Obowiązki przedsiębiorcy przy zawieszeniu działalności

Prowadząc działalność gospodarczą przedsiębiorca może zostać zmuszony do jej zawieszenia. Powodów jest wiele, począwszy od złej kondycji finansowej przedsiębiorstwa, poprzez zatory płatnicze, skończywszy na chorobie osoby prowadzącej działalność. Jak wówczas dokonać skutecznego zawieszenia działalności gospodarczej? Jak rozliczyć podatki? Odpowiedź znajdziesz w tym artykule.

 

 

Skuteczne zawieszenie działalności gospodarczej

Przedsiębiorca dokonując zawieszenia nie może zatrudniać pracowników. Za pracownika - zgodnie z Kodeksem pracy - uważa się osobę zatrudnioną na podstawie umowy o pracę, powołania, wyboru, mianowania lub spółdzielczej umowy o pracę. Oznacza to, że jedynie w sytuacji, gdy przedsiębiorca zatrudnia personel na podstawie umów zlecenie, czy też umów o dzieło, może on skutecznie zawiesić swoją działalność.

Zgodnie z przepisami ustawy o swobodzie działalności gospodarczej, zawieszenia można dokonać na okres od 30 dni do 24 miesięcy. Warto podkreślić, że jeżeli okres zawieszenia wykonywania działalności gospodarczej obejmuje wyłącznie cały luty danego roku kalendarzowego, za minimalny okres zawieszenia wykonywania działalności gospodarczej przyjmuje się wyjątkowo liczbę dni lutego przypadającą na dany rok kalendarzowy.

Ważne!

» Kto i jak może zawiesić działalność firmy?

Zgodnie z art. 14a ust. 1 lit. d ustawy, przedsiębiorca niezatrudniający pracowników prowadzący działalność gospodarczą przez okres co najmniej 6 miesięcy może zawiesić wykonywanie działalności gospodarczej na okres do 3 lat w celu sprawowania osobistej opieki nad dzieckiem, nie dłużej jednak niż do ukończenia przez nie 5 roku życia, a w przypadku dziecka, które z powodu stanu zdrowia potwierdzonego orzeczeniem o niepełnosprawności lub stopniu niepełnosprawności wymaga osobistej opieki osoby prowadzącej działalność gospodarczą, na okres do 6 lat, nie dłużej jednak niż do ukończenia przez dziecko 18 roku życia.

Z powyższych uprawnień przedsiębiorca może korzystać jednorazowo w całości lub w nie więcej niż 4 częściach.

Właściciel firmy w celu jej efektywnego zawieszenia musi złożyć w urzędzie gminy/miasta lub za pośrednictwem Internetu druk CEIDG- 1. W części dotyczącej rodzaju wniosku powinien zaznaczyć informację wniosek o wpis informacji o zawieszeniu działalności gospodarczej". Dodatkowo ma obowiązek powiadomienia organów o przewidywanym okresie zawieszenia działalności, do czego służy rubryka 14 formularza.

Informowanie urzędu skarbowego i ZUS o zawieszeniu

Przedsiębiorca nie musi zgłaszać faktu dokonania zawieszenia działalności dodatkowo w samym urzędzie skarbowym, czy też w Zakładzie Ubezpieczeń Społecznych. Na podstawie złożonego wniosku CEIDG-1 informacja ta przesyłana jest automatycznie do urzędów i innych instytucji.

Prawa i obowiązki przedsiębiorcy podczas zawieszenia działalności

Prawa i obowiązki przedsiębiorcy podczas zawieszenia działalności gospodarczej zostały określone w art. 14a ust. 4 ustawy. Zgodnie z tymi regulacjami właściciel firmy:

» Co zrobić, gdy zapłaci się niewłaściwą kwotę podatku lub składek ZUS?

• ma prawo wykonywać wszelkie czynności niezbędne do zachowania lub zabezpieczenia źródła przychodów,

• ma prawo przyjmować należności lub obowiązek regulować zobowiązania, powstałe przed datą zawieszenia wykonywania działalności gospodarczej,

• ma prawo zbywać własne środki trwałe i wyposażenie,

• ma prawo albo obowiązek uczestniczyć w postępowaniach sądowych, postępowaniach podatkowych i administracyjnych związanych z działalnością gospodarczą wykonywaną przed zawieszeniem wykonywania działalności gospodarczej,

• wykonuje wszelkie obowiązki nakazane przepisami prawa,

• ma prawo osiągać przychody finansowe, także z działalności prowadzonej przed zawieszeniem wykonywania działalności gospodarczej,

• może zostać poddany kontroli na zasadach przewidzianych dla przedsiębiorców wykonujących działalność gospodarczą.

Zawieszając firmę przedsiębiorca powinien pamiętać również o tym, że nie ma prawa wykonywać działalności gospodarczej i osiągać z niej bieżących przychodów.

Zawieszenie działalności a PIT

Przez wzgląd na fakt, że przedsiębiorca w trakcie zawieszenia firmy nie może osiągać przychodów z pozarolniczej działalności gospodarczej, na podstawie art. 44 ust. 10 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, jest zwolniony m.in. opłacania zaliczek na podatek dochodowy.

Wyjątek od tej reguły stanowi nadane przedsiębiorcy prawo mówiące, iż w okresie zawieszenia może on dokonywać sprzedaży wyposażenia lub środków trwałych, jak również osiągać przychód z należności powstałych jeszcze przed okresem zawieszenia działalności.

W sytuacji, gdy podatnik w okresie zawieszenia uzyskuje wyżej wymienione przychody, ma obowiązek wpłacić zaliczki na podatek dochodowy za okres uzyskania przychodów bezpośrednio po wznowieniu działalności. Natomiast, gdy zawieszenie działalności obejmuje zakończenie roku, wówczas podatnik w zeznaniu rocznym wykazuje kwoty przychodów z działalności gospodarczej i płaci z tego tytułu podatek należny na koniec roku.

» Prowadzenie firmy na etacie - czy to się opłaca?

W zakresie podatku dochodowego warto zwrócić również uwagę na fakt, że w trakcie zawieszenia działalności środki trwałe firmy de facto nie są wykorzystywane, a co za tym idzie - należy zawiesić ich amortyzację. Składniki te nie podlegają amortyzacji od miesiąca następującego po miesiącu, w którym zawieszono działalność, co wynika z art. 22c pkt 5 ustawy o PIT.

Dodatkowo zwolnienie przedsiębiorcy z obowiązku opłacania zaliczek na podatek dochodowy nie oznacza, że zwolniony jest z obowiązku sporządzenia spisu z natury na koniec roku, zamknięcia księgi podatkowej i ustalenia dochodu (straty) - złożenia zeznania rocznego.

Podatek VAT a zawieszenie działalności

Ogólna zasada wynikająca z przepisów podatkowych nakazuje podatnikowi sporządzenie co okres rozliczeniowy (miesiąc lub kwartał) deklaracji VAT. Jednak i w tym zakresie ustawodawca przewidział dla podatników udogodnienie, o którym mowa w art. 99 ust. 7a ustawy o podatku od towarów i usług. W przypadku zawieszenia wykonywania działalności gospodarczej, na podstawie przepisów o swobodzie działalności gospodarczej, podatnicy nie mają obowiązku składania deklaracji za okresy rozliczeniowe, których to zawieszenie dotyczy.

Jednak podatnik powinien pamiętać, że zwolnienie, o którym mowa powyżej nie dotyczy:

• podatników dokonujących wewnątrzwspólnotowego nabycia towarów,

• podatników dokonujących importu usług lub nabywających towary - w zakresie których są podatnikiem,

• okresów rozliczeniowych, w których zawieszenie wykonywania działalności gospodarczej nie dotyczyło pełnego okresu rozliczeniowego,

• okresów rozliczeniowych, za które podatnik jest obowiązany do rozliczenia podatku z tytułu wykonywania czynności podlegających opodatkowaniu oraz za które jest obowiązany dokonać korekty podatku naliczonego.

