W ramach postępowań przed Prezesem UOKiK dotyczących polis z ubezpieczeniowym funduszem kapitałowym, Aviva, Allianz i Nationale Nederlanden zobowiązały się do znaczącego obniżenia opłat likwidacyjnych w istniejących umowach i wyeliminowania ich z kwestionowanych wzorców umownych. UOKiK zaakceptował te zobowiązania jako wychodzące naprzeciw konsumentom.
UOKiK zarzucił siedemnastu towarzystwom ubezpieczeniowym, że wprowadzając opłaty likwidacyjne przerzucają na konsumentów koszty początkowe zawarcia ubezpieczenia - głównie wynagrodzenie pośredników ubezpieczeniowych. W ocenie Urzędu powinny one obciążać w głównej mierze ubezpieczycieli, a ich poniesienie stanowi zwyczajne ryzyko prowadzenia działalności gospodarczej.
Aviva Towarzystwo Ubezpieczeń na Życie SA, Towarzystwo Ubezpieczeń Allianz Życie Polska SA i Nationale-Nederlanden Towarzystwo Ubezpieczeń na Życie SA (dawniej: ING Towarzystwo Ubezpieczeń na Życie SA) jako pierwsze z towarzystw przedstawiły propozycje działań naprawczych mających na celu niezwłoczne wyeliminowanie z rynku niekorzystnych skutków praktyk, które mogły naruszyć zbiorowe interesy konsumentów.
ReklamaProdukty obarczone opłatami likwidacyjnymi zostaną wycofane lub nie będą pobierane opłaty likwidacyjne, a konsumenci odstępujący od już zawartej umowy poniosą dużo niższe koszty. Towarzystwa ubezpieczeniowe będą informowały konsumentów o decyzji UOKiK zarówno w listach skierowanych do klientów, jak i na stronach internetowych. Decyzją administracyjną kończącą postępowania, Urząd te zobowiązania przyjął.
– Przyjęliśmy zobowiązania ubezpieczycieli, gdyż w naszej ocenie znacząco i niezwłocznie poprawiają one sytuację konsumentów dotkniętych problemem wysokich kosztów rezygnacji z polis – powiedział Prezes UOKiK Adam Jasser. – Na podkreślenie zasługuje wola współpracy z Urzędem i determinacja zarządów, by odbudować zaufanie konsumentów poprzez dobrowolne działania eliminujące niekorzystne skutki zarzucanych praktyk – dodał.
- Negocjacje z ubezpieczycielami objętymi pozostałymi postępowaniami są w toku, ale przyjęcie zobowiązań, tak jak i w tych trzech przypadkach, będzie możliwe, gdy korzyści dla konsumentów będą znaczące – dodał Jasser. – Pragnę również podkreślić, że choć jesteśmy na nie otwarci, negocjacje nie mogą trwać w nieskończoność. Byłoby to nie fair w stosunku do tych firm, które już podjęły działania.
Przeczytaj także
Ubezpieczenia na życie z ubezpieczeniowym funduszem kapitałowym (UFK) to produkty zakładające podział środków częściowo na ubezpieczenie, częściowo na inwestowanie. Umowa jest zawierana na wiele lat. Inwestycja może przynieść zysk dopiero po wielu latach. Możliwa jest również strata. Zazwyczaj wcześniejsza rezygnacja z zawartej umowy oznacza utratę całości lub części środków w związku z opłata likwidacyjną. Udział polis z UFK w całym rynku ubezpieczeń na życie w Polsce wynosi blisko 50 proc. Wartość zgromadzonego w tych produktach kapitału sięga 56 mld zł.
Zarówno KNF, jak i Rzecznik Ubezpieczonych oraz UOKiK otrzymywały liczne skargi konsumentów na te produkty i sposoby ich sprzedaży. Wszystkie trzy instytucje blisko współpracują celem przywrócenia równowagi na tym rynku w ramach sieci na rzecz ochrony konkurencji i konsumentów.
- Ubezpieczenia na życie z ubezpieczeniowym funduszem kapitałowym charakteryzują się dużym stopniem złożoności, dlatego istotne jest, by ubezpieczyciele przykładali większą wagę do rzetelnego informowania klientów o ryzyku i kosztach – powiedział Andrzej Jakubiak, Przewodniczący Komisji Nadzoru Finansowego. – W KNF trwają publiczne konsultacje wytycznych dla zakładów ubezpieczeń dotyczących systemu zarządzania produktem oraz badania adekwatności produktu, które zwiększą poziom ochrony osób zamierzających zawrzeć tego rodzaju umowę. - mówi Jakubiak.
