słabszy od oczekiwań, bo jeszcze w pierwszej połowie roku prognozy były delikatnie optymistyczne" - stwierdził Pilch.
Zaznaczył jednak, że według GUS produkcja cementu w lutym wyniosła 1,190 mln ton i była wyższa od poziomu z lutego 2023 r. o prawie 33 proc. "Dlatego po pierwszych dwóch miesiącach tego roku widzimy mały wzrost produkcji wynoszący 5,2 proc. Czy jest to jednak jaskółka która zapowiada wiosnę? Trudno powiedzieć. Według analityków rok 2024 w produkcji cementu w Polsce powinien być podobny do ubiegłego, może z drobnym wzrostem 3. lub 4. proc." - prognozuje Pilch.
Zwrócił uwagę, że import cementu z Ukrainy w 2023 r. przekroczył 330 tys. ton i zwiększył się o ponad 350 proc. "Skala importu z Ukrainy rośnie praktycznie z miesiąca na miesiąc. W 2023 r. stanowił on 38 proc., a w styczniu 2024 r. już prawie 50 proc. całości importu tego materiału do Polski. To są wielkości, które nas bardzo niepokoją" - stwierdził Pilch.
Przyznał, że Ukraina jest w fazie wojny i potrzebuje wsparcia i dopływu dewiz. "Nie należy jednak zapominać, że produkcja cementu za naszą wschodnią granicą odbywa się bez ponoszenia kosztów polityki klimatycznej" - wskazał Pilch. Dodał, też że rynek cementu ma charakter lokalny. "Nie wozi się go na duże odległości z uwagi na koszty transportu. Należy sobie uświadomić jakie problemy mają producenci cementu we wschodniej Polsce" - zauważył Pilch.
Dodał, że branżę cieszy to, że rusza pilotażowo CBAM (rozporządzenie UE - PAP), które nakłada na importerów obowiązek wykazania śladu węglowego w przywożonym produkcie. "Opłaty jednak wciąż nie są pobierane, a pierwsze raporty zaplanowane na 2024 r. się opóźniają. W tym świetle polskie cementownie inwestujące w ograniczenie emisji mierzą się z nierówną konkurencją" - wskazał. "Do 2026 r., kiedy to CBAM ma zacząć działać w pełni, potrzebne jest wsparcie przejściowe ze strony polskiego rządu lub na poziomie Unii Europejskiej" - zaznaczył.
Zdaniem SPC istotne jest by krajowi producenci cementu mieli szanse, konkurować na wyrównanych zasadach z importem cementu spoza Unii Europejskiej. "Dodatkowo wobec rosnącego obciążenia kosztami emisji w ramach ETS ważne jest wsparcie inicjatyw, które ułatwią adopcję technologii CCS, czyli wychwytywania i składowania CO2" - wskazał Pilch. Wyjaśnił, że konieczne jest stworzenie Krajowej Strategii CCS, która powinna obejmować różne branże przemysłowe emitujące CO2 oraz zaplanować lokalizację sieci rurociągów do transportu wychwyconego CO2, pilną nowelizację Prawa Energetycznego.
"Nowelizacja Prawa Górniczego i Geologicznego, choć zapewniła możliwość stosowania CCS w Polsce, nie daje wystarczających podstaw dla budowy infrastruktury do transportu i magazynowania CO2 na lądzie" - podkreślił Pilch.
W jego opinii dla branży pomocne byłoby także przygotowanie do szybkiego wprowadzenia w Polsce administracyjnego mechanizmu stabilizacji cen energii elektrycznej, na poziomie 60 euro/MWh, z jakiego mogłyby korzystać energochłonne zakłady przemysłowe, które zadeklarują utrzymanie działalności produkcyjnej w obecnych lokalizacjach co najmniej do 31 grudnia 2029 r.
Stowarzyszenie Producentów Cementu zrzesza największe firmy z tej branży. Celem SPC - jak podano na jego stronie internetowej - jest m.in. poprawa efektywności pracy przemysłu cementowego, zbieranie informacji statystycznych. Stowarzyszenie jest członkiem Europejskiego Stowarzyszenia Cementowego – Cembureau.
Z danych SPC wynika, że w Polsce mamy 12 cementowni - głównie na południu Polski ze względu na dostęp do surowców, z których produkowany jest klinkier, a następnie cement. Łączne zdolności produkcyjne to 22 mln ton rocznie. Branża cementowa zatrudnia 3,5 tys. osób i 22 tys. w zakładach kooperujących. Corocznie odprowadza 1,9 mld zł wpływów do budżetu państwa i samorządów.(PAP)
autorka: Anna Bytniewska
ab/ drag/