W 2020 r. Polska odnotowała rekordową nadwyżkę w handlu zagranicznym towarami. Wzrost napędzała sprzedaż do Niemiec i spadek zakupów z Rosji.
Jak wynika z danych GUS, eksport z Polski liczony w europejskiej walucie spadł co prawda o 0,3 proc. (w ujęciu złotowym i dolarowym wzrósł za sprawą osłabienia tych walut wobec euro), ale import zmniejszył się jeszcze mocniej - o 4,8 proc. Sprzedaż za granicę sięgnęła 237,5 mld euro, a zakupów na rynku międzynarodowym - 225,5 mld euro. W efekcie rekordowa była nadwyżka w handlu towarami - wyniosła aż 12 miliardów euro wobec niewiele ponad miliarda euro rok wcześniej.
Blisko 3/4 eksportu z Polski było wysyłane do krajów Unii Europejskiej. Największym odbiorcą towarów znad Wisły tradycyjnie były Niemcy, a ich udział jeszcze wzrósł - do 28,9 proc. wobec 27,7 proc. w 2019 r. Drugie miejsce zajęły Czechy, dokąd trafiło 5,8 proc. eksportu z Polski, a trzecie - Wielka Brytania (5,7 proc.). Zarówno Czechy i Wielka Brytania, jak i czwarta w zestawieniu Francja straciły na znaczeniu o 0,3 p. proc.
Jak zauważa dr Łukasz Ambroziak z Polskiego Instytutu Ekonomicznego, wzrost eksportu do Niemiec to efekt m.in. zwiększonych dostaw dóbr konsumpcyjnych trwałego użytku (sprzęt AGD, elektronikę, meble), papierosów, autobusów elektrycznych i baterii litowo-jonowych. Polskiemu przemysłowi pandemia nie zaszkodziła, a nawet zyskał on na tle słabości konkurencji i wzrostu popytu konsumpcyjnego na produkty, wynikającego m.in. z ograniczenia wydatków na usługi i państwowych osłon socjalnych w krajach Zachodu.
Nasi zachodni sąsiedzi pozostali również głównym źródłem towarów sprowadzanych do Polski - ich udział minimalnie spadł, do 21,8 proc. Mocno wzrosła za to wartość dóbr pochodzących z Chin - o 12,1 proc. Udział Państwa Środka zwiększył się aż o 2,3 p. proc., do 14,6 proc. Równocześnie gwałtownie zmniejszył się import z Rosji - o blisko 30 proc. Tego ostatniego nie sposób nie wiązać ze spadkiem popytu na surowce energetyczne i ich cen. Relatywna słabość importu może również odzwierciedlać spadek popytu na dobra inwestycyjne.
| Obroty handlu zagranicznego według ważniejszych krajów | ||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Wyszczególnienie | I - XII 2020 | 2019 | 2020 | |||||
| w mld PLN | w mld USD | w mld EUR | I - XII 2019 = 100 | I - XII | ||||
| PLN | USD | EUR | struktura w % | |||||
| Eksport | ||||||||
| 1. Niemcy | 304,0 | 78,0 | 68,6 | 107,1 | 105,3 | 103,9 | 27,7 | 28,9 |
| 2. Czechy | 61,3 | 15,7 | 13,8 | 97,8 | 96,2 | 95,0 | 6,1 | 5,8 |
| 3. W. Brytania | 60,2 | 15,5 | 13,6 | 98,3 | 96,7 | 95,5 | 6,0 | 5,7 |
| 4. Francja | 59,0 | 15,1 | 13,3 | 98,3 | 96,8 | 95,5 | 5,9 | 5,6 |
| 5. Włochy | 45,5 | 11,7 | 10,3 | 98,2 | 96,7 | 95,3 | 4,5 | 4,3 |
| 6. Holandia | 44,6 | 11,4 | 10,1 | 99,5 | 97,8 | 96,6 | 4,4 | 4,2 |
| 7. Rosja | 31,7 | 8,1 | 7,2 | 99,3 | 97,7 | 96,3 | 3,1 | 3,0 |
| 8. Szwecja | 30,8 | 7,9 | 6,9 | 107,5 | 105,7 | 104,2 | 2,8 | 2,9 |
| 9. Stany Zjednoczone | 29,8 | 7,6 | 6,7 | 102,5 | 100,3 | 99,5 | 2,8 | 2,8 |
| 10. Hiszpania | 26,7 | 6,9 | 6,0 | 102,1 | 100,6 | 99,1 | 2,6 | 2,5 |
| Import wg kraju pochodzenia | ||||||||
| 1. Niemcy | 218,1 | 56,0 | 49,3 | 97,9 | 96,3 | 95,0 | 21,9 | 21,8 |
| 2. Chiny | 145,5 | 37,3 | 32,8 | 115,7 | 113,9 | 112,1 | 12,3 | 14,6 |
| 3. Włochy | 49,8 | 12,8 | 11,2 | 97,2 | 95,7 | 94,4 | 5,0 | 5,0 |
| 4. Rosja | 44,9 | 11,5 | 10,2 | 72,2 | 71,1 | 70,4 | 6,1 | 4,5 |
| 5. Holandia | 39,3 | 10,1 | 8,9 | 101,9 | 100,0 | 98,7 | 3,8 | 3,9 |
| 6. Francja | 34,3 | 8,8 | 7,8 | 92,5 | 90,9 | 89,8 | 3,6 | 3,4 |
| 7. Czechy | 31,5 | 8,1 | 7,1 | 92,8 | 91,5 | 90,3 | 3,3 | 3,2 |
| 8. Stany Zjednoczone | 31,1 | 8,0 | 7,0 | 94,6 | 92,9 | 92,0 | 3,2 | 3,1 |
| 9. Korea Południowa | 24,0 | 6,1 | 5,4 | 111,1 | 109,1 | 107,8 | 2,1 | 2,4 |
| 10. Belgia | 22,6 | 5,8 | 5,1 | 95,6 | 93,8 | 92,9 | 2,3 | 2,3 |
| Źródło: GUS | ||||||||
Dane GUS dotyczą handlu towarami. Znamy już również szacunki NBP dotyczące handlu usługami w 2020 r. W tym przypadku Polska miała jeszcze większą nadwyżkę - wyniosła ona blisko 24 miliardy euro.
Zarówno obroty towarami, jak i usługami są elementami obrotów bieżących. Ich saldo odzwierciedla nie tylko równowagę zewnętrzną kraju, ale i wewnętrzną - ilustruje różnicę między oszczędnościami (rozumianymi jako dochody minus konsumpcja) a inwestycjami. Wzrost salda obrotów bieżących może zatem oznaczać zmniejszenie konsumpcji lub inwestycji. W ubiegłym roku zapewne zmniejszyły się i konsumpcja i inwestycje, ale spadek tych drugich był silniejszy, stąd wzrost nadwyżki na rachunku bieżącym.
W 2020 r. Polska odnotowała rekordowe 18,4 mld euro nadwyżki na rachunku bieżącym - wynika z szacunków NBP. Jak wskazują analitycy Banku Pekao, stanowiło to aż 3,5 proc. PKB.
Nie zmienia to jednak faktu, że cały rok 2020 kończymy z rekordową nadwyżką na rachunku bieżącym w wysokości 3,5% PKB. pic.twitter.com/AfDUzBU4Cv
— Analizy Pekao (@Pekao_Analizy) February 15, 2021
Maciej Kalwasiński