Aleksandra Wiktorow, Rzecznik Ubezpieczonych dodaje: - Popieramy inicjatywę działań naprawczych, do których zobowiązały się trzy towarzystwa ubezpieczeniowe. Oczekujemy, że pozostali ubezpieczyciele również pójdą ich śladem i podejmą dobrowolne działania, które ułatwią konsumentom odzyskanie oszczędności, nieraz gromadzonych przez całe życie.
Zobowiązania towarzystw ubezpieczeniowych
- Aviva Towarzystwo Ubezpieczeń na Życie SA zobowiązało się do wycofania ze swojej oferty produktu ubezpieczeniowego z kwestionowanymi opłatami oraz umożliwienia konsumentom bezterminowego aneksowania posiadanych umów. W tym drugim przypadku wysokość opłaty likwidacyjnej nie przekroczy 15 proc. środków na rachunku, jednak nie więcej, niż 1,5 tys. zł, a wartość wykupu będzie równa wartości wszystkich środków pomniejszonej o zadłużenie z umów dodatkowych. Ubezpieczyciel będzie też informował o możliwości skorzystania z tych warunków każdego konsumenta, który wyrazi wolę wcześniejszego rozwiązania umowy.
- Towarzystwo Ubezpieczeń Allianz Życie Polska SA zobowiązało się do obniżenia kosztu wykupu polisy do poziomu 25 proc., nie więcej niż 5 tys. zł dla umów opłacanych składką regularną i 4 proc. dla umów opłacanych składką jednorazową. O obniżeniu opłat przedsiębiorca powiadomi konsumentów listownie i za pośrednictwem strony internetowej.
- Nationale-Nederlanden Towarzystwo Ubezpieczeń na Życie SA (dawniej: ING Towarzystwo Ubezpieczeń na Życie SA) zobowiązało się nie stosować opłat likwidacyjnych w odniesieniu do polis zawartych po 1 stycznia 2016. Dla dotychczasowych klientów opłaty te nie będą wyższe niż 15 proc. wartości rachunku w przypadku składek regularnych oraz 1 tys. w przypadku składki jednorazowej.
UOKiK będzie monitorował wykonanie decyzji w oparciu o sprawozdania złożone przez ubezpieczycieli.
Decyzje UOKiK nie wyczerpują możliwości dochodzenia przez konsumentów swoich praw na drodze indywidualnej. Przypominamy również, że w ocenie UOKiK przedsiębiorcy powinni umożliwiać konsumentom bezkosztowe odstąpienie od umowy zawartej w wyniku nieuczciwej sprzedaży - bez ponoszenia opłat likwidacyjnych. Gwarantuje to ustawa o przeciwdziałaniu nieuczciwym praktykom rynkowym.
Decyzje są kontynuacją działań na tym rynku. W październiku 2014 UOKiK stwierdził naruszenie zbiorowych interesów konsumentów przez cztery instytucje finansowe (jednego ubezpieczyciela i trzech pośredników) zaangażowane w sprzedaż polis z ubezpieczeniowym funduszem kapitałowym. Zarzuty dotyczyły nierzetelnego informowanie o tych skomplikowanych produktach finansowych oraz o prawach i obowiązkach stron umowy. Urząd nałożył wówczas kary o łącznej sumie przekraczającej 50 mln zł na czterech przedsiębiorców: Aegon TU na Życie, Idea Bank, Open Finance i Raiffeisen Bank Polska – wszyscy odwołali się od decyzji do sądu.
UOKiK nadal prowadzi 14 postępowań w sprawie ubezpieczeń z UFK wobec kolejnych przedsiębiorców, którzy oferowali te produkty. Są to: Aegon TUnŻ, AXA Życie TU, Compensa TUnŻ, Generali Życie TU, MetLife TUnŻiR, Open Life TU Życie, PKO Życie TU (dawniej: Nordea Życie), PZU Życie, Pramerica Życie TUiR, Skandia Życie TU, Sopockie TUnŻ Ergo Hestia, TUnŻ Europa, TUnŻ WARTA oraz UNIQA TUnŻ. Mogą one zakończyć się przyjęciem zobowiązań do podjęcia działań usuwających skutki niezgodnych z prawem praktyk albo wydaniem decyzji stwierdzających naruszenie zbiorowych interesów konsumentów, w których nałożone zostaną obowiązki usunięcia skutków stosowania zarzucanych praktyk w postaci wyeliminowania opłat likwidacyjnych z wykonywanych umów, a także mogą zostać nałożone kary finansowe.
Urząd Ochrony Konkurencji i Konsumentów
