Zmiany dla pracowników w tarczy 4.0. Kto zyska, a kto straci

Zapowiadana przez rząd tarcza 4.0 oznacza kolejne rewolucje w prawie pracy, które dotkną kwestii urlopów, pracy zdalnej, zakazu konkurencji, odpraw i odszkodowań oraz zmian w zakładowych funduszach świadczeń pracowniczych. Przepisy po ich wprowadzeniu znacząco wpłyną na sytuację pracowników.

Nowe przepisy kierowane są do wszystkich pracodawców i obejmą szereg zagadnień. Sejm uchwalił je w czwartek, 4 czerwca 2020 r.

Zaległy urlop na nowych zasadach

Rząd w ramach tarczy 4.0 zakłada zmianę w zasadach udzielania zaległego urlopu wypoczynkowego. Pracownik nie będzie już zobowiązany wykorzystać go do 30 września następnego roku – ten obowiązek zostanie zawieszony. Na mocy projektowanych przepisów zgodnie z art. Art. 15gc. w okresie obowiązywania stanu zagrożenia epidemicznego lub stanu epidemii ogłoszonego z powodu COVID-19 pracodawca może udzielić pracownikowi – w terminie przez siebie wskazanym i bez uzyskania zgody pracownika, a także z pominięciem planu urlopów bieżących – urlopu wypoczynkowego niewykorzystanego w poprzednich latach kalendarzowych w wymiarze do 30 dni. Zatem to pracodawca będzie decydował, kiedy pracownik ma odebrać zaległy urlop, nie będzie mu potrzebna do tego jego zgoda.

Zmniejszenie odpraw i odszkodowań

W kolejnym artykule tarczy 4.0 rząd zakłada, że w przypadku wystąpienia u pracodawcy spadku obrotów gospodarczych lub istotnego obciążenia funduszu wynagrodzeń wysokość odprawy, odszkodowania lub innego świadczenia pieniężnego wypłacanego przez tego pracodawcę w związku z rozwiązaniem umowy o pracę, jeżeli przepisy przewidują obowiązek wypłacenia świadczenia, nie może przekroczyć dziesięciokrotności minimalnego wynagrodzenia ustalanego na podstawie przepisów o pensji minimalnej.

Zmiana ta może dotknąć pracowników przechodzących w tym roku na emerytury. Większość odkłada ten moment na lipiec z uwagi na lepszy przelicznik emerytury. Dodatkowo planowane przepisy mogą wpłynąć na wysokość odpraw przy zwolnieniach grupowych. Dotąd pracownik mógł otrzymać do piętnastokrotności minimalnego wynagrodzenia, obecnie będzie to dziesięciokrotność najniższego wynagrodzenia, które wynosi 2 600 zł.

Zakładowy Fundusz Świadczeń Socjalnych

Tarcza 4.0 daje również możliwość zawieszania obowiązku:

1. tworzenia lub funkcjonowania zakładowego funduszu świadczeń socjalnych,
2. dokonywania odpisu podstawowego,
3. wypłaty świadczeń urlopowych, które przewidziane są w ustawie z dnia 4 marca 1994 r. o Zakładowym Funduszu Świadczeń Socjalnych (Dz. U. z 2019 r. poz. 1352 i 1907 oraz z 2020 r. poz. 278).

Obecnie pracodawcy, którzy zatrudniają co najmniej 50 pracowników, mają obowiązek utworzenia Zakładowego Funduszu Świadczeń Socjalnych. Obejmuje on również pracodawców, którzy zatrudniają co najmniej 20 pracowników, w przypadku gdy zawnioskuje o to zakładowa organizacja związkowa. W jednostkach budżetowych i samorządowych zakładach budżetowych limit pracowników nie obowiązuje.

Tak skonstruowane przepisy mogą doprowadzić do pozbawienia pracowników oraz ich rodziny, emerytów i rencistów będących byłymi pracownikami, prawa do korzystania ze świadczeń finansowanych z ZFŚS. Obejmują one m.in. dofinansowanie do różnych form wypoczynku, działalność kulturalno-oświatową, sportowo-rekreacyjną, opiekę nad dziećmi w żłobkach, przedszkolach oraz innych formach wychowania przedszkolnego, udzielanie pomocy rzeczowej lub finansowej, a także pomoc na cele mieszkaniowe.

Zakaz konkurencji

Projekt tarczy 4.0 obejmie także zmiany w kwestii zakazu konkurencji. Sytuacja na rynku pracy jest dynamiczna. Wiele osób, mając zapisany w umowach zakaz konkurencji, nie mogłoby podjąć pracy w nowym miejscu. Projektowane przepisy dają pracodawcy, zleceniodawcy i zamawiającemu uprawnienie do wypowiedzenia umowy o zakazie konkurencji obowiązującym po ustaniu stosunku pracy, umowy agencyjnej, umowy-zlecenia lub innej umowy o świadczenie usług. Uprawnieni będą ją mogli wypowiedzieć z zachowaniem 7-dniowego terminu.

Praca zdalna

Oprócz zmian w urlopach i zakazie konkurencji możliwe będą również uregulowania dotyczące pracy zdalnej. Pracodawca zyska możliwość nakazania swoim pracownikom pracy zdalnej. Będzie musiał sprawdzić, czy posiadają oni warunki techniczne oraz lokalowe do wykonywania pracy poza biurem. Będzie również ciążył na nim obowiązek ustalenia, czy pracownik jest zdolny do jej wykonywania oraz czy posiada umiejętności do posługiwania się systemem informatycznym.

Pracodawca będzie musiał zapewnić także środki i materiały do wykonywania pracy w tej formie. Natomiast pracownik zobowiązany będzie do prowadzenia ewidencji swojego czasu pracy oraz informowania przełożonego, ile czasu zabierają mu obowiązki.

Pracodawca będzie mógł w każdej chwili odwołać również pracownika z pracy zdalnej pod warunkiem, że zapewni mu bezpieczny powrót do pracy stacjonarnej. Przez stan epidemii wiele osób przeszło na system pracy zdalnej i powinien on zostać uregulowany w sposób systemowy.

Źródło: