Kobiety w zarządach firm na świecie stanowią mniejszość: średnia to 20 proc., podczas gdy w UE 34 proc., a Polsce 25 proc. - wynika z opublikowanego w środę raportu Polskiego Instytutu Ekonomicznego. Kobiet na stanowisku prezeski największych firm giełdowych w UE jest 8 proc., w Polsce 28 proc.
Jak podano w najnowszym raporcie Polskiego Instytutu Ekonomicznego (PIE) "Biznes na wysokich obcasach", w Polsce kobiety zajmujące najwyższe stanowiska w firmach zarabiają wciąż mniej niż mężczyźni na tych samych stanowiskach. Kobiety rzadziej niż mężczyźni decydują się też w naszym kraju na prowadzenie własnej firmy.
Przeprowadzone przez PIE badanie porównawcze jednoznacznie pokazało natomiast, że płeć nie różnicuje sposobu zarządzania firmą.
Przedstawiciele Instytutu poinformowali, że ponieważ wzrost udziału kobiet w zarządach firm jest dość powolny, Unia Europejska przyjęła regulacje obligujące firmy do posiadania zarządów, w których minimum 40 proc. członków zarządu będą stanowili przedstawiciele niedostatecznie reprezentowanej płci (czyli zwykle kobiet). Zwrócili uwagę, że w Polsce udział kobiet na stanowisku prezesek zarządu dużych firm giełdowych jest ponad trzykrotnie wyższy niż średnio w UE i wynosi 28 proc., zaś w UE – 8 proc.
Zdaniem autorów raportu luka płacowa na stanowisku dyrektorów generalnych i zarządzających wciąż jednak istnieje i w 2022 r. wynosiła 14 proc. Oznacza to, że wynagrodzenie kobiet jest średnio 14 proc. niższe niż mężczyzn zatrudnionych na tym samym stanowisku, przy czym największe różnice występują w grupie wiekowej 55-59 lat.
Panie w Polsce rzadziej niż mężczyźni, ale częściej niż średnio w UE, zakładają również własne działalności gospodarcze – pod koniec 2023 r. były właścicielkami 34 proc. wszystkich aktywnych JDG - podano w raporcie. W UE na własną firmę decyduje się 10 proc. pracujących kobiet (wobec 17 proc. mężczyzn), w Polsce 13 proc. (vs. 23 proc. mężczyzn). Kobiety częściej niż mężczyźni prowadzą firmy usługowe, rzadziej natomiast zatrudniają pracowników.
„Strach przed porażką i brak wiary w swoje umiejętności powstrzymują kobiety częściej niż mężczyzn przed założeniem działalności. Jednocześnie kobiety napotykają więcej trudności z pogodzeniem prowadzenia działalności gospodarczej i pełnienia funkcji opiekuńczych. Spośród wszystkich branż kobiety trzy razy częściej niż mężczyźni zakładały firmę związaną z pozostałą działalnością usługową (75 proc. vs. 25 proc.).” – wskazała dr Anna Szymańska, starsza analityczka w PIE, cytowana w informacji.
Eksperci PIE szukali odpowiedzi na pytanie, czy kobiety inaczej zarządzają firmą, analizując wyniki badań ankietowych przeprowadzonych wśród ponad 600 funkcjonujących w Polsce firm, z których połowa była zarządzania przez kobiety, a połowa – przez mężczyzn. Wyniki otrzymane z firm zarządzanych przez kobiety porównano z wynikami przedsiębiorstw zarządzanymi przez mężczyzn.
„Badanie PIE jednoznacznie pokazało, że płeć nie różnicuje sposobu zarządzania firmą. Menadżerki i menadżerowie wskazali na te same czynniki konkurencyjności firmy na rynku. Dla obu grup kluczowymi czynnikami konkurencyjności są dobra atmosfera w firmie oraz kondycja finansowa i tak samo bardzo ważne są kompetencje pracowników. W kwestii ważności pozycji lidera w budowaniu konkurencyjności zarówno kobiety, jak i mężczyźni są względnie zgodni, jednak wyższy jest odsetek wskazań na ważną rolę lidera wśród odpowiedzi biznesmenów" - zwróciła uwagę dr Katarzyna Dębkowska, kierowniczka w PIE. Dodała, że kobiety nieco częściej niż mężczyźni wskazują na wizerunek firmy i intensywne działania reklamowe i promocyjne oferty firmy.
Jej zdaniem eksperyment pokazał, że nie płeć warunkuje styl zarządzania firmą, a charakter firmy, kultura organizacyjna, przestrzeń w której funkcjonuje przedsiębiorstwo, a także ekonomiczne otoczenie podmiotu.
Kobiety i mężczyźni zarządzający firmami wskazali na te same główne bariery prowadzenia biznesu - czyli koszty pracownicze, niepewność, ceny energii. Podejmowali też w 2023 r. te same kluczowe działania biznesowe - zacieśnianie relacji z klientami, budowanie relacji z partnerami biznesowymi oraz inwestycje w kapitał ludzki. Eksperci podkreślili, że różnice między firmami zarządzanymi przez kobiety i mężczyzn dotyczą jedynie liczby wskazań na poszczególne aktywności.
"Tam, gdzie na czele stała kobieta, ważnymi działaniami firm były przedsięwzięcia mające na celu zmniejszanie szkodliwego oddziaływania na środowisko przyrodnicze, zakup oprogramowania i baz danych, inwestycje w zmiany procesów zarządczych i kapitał organizacyjny, które sprzyjały budowie kultury firmy i poprawie skuteczności zarządzania przedsiębiorstwem. Natomiast firmy zarządzane przez mężczyzn przywiązywały więcej uwagi do wprowadzania nowych produktów i usług, rozwoju sprzedaży online, uruchamiania nowych łańcuchów dostaw oraz działalności na rynku zagranicznym. Może to wskazywać na większą determinację mężczyzn do rozwoju i ekspansji firmy" - podali eksperci.
Zdaniem PIE deklaracje firm dotyczące samooceny sytuacji finansowej nie dają jednoznacznej odpowiedzi w zakresie występowania różnic w ocenie kondycji finansowej firm zarządzanych przez kobiety i mężczyzn. "W 2024 r. mniej firm niż w latach poprzednich przewiduje dobrą i bardzo dobrą własną sytuację finansową. Można jednak zauważyć większą ostrożność kobiet w planowaniu przyszłej sytuacji finansowej firmy, gdyż w grupie przedsiębiorstw zarządzanych przez kobiety jest więcej jednostek, które nie potrafią określić swojej przyszłej sytuacji finansowej" - wskazano w raporcie Instytutu. (PAP)
pad/ mmu/
