Zdaniem większości badanych mężczyzna powinien przepuszczać kobiety w drzwiach i umieć prowadzić auto, natomiast kobieta powinna być zadbana, ale nie może mieć zbyt wielu partnerów seksualnych - wynika z sondażu CBOS.
Autorzy badania zapytali respondentów o opinie dotyczące różnic między płciami i obiegowe wyobrażenia o kobietach i mężczyznach.
Wśród stwierdzeń odnoszących się do wzorców męskości największym poparciem młodszej części polskiego społeczeństwa cieszyły się te, które wymagały od mężczyzn grzeczności. 88 proc. badanych zgodziło się, że mężczyzna powinien przepuszczać kobietę w drzwiach, a 61 proc., że powinien płacić za nią na randce. Zdecydowana większość respondentów (81 proc.) uznała też za nieodzowny atrybut męskości umiejętność prowadzenia samochodu.
Sprzeciw budził natomiast pogląd, wedle którego mężczyzna nie powinien nigdy płakać czy okazywać słabości. Przeciwnych temu stwierdzeniu było 69 proc. respondentów.
Wysokie odsetki zarówno głosów poparcia, jak i sprzeciwu odnotowano w przypadku zdań opisujących systemowe nierówności między płciami. Ze stwierdzeniem, że w przypadku wojny tylko mężczyźni powinni być objęci obowiązkowym poborem wojskowym zgodziło się 51 proc. badanych, a 40 proc. było przeciw. W przypadku stwierdzenia, że mężczyzna powinien przechodzić później na emeryturę od kobiet za było 39 proc. badanych, a 50 proc. było przeciw.
Niemal identyczne odsetki respondentów zgadzały się i nie zgadzały się z tym, że mężczyzna powinien umieć się bić (47 proc. za, 45 proc. przeciw) oraz że to lepiej, gdy mężczyzna zarabia w związku więcej niż kobieta (44 proc. za, 42 proc. przeciw).
Dość wyraźny sprzeciw budzi pogląd, że mężczyzna nie powinien wiązać się ze znacznie młodszymi kobietami (55 proc. przeciw, 28 proc. za). Z kolei zdecydowanie największy opór millenialsów i pokolenia Z (urodzonych w latach 1995-2012 r.) wzbudziło przekonanie, że mężczyzna nie powinien płakać i okazywać słabości (69 proc. przeciw, 25 proc. za).
Kwestia płacenia za kobietę na randce niższe poparcie uzyskuje wśród respondentów z największych miast, osób posiadających wykształcenie wyższe, źle oceniających swoje warunki materialne, niepraktykujących religijnie oraz wyznających poglądy lewicowe.
Natomiast w przypadku objęcia poborem wojskowym wyłącznie mężczyzn bardziej uwidacznia się wpływ wieku, jedynie w grupie najmłodszych badanych głosy sprzeciwu przeważają nieco nad głosami poparcia.
Z kolei kwestia późniejszego przechodzenia mężczyzn na emeryturę uruchamia podziały według płci. Rozwiązanie takie popiera bowiem tylko 35 proc. mężczyzn wobec 43 proc. kobiet. Uwidaczniają się tu także różnice pokoleniowe, bo rozwiązanie zyskało 43 proc. wśród millenialsów wobec 32 proc. w pokoleniu Z i zaledwie 26 proc. wśród najmłodszych badanych w wieku 18–24 lata.
Co do stwierdzeń opisujących tradycyjny wzór mężczyzny – jako zdolnego do przemocy, dominującego nad partnerką zarobkami, nieokazującego słabości, to męska część badanych znacznie częściej broniła takiego wzorca, twierdząc, że mężczyzna powinien umieć się bić (55 proc. wobec 39 proc. wśród kobiet), zarabiać więcej niż jego partnerka (50 proc. wobec 38 proc. kobiet) i że nie powinien nigdy płakać (34 proc. wobec 17 proc. wśród kobiet).
Większość badanych zgodziła się, że kobieta powinna zawsze starać się być zadbana i dobrze wyglądać (70 proc.). Jednocześnie 47 proc. respondentów uważa, że kobieta nie powinna mieć w życiu zbyt wielu partnerów seksualnych. Sprzeciw wobec tego stwierdzenia wyniósł 39 proc.
Pozostałe stwierdzenia wzbudziły większy opór. "Zbliżone odsetki nie zgadzały się, że kobieta powinna być zawsze miła (53 proc.), że lepiej, kiedy to ona zajmuje się codziennym przygotowywaniem posiłków dla rodziny (58 proc.) oraz że kobiety nie powinny wiązać się ze znacznie młodszymi mężczyznami (52 proc.). Zdecydowanie jednak największy sprzeciw wzbudził pogląd, że dziećmi w rodzinie powinny zajmować się przede wszystkim kobiety (72 proc.).
Zdaniem autorów badania, przekonanie, że kobieta powinna zawsze starać się dobrze wyglądać, spotyka się ze zbliżonym poparciem u obu płci, jednak widoczna jest tu wyraźna różnica pokoleniowa. Wśród reprezentantów pokolenia Z odsetek głosów poparcia jest zauważalnie niższy niż wśród millenialsów (62 proc. wobec 73 proc.).
W odniesieniu do pozostałych stwierdzeń opisujących tradycyjny wzór kobiecości widać - jak zwracają uwagę autorzy badania - wyraźny konflikt światopoglądowy między młodymi mężczyznami i kobietami. "Podobnie jak w przypadku wzorców męskości to mężczyźni w większym stopniu bronią starych obyczajów i zasad. Znacznie częściej twierdzą, że kobieta nie powinna mieć zbyt wielu partnerów seksualnych (55 proc. wobec 37 proc. kobiet), że to ona powinna przygotowywać w rodzinie posiłki (41 proc. wobec 24 proc. kobiet) oraz zajmować się dziećmi (31 proc. wobec 15 proc. kobiet), a także być zawsze miła (46 proc. wobec 31 proc. kobiet).
Respondentów zapytano też o stwierdzenie, że w polskim społeczeństwie lepiej żyje się mężczyznom niż kobietom. 44 proc. badanych odpowiedziało na to pytanie twierdząco, zaś 36 proc. przecząco, a co piąty badany nie miał na ten temat zdania (20 proc.).
Badanie zostało zrealizowane metodą wywiadów bezpośrednich wspomaganych tabletami oraz wywiadów internetowych w okresie od 11 października do 11 listopada 2024 r. na próbie dorosłych mieszkańców Polski w wieku od 18 do 44 lat.(PAP)
mchom/ jann/
