Na stronach internetowym Ministerstwa Pracy i Polityki Społecznej opublikowano w czwartek po południu rządowy projekt ustawy dotyczącej zmian w systemie emerytalnym. Od piątku mają ruszyć konsultacje społeczne, które potrwają miesiąc.

"Projekt zakłada, że w dniu 3 lutego 2014 r. nastąpi przekazanie części aktywów w łącznej kwocie odpowiadającej 51,5 proc. wartości aktywów netto każdego OFE na dzień 31 stycznia 2014 r. Jednocześnie, wartość środków, odpowiadająca wartości umorzonych przez OFE jednostek rozrachunkowych, zostanie zewidencjonowana na subkontach ubezpieczonych prowadzonych przez ZUS" - czytamy w uzasadnieniu projektu.

"Projekt ustawy ma na celu obniżenie długu publicznego i kosztów jego obsługi, co w przyszłości powinno zapobiec podwyżce podatków oraz wynikających stąd zagrożeń" - czytamy dalej.

Dobrowolność OFE i obniżka pobieranych przez nie opłat, dłuższe gwarancje dziedziczenia oraz zabezpieczenie środków w okresie przedemerytalnym - to główne założenia projektu reformy emerytalnej przygotowanej przez Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej wraz z Ministerstwem Finansów.

- Fundamentem przygotowanych przez nas zmian jest bezpieczeństwo obecnych i przyszłych emerytów oraz całego systemu emerytalnego. Reforma została przygotowana tak, aby chronić zarówno finanse publiczne, jak i rynki kapitałowe - powiedział minister pracy i polityki społecznej Władysław Kosiniak-Kamysz.

OFE nie będą obowiązkowe

OFE przestaną być obowiązkowe. Każdy sam zdecyduje, czy chce przekazywać składki emerytalne do wybranego OFE, czy do ZUS na specjalne subkonto. Decyzję będzie trzeba podjąć do 30 czerwca 2014 roku lub w momencie rozpoczęcia pierwszej pracy. Wystarczy złożyć deklarację w oddziale ZUS, wysłać ją pocztą lub przez Internet za pośrednictwem ePUAP.

W wyborze pomoże aktualna informacja o wysokości waloryzacji konta i subkonta w ZUS oraz o wynikach inwestycyjnych wszystkich funduszy emerytalnych. Przygotuje ją minister finansów i minister pracy we współpracy z ekspertami ZUS i Komisji Nadzoru Finansowego.

- Zależy nam, aby przyszli emeryci podejmowali decyzję w oparciu o obiektywną informację, a nie na podstawie reklam emerytur pod palmami. Brak możliwości reklamowania się uniemożliwi funduszom składanie obietnic bez pokrycia - tłumaczy minister Kosiniak-Kamysz.

Decyzja o pozostaniu w OFE lub wyłącznie w ZUS nie będzie ostateczna. Zmienić zdanie będzie można znów w 2016 roku, a następnie co cztery lata. - Nie chcemy nikomu ograniczać wyboru, każdy przecież może zmienić zdanie - tłumaczy minister Kosiniak-Kamysz.

Prawo do dziedziczenia będzie przysługiwało bez względu na podjętą decyzję. Dodatkowo zostanie ono wydłużone w przypadku subkonta w ZUS - zgromadzone środki mogły być dziedziczone do 3 lat po przejściu na emeryturę ubezpieczonego.

Zmiany nie ominą funduszy. Osoby, które zostaną w OFE, będą przekazywały do niego składkę w wysokości 2,92 proc. wynagrodzenia brutto. Pobierane przez fundusze opłaty od składek spadną z 3,5 proc. do 1,75 proc. (w tym z 0,8 proc. do 0,4 proc. opłata na ZUS). Fundusze będą także mniej pobierały za zarządzanie środkami swoich klientów.

Część obligacyjna OFE - do ZUS

Fundusze przekażą do ZUS posiadane obligacje skarbowe i nie będą już w nie inwestować. W zamian będą mogły więcej inwestować w realną gospodarkę: akcje, obligacje samorządowe, drogowe czy korporacyjne. Zyskają również możliwość pożyczania papierów wartościowych.

» Hipokryzja zwolenników i przeciwników OFE

Dzięki tym zmianom dług publiczny wobec PKB zmniejszy się o 7 pp. Niższe potrzeby pożyczkowe budżetu państwa umożliwią obniżkę progów ostrożnościowych z 50 proc. PKB do 43 proc. oraz z 55 proc. do 48 proc. PKB w nowej regule wydatkowej.

- Wprowadzamy do systemu dodatkowy bezpiecznik dla przyszłych emerytów - mówi minister Kosiniak-Kamysz. Środki zgromadzone w OFE na 10 lat przed osiągnięciem wieku emerytalnego będą stopniowo przenoszone do ZUS na subkonto. - Dzięki suwakowi bezpieczeństwa zminimalizujemy w okresie przedemerytalnym ryzyko strat związane z inwestycjami na rynkach finansowych - tłumaczy minister Kosiniak-Kamysz.