Co ciekawe, czynny podatnik VAT może odliczyć podatek VAT z faktur otrzymanych podczas zawieszenia, przy czym nie powinien zapominać, że faktura zwykle powinna dotyczyć umowy zawartej przed zawieszeniem i służyć czynnościom opodatkowanym.

» Składki ZUS zapłacone z opóźnieniem można odliczyć

Zastosowanie znajdzie tu zasada ogólna, mówiąca o możliwości odliczenia podatku w okresie, w którym podatnik otrzymał fakturę lub w jednym z dwóch kolejnych okresów rozliczeniowych. Generalnie, mimo zawieszenia, przedsiębiorca chcąc odliczyć VAT od zakupów będzie zobligowany do złożenia deklaracji w odpowiednich terminach. Warto podkreślić, że podatnik będzie mógł ubiegać się o zwrot bezpośredni nadpłaconego podatku. Jednak ze względu na brak występowania sprzedaży, na zwrot będzie musiał oczekiwać maksymalny dopuszczany okres czasu, tj. 180 dni licząc od dnia złożenia deklaracji, w której zadeklaruje chęć odzyskania nadpłaconego podatku.

Poza powyższym istnieje jeszcze jedno możliwe rozwiązanie polegające na odliczeniu podatku po odwieszeniu działalności gospodarczej, poprzez składanie korekt deklaracji VAT za cały okres zawieszenia.

Zawieszenie działalności a ZUS

Po złożeniu wniosku o zawieszenie działalności, urząd miasta lub urząd gminy przesyła informację do ZUS, który sporządza odpowiednie dokumenty i dokonuje wyrejestrowania:

• płatnika składek, wypełniając formularz ZUS ZWPA,

• z ubezpieczeń, wypełniając formularz ZUS ZWUA,

• z ubezpieczeń osoby współpracującej z przedsiębiorcą, wypełniając formularz ZUS ZWUA,

• członków rodziny przedsiębiorcy, wypełniając formularz ZUS ZCNA,

• członków rodziny osoby współpracującej z przedsiębiorcą, wypełniając formularz ZUS ZCNA.

Przedsiębiorca zostanie poinformowany przez ZUS pisemnie o sporządzonych dokumentach.

Wyrejestrowanie ze składek ZUS oznacza, iż przedsiębiorca nie ma obowiązku opłacania składek na ubezpieczenia społeczne oraz ubezpieczenie zdrowotne od dnia zawieszenia wykonywania działalności gospodarczej, aż do dnia poprzedzającego dzień, w którym działalność zostanie wznowiona.

Przez wzgląd na to, iż przedsiębiorca nie ma obowiązku opłacania składek do ZUS w trakcie zawieszenia, nie musi również składać deklaracji rozliczeniowych. Wyjątkiem jednak jest okres (miesiąc), w trakcie którego doszło do zawieszenia działalności - wówczas właściciel firmy zobligowany jest do złożenia odpowiednich deklaracji.

W przypadku, gdy przedsiębiorca zawiesi działalność w trakcie miesiąca kalendarzowego, składki na ubezpieczenia społeczne należy obliczyć od podstawy wymiaru określonej proporcjonalnie do dni prowadzenia działalności gospodarczej. Składka na ubezpieczenie zdrowotne natomiast nie podlega proporcjonalnemu podziałowi, co oznacza, że przedsiębiorca musi opłacić pełną jej wartość.

Przedsiębiorcy opłacający składki ZUS na preferencyjnych warunkach muszą pamiętać, że do 24-miesięcznego okresu ich obowiązywania wlicza się również okres zawieszenia firmy.

Angelika Borowska
specjalista d.s. ksiegowości
wfirma.pl