Warszawa, Wrocław i Opole – to faworyci wśród miast wojewódzkich. Na mieszkańca stolicy przypada 7747,11 zł. W rankingu dochodów samorządów w 2018 roku szczególną uwagę zwraca dynamiczne odbicie wydatków na inwestycje. Związane jest to z rekordową sumą środków pozyskanych z dotacji unijnych, które w porównaniu do 2016 roku wzrosty prawie sześciokrotnie.
Liderzy wśród miast wojewódzkich
W czołówce rankingu miast wojewódzkich bez zmian wobec poprzedniej edycji. Liderem pozostaje Warszawa, na drugim miejscu Wrocław, ostatnie miejsce na podium zajmuje Opole. Pierwsza trójka największe wpływy do budżetu osiąga dzięki prowadzeniu efektywnej polityki podatkowej, ulepszaniu codziennego życia mieszkańców oraz wsparciu przedsiębiorców – tłumaczą autorzy raportu.
| 10 najbogatszych miast wojewódzkich | ||||
|---|---|---|---|---|
| 2016 | 2017 | 2018 | Miasta wojewódzkie | Zamożność per capita w 2018 (zł) |
| 1 | 1 | 1 | Warszawa | 7747,11 |
| 2 | 3 | 2 | Wrocław | 5805,25 |
| 3 | 2 | 3 | Opole | 5747,77 |
| 7 | 7 | 4 | Gdańsk | 5617,72 |
| 5 | 5 | 5 | Kraków | 5605,84 |
| 6 | 4 | 6 | Poznań | 5592,46 |
| 4 | 6 | 7 | Katowice | 5411,84 |
| 8 | 8 | 8 | Olsztyn | 5063,64 |
| 9 | 9 | 9 | Rzeszów | 4979,11 |
| 14 | 15 | 10 | Białystok | 4768,84 |
| Źródło: "Bogactwo samorządów. Ranking dochodów JST 2018", Wspólnota | ||||
Listę rozpoczyna Warszawa z zamożnością per capita w wysokości 7 747,11 zł. Dochody stolicy to przede wszystkim wpływy z podatków od jej stałych mieszkańców. W 2018 wydatki miasta stołecznego opiewały kwotę powyżej 2 mld zł. Wrocław – srebrny medalista klasyfikacji - zanotował 174 mln zł wpływów z tytułu PIT. To 15% wzrostu w odniesieniu do poprzedniego roku. Znaczący awans w rankingu odnotował Gdańsk i Białystok.
Zmiany w pierwszej dziesