Rosyjskie ministerstwo obrony ogłosiło w sobotę, że Rosja opuszcza tzw. inicjatywę zbożową dotyczącą transportu żywności z ukraińskich portów. Decyzja Rosji o zawieszeniu udziału w umowie zbożowej z Ukrainą sporządzonej za pośrednictwem ONZ jest oburzająca, powiedział w sobotę dziennikarzom prezydent USA Joe Biden, poinformował Reuters.
Rosyjskie władze poinformowały w sobotę, że Rosja zawiesza swój udział w tzw. inicjatywie zbożowej w związku z rzekomym "atakiem terrorystycznym na okręty Floty Czarnomorskiej i statki cywilne, które biorą udział w zabezpieczeniu korytarza zbożowego".
Korek z 176 statków z jedzeniem dla 7 mln ludzi
Prezydent Ukrainy Wołodymyr Zełenski zaapelował w sobotę wieczorem o stanowczą reakcję międzynarodową - w tym na poziomie ONZ i G20 - na zawieszenie przez Rosję udziału w tzw. inicjatywie zbożowej. Ocenił, że G20 to nie miejsce dla Rosji.
"Dziś z Rosji wybrzmiało dosyć przewidywalne oświadczenie w sprawie tego, że ostatecznie burzy eksportową inicjatywę zbożową. Ale w rzeczywistości to nie jest ich dzisiejsza decyzja" - powiedział prezydent.
Według niego Rosja "zaczęła świadomie zaostrzać kryzys żywnościowy już we wrześniu, kiedy zablokowała ruch statków" z ukraińską żywnością. Jak poinformował, w tzw. korytarzu zbożowym powstał korek składający się ze 176 statków, które nie mogą płynąć według wyznaczonej trasy.
Zełenski zaznaczył, że na pokładach tych statków jest jedzenie dla ponad 7 mln ludzi. Niektóre jednostki czekają już od trzech tygodni.
Ministerstwo obrony Turcji: rozmawiamy z Moskwą i Kijowem, by przywrócić inicjatywę zbożową
Ministerstwo obrony Turcji podało w niedzielę, że szef resortu prowadzi rozmowy ze swoimi odpowiednikami w Rosji i w Kijowie, by przywrócić funkcjonowanie inicjatywy zbożowej. Minister zaapelował do stron o unikanie wszelkich "prowokacji", które mogą wpływać na kontynuację porozumienia - podaje agencja Reutera. Resort dodał, że w niedzielę i w poniedziałek kontynuowana będzie inspekcja statków ze zbożem, czekających na wpłynięcie do cieśniny Bosfor.
Do pilnego powrotu do tzw. inicjatywy zbożowej wezwało Moskwę NATO. "Prezydent (Władimir) Putin musi przestać wykorzystywać żywność jako broń i musi zakończyć swoją nielegalną wojnę przeciwko Ukrainie" - podkreśliła rzeczniczka NATO Oana Lungescu. "Apelujemy do Rosji o ponowne rozważenie swojej decyzji i pilne wznowienie umowy, co pozwoli na to, że żywność dotrze do najbardziej potrzebujących" - dodała. Zaznaczyła, że eksport z Ukrainy przyczynił się do zmniejszenia cen żywności na świecie.
Z kolei rzecznik ONZ Stephane Dujarric przekazał, że sekretarz generalny ONZ Antonio Guterres jest "głęboko zaniepokojony" sytuacją wokół umowy zbożowej i opóźnił o dzień swój wyjazd na Szczyt Ligi Państw Arabskich, aby skoncentrować się na tej kwestii - pisze Reuters. Rzecznik dodał, że Guterres prowadzi "intensywne kontakty", by doprowadzić do zakończenia rosyjskiego zawieszenia udziału w inicjatywie. Działania te mają też na celu "przywrócenie i pełne wdrożenie inicjatywy, aby umożliwić eksport żywności i nawozów z Ukrainy oraz usunąć istniejące przeszkody dotyczące eksportu rosyjskiej żywności i nawozów".
"Poprzez infantylne ultimata niczego nie osiągną"
"Prymitywność rosyjskiego szantażu dotyczy wszystkiego. Szantaż jądrowy, energetyczny, żywnościowy... Wymysły na temat tzw. brudnej bomby, z których śmieje się cały świat. Zmyślone ataki terrorystyczne na własne obiekty... Wszystko jest zbyt prymitywne i przewidywalne" - napisał Jermak w komunikatorze Telegram.
"Agonia zbrodniarzy, którzy nie mogą zrozumieć, że poprzez infantylne ultimata niczego nie osiągną. I że ich czas dobiega końca" - dodał szef biura prezydenta.
Z kolei szef MSZ Ukrainy Dmytro Kułeba zaznaczył, że Kijów ostrzegał przed rosyjskim planem "zniszczenia" tzw. inicjatywy zbożowej. "Teraz Moskwa wykorzystuje fałszywy pretekst, by zablokować korytarz zbożowy, który gwarantuje milionom ludzi bezpieczeństwo żywnościowe" - napisał na Twitterze. Kułeba wezwał społeczność międzynarodową, by żądała od Rosji zaprzestania "głodowych igrzysk" i powróciła do przestrzegania zobowiązań. (https://tinyurl.com/yx4y6n4k)
Resort obrony w Moskwie poinformował w sobotę, że Rosja wychodzi z umowy zbożowej w związku z rzekomym "atakiem terrorystycznym na okręty Floty Czarnomorskiej i statki cywilne, które biorą udział w zabezpieczeniu korytarza zbożowego" 29 października. O przeprowadzenie "ataku" oskarżono stronę ukraińską, której - według rosyjskich zarzutów - mieli rzekomo pomagać "brytyjscy specjaliści".
To odpowiedź na atak w Sewastopolu?
W sobotę rano w Sewastopolu, który jest bazą rosyjskiej Floty Czarnomorskiej, słychać było eksplozje. Ukraiński portal zn.ua poinformował, że zamknięto dla żeglugi zatokę pomiędzy północną i południową częścią miasta. Propagandowe media rosyjskie oświadczyły, że okręty Floty Czarnomorskiej "odpierają atak dronów" - relacjonował serwis.
Następnie rosyjska administracja Krymu oskarżyła stronę ukraińską o "zmasowane" uderzenie na obiekty infrastruktury wojskowej i zapewniła, że atak został odparty przez rosyjską obronę przeciwlotniczą.
Ukraińskie dowództwo operacyjne Południe poinformowało w oficjalnym oświadczeniu, że nie może potwierdzić doniesień o zniszczeniu trzech rosyjskich okrętów przenoszących pociski manewrujące Kalibr. Przyczyną incydentu mogło być "nieudane odpalenie rakiet obrony przeciwlotniczej" - oceniła rzeczniczka dowództwa operacyjnego Południe ukraińskiej armii Natalia Humeniuk.
ISW: atak w Sewastopolu mógł być dziełem Ukrainy. "To legalne działanie wojenne"
"Siły ukraińskie prawdopodobnie przeprowadziły atak pod Sewastopolem na fregatę klasy Grigorowicz, należącą do Floty Czarnomorskiej" - powiadomił ISW. Powołał się na nagrania z mediów społecznościowych, na których zarejestrowano "nieznaną liczbę aparatów bezzałogowych celujących do co najmniej jednej fregaty".
Na nagraniach tych widać było kłęby dymu w pobliżu portu w Sewastopolu na anektowanym Krymie i - jak się wydaje - działania rosyjskiej obrony przeciwlotniczej. Następnie ministerstwo obrony Rosji oznajmiło, że siły ukraińskie użyły siedmiu aparatów bezzałogowych, by przeprowadzić "+atak terrorystyczny+ przeciwko Flocie Czarnomorskiej i celom cywilnym w Sewastopolu" - relacjonował ISW.
Jednakże - podkreślił think tank - "ataki na okręty wojenne w czasie wojny są uprawnionymi działaniami wojennymi, a nie aktami terroru". "Jeśli to Kijów wydał rozkaz tego ataku, to byłaby to proporcjonalna, a nawet powściągliwa odpowiedź na szeroką rosyjską kampanię bombardowań strategicznych, wymierzoną w cele cywilne na całej Ukrainie i prowadzoną w ostatnich kilku tygodniach" - ocenili amerykańscy analitycy.
Przypomnieli, że rosyjska Flota Czarnomorska posiada trzy fregaty klasy Admirał Grigorowicz, zdolne do przenoszenia pocisków manewrujących Kalibr. "Decyzja Ukrainy, by obrać tym razem za cel fregatę przenoszącą Kalibry ma sens, biorąc pod uwagę nasilenie rosyjskiej kampanii ostrzałów rakietowych i przy użyciu dronów, wymierzonej w ukraińską infrastrukturę energetyczną" - dodał ISW.
W raporcie zastrzeżono, że siły ukraińskie nie przyznały się do ataku w Sewastopolu. Nie jest też jasne, jakie szkody wyrządziła ta operacja. Rosyjskie ministerstwo obrony zapewniło, że wszystkie aparaty bezzałogowe zostały zniszczone, natomiast atak spowodował niewielkie uszkodzenia na okręcie Iwan Gołubiec. Nie wspomniało przy tym o żadnych szkodach na fregacie klasy Grigorowicz. Jednakże - dodał ISW - również w kwietniu br., gdy ukraińskie wojska zatopiły krążownik Moskwa, rosyjskie ministerstwo zaprzeczało, by jednostka została uszkodzona.
Niepotwierdzone doniesienia w ukraińskich mediach społecznościowych wymieniały fregatę rakietową Admirał Makarow jako jeden ze statków, na których doszło do eksplozji. Jest to jedna z trzech fregat projektu 11356R/M (Admirał Grigorowicz). Bliźniacze jednostki Admirał Essen i Admirał Grigorowicz brały udział w interwencji rosyjskiej w Syrii, prowadząc ostrzały z użyciem pocisków manewrujących Kalibr.
22 lipca w Stambule przedstawiciele Ukrainy, Rosji, Turcji i ONZ podpisali umowy o odblokowaniu eksportu zbóż z ukraińskich portów przez Morze Czarne i cieśniny tureckie. Porozumienie zawarto na 120 dni (czyli do 19 listopada) z możliwością przedłużenia. Blokada eksportu była skutkiem rosyjskiej inwazji na Ukrainę, rozpoczętej 24 lutego.
Rzecznik prezydenta Ukrainy: Czekamy na reakcję Turcji i ONZ ws. zawieszenia udziału Rosji w inicjatywie zbożowej
"Ukraina nie podpisywała z Rosją żadnych umów zbożowych. Sygnatariuszami są Rosja, Turcja i ONZ. A Ukraina nie podpisywała z Rosją żadnych umów, bo wie, że prawie nigdy nie przestrzega ona wziętych na siebie zobowiązań. Więc oczekujemy reakcji sygnatariuszy" - powiedział rzecznik, cytowany przez Suspilne.
Wspólne Centrum Koordynacyjne w Stambule przekazało agencji Interfax-Ukraina, że jest w kontakcie ze stroną rosyjską w sprawie jej sobotniego oświadczenia o zawieszeniu uczestnictwa w inicjatywie. Centrum wezwało strony do niepodejmowania działań zagrażających realizacji uzgodnień.
(PAP)
ndz/ tebe/
arch.