Komentuje dr Michał Kisiel, analityk Bankier.pl

W końcu coś na papierze Po kilku miesiącach zamieszania, sprzecznych informacji, niepewności wokół założeń zmian w systemie emerytalnym w końcu mamy coś na papierze. W projekcie nie brakuje zapisów, które zapewne wzbudzą kontrowersje i dyskusje. Interesującym wątkiem będzie chociażby wpływ procesu przenoszenia aktywów do ZUS na rynek finansowy. Wątpliwości budzi także zakaz reklamowania OFE - fundusze będą musiały znaleźć legalny sposób na poinformowanie o swoich wynikach i pozyskiwanie klienteli.

Wypłatą emerytur zajmie się ZUS. Ich waloryzacja będzie się odbywała na dotychczasowych zasadach. - Daje to gwarancję, że emerytury będą bezpieczne, waloryzowane, wypłacane dożywotnio, a system ich wypłat tani - przekonuje minister Kosiniak-Kamysz.

Zmiany obejmą także trzeci filar, czyli dobrowolne odkładanie na starość. Zasady oszczędzania na Indywidualnych Kontach Emerytalnych będą prostsze i bardziej przejrzyste. Procentową ulgę podatkową zastąpi ulga kwotowa w wysokości 120 proc. średniego wynagrodzenia - obecnie 4 456 zł. Obniżony zostanie podatek od wypłaty środków z IKZE - z obecnych 18 proc. i 32 proc. do 10 proc.

Minimum 75% aktywów w akcje

"Projekt zakłada, że od dnia 4 lutego 2014 r. (dzień następny po przekazaniu części aktywów z OFE do ZUS), OFE nie będą mogły inwestować w skarbowe instrumenty dłużne oraz w instrumenty dłużne gwarantowane przez Skarb Państwa. Ponadto, od dnia 4 lutego 2014 r., OFE będą obowiązane lokować minimum 75 proc. aktywów w akcje. Natomiast od dnia 1 lipca 2014 r. nastąpi uwolnienie limitów inwestycyjnych dotyczących lokowania aktywów otwartego funduszu" - napisano w uzasadnieniu do projektu ustawy.

"Dzięki powyższym regulacjom składki przekazywane do OFE będą lokowane w realną gospodarkę, przez co jakość inwestycji w polską gospodarkę ulegnie znacznej poprawie, co powinno w sposób korzystny wpłynąć na tempo wzrostu gospodarczego" - dodano.

"(...) Proponuje się likwidację minimalnej stopy zwrotu, mając na względzie dobrowolność uczestnictwa w OFE oraz urynkowienie zasad inwestycyjnych otwartych funduszy" - wynika z dokumentu.

Projekt do konsultacji

W uzasadnieniu do projektu napisano, że ma go zaopiniować szerokie grono partnerów społecznych, w tym związki zawodowe: NSZZ "Solidarność", Ogólnopolskie Porozumienie Związków Zawodowych, Forum Związków Zawodowych oraz organizacje pracodawców: Konfederacja "Lewiatan", Związek Rzemiosła Polskiego, Pracodawcy Rzeczypospolitej Polskiej, Business Centre Club.

Jak czytamy w uzasadnieniu, projekt ustawy został przekazany do uzgodnień międzyresortowych, jak również do konsultacji z innymi podmiotami. Projekt otrzymały m.in. Izba Gospodarcza Towarzystw Emerytalnych, Krajowa Izba Gospodarcza, Giełda Papierów Wartościowych, Narodowy Bank Polski, Komisja Nadzoru Finansowego, Biuro Rzecznika Ubezpieczonych, Izba Domów Maklerskich, Polska Izba Ubezpieczeń, Związek Banków Polskich.(PAP)

Komentuje Łukasz Piechowiak, analityk Bankier.pl

Może Forbes miał rację? Rządowy projekt nie jest zaskoczeniem. Zadziwiająca jest pewność rządu co do przeniesienia przez obywateli do ZUS-u środków zawartych w OFE. To prawdopodobnie wynika z definicji "dobrowolności" przyjętej przez władze. Otóż obligatoryjnie wszyscy zgadzają się na przeniesienie aktywów, a dopiero sprzeciw obywatela w postaci wysłania odpowiedniej deklaracji będzie podstawą do pozostania w OFE. Ma to się odbywać na trzy sposoby, z których wszystkie wymagają działania, a to w naturalny sposób ograniczy chętnych. Dużo uczciwszym rozwiązaniem byłby zapytać o to podatników przy okazji składania przez nich deklaracji podatkowych. Jednak wtedy reforma by się nie udała, a w końcu jej celem jest uzdrowienie finansów publicznych. Kluczowe znaczenie ma obniżenie progów ostrożnościowych, ale obawiam się, że gdy zajdzie taka potrzeba, znów zostaną one podniesione. Minister Kamysz stwierdził, że OFE nie będą mogły składać już obietnic bez pokrycia. Kłopot w tym, że nikt nie zabroni tego robić politykom. Prawdą jest, że od kondycji finansów państwa zależy ciągłość wypłaty emerytur, stąd reforma ma swoje uzasadnienie. Jednak będzie ona niepełna i w dłuższym okresie nieskuteczna jeżeli nie pociągnie za sobą dalszych zmian, m.in. ograniczenia przywilejów emerytalnych niektórych grup zawodowych i likwidacja KRUS-u, który w ciągu dekady wygeneruje koszty odpowiadające obecnej wartości przejmowanych od OFE obligacji.

her/ mki/ bk/