UE potrzebuje nowej strategii bezpieczeństwa energetycznego - ocenili eksperci Forum Energii. Wskazali, że musi ona łączyć bezpieczeństwo z polityką handlową, obronną, klimatyczną i środowiskową. Ważna jest też większa solidarność państw UE w obliczu kryzysów energetycznych.
Eksperci Forum Energii w najnowszym raporcie pt. „Towards sustainable energy security – Europe needs a new strategy now” zwrócili uwagę, że Unia Europejska stoi przed koniecznością opracowania nowej strategii bezpieczeństwa energetycznego, która uwzględniałaby transformację energetyczną w kontekście dynamicznych zmian geopolitycznych. „Wojna Rosji przeciwko Ukrainie, zmiany polityczne w Stanach Zjednoczonych oraz rosnące napięcia na arenie międzynarodowej to sygnały, że Europa musi na nowo przemyśleć, jak budować odporność swojego systemu energetycznego na kryzysy” - zauważyli eksperci. Podkreślili, że nowa strategia zrównoważonego bezpieczeństwa energetycznego UE musi zostać przyjęta „bez zwłoki”.
Zdaniem ekspertów Unia Europejska musi sprostać podwójnemu wyzwaniu – zapewnieniu bezpieczeństwa energetycznego przy jednoczesnym przyspieszeniu transformacji w kierunku zrównoważonej energii. „Potrzebujemy nowego podejścia do bezpieczeństwa energetycznego, opartego na dwóch filarach. Po pierwsze, musi ono być wielowymiarowe – integrujące kwestie bezpieczeństwa z polityką handlową, obronną, klimatyczną i środowiskową” - wskazał współautor raportu Szymon Kardaś. „Po drugie, powinno wzmacniać współpracę w ramach Unii, kładąc większy nacisk na wspólne działania i solidarność między państwami członkowskimi” – dodał.
Eksperci zaproponowali też nową definicję bezpieczeństwa energetycznego. Jak stwierdzili zrównoważone bezpieczeństwo energetyczne to zdolność elastycznego systemu energetycznego do niezawodnego dostarczania dostępnych i zrównoważonych usług energetycznych oraz krytycznych minerałów i technologii, dostosowując się do wyzwań klimatycznych, środowiskowych i cybernetycznych, bez nadmiernego obciążania konsumentów.
Autorzy raportu wskazali też kluczowe obszary, które powinny znaleźć się w nowej strategii.
Pierwszym z nich jest rozwój źródeł zero- i niskoemisyjnych, elastyczności oraz sieci energetycznych. Zdaniem ekspertów strategia powinna zapewniać swobodny rozwój odnawialnych, niskoemisyjnych i elastycznych źródeł energii, oraz niezawodne funkcjonowanie sieci elektroenergetycznych. Szczególny nacisk należy położyć na elastyczność systemu energetycznego, efektywność energetyczną i kontrolowane ograniczanie popytu – kluczowe dla optymalizacji kosztów i wykorzystania energii.
W ich opinii ważne jest też, by strategia polegała na wzmacnianiu połączeń między państwami członkowskimi UE, gdyż jest ono kluczowe dla bezpieczeństwa dostaw i skutecznej integracji rynków energii. „Głębsza integracja pozwoli również na obniżenie cen energii w UE” - zaznaczyli.
W opracowaniu podkreślono, że „niezbędne” jest także wprowadzenie zintegrowanego, ogólnoeuropejskiego planowania infrastruktury neutralnej klimatycznie, która przyniesie większe korzyści niż narodowe strategie oparte na samowystarczalności. „Warto rozważyć powołanie unijnej Agencji Energii, która koordynowałaby planowanie i gromadzenie danych na poziomie europejskim” - wskazali eksperci.
Zwrócili też uwagę na konieczność wzmocnienia mechanizmu solidarności między państwami UE, by skutecznie mogły one reagować na kryzysy energetyczne. „Potrzebujemy prawnie wiążącego systemu wsparcia w sytuacjach niedoborów i zagrożeń. Odporność systemu powinna obejmować zdolność do radzenia sobie z różnorodnymi, nieprzewidywalnymi zagrożeniami” - zauważyli.
Zaznaczyli, że strategia powinna uwzględniać nie tylko dywersyfikację surowców energetycznych, ale także rozwój odpornych łańcuchów dostaw surowców krytycznych i technologii. „Wspólne platformy zakupowe mogą stać się jednym z narzędzi zapewniających stabilne dostawy” - dodali. „Instrumenty polityki handlowej UE powinny odgrywać większą rolę w rozwijaniu nowych partnerstw opartych na zasadzie „friendshoring” – priorytetowe traktowanie stabilnych i bliskich ideowo partnerów zamiast krajów autorytarnych” - zaproponowali eksperci.
Według nich UE powinna kontynuować politykę wycofywania się z paliw kopalnych pochodzących z Rosji.
W opinii ekspertów w szczególności należy zwrócić uwagę na bezpieczeństwo infrastruktury morskiej, a współpraca z NATO i sojusznikami w zakresie monitorowania i ochrony szlaków dostaw energii powinna zostać zacieśniona. Dodali, że lepsza współpraca w zakresie cyberbezpieczeństwa i ochrony systemów teleinformatycznych jest niezbędna wobec postępującej digitalizacji. (PAP)
ab/ drag/
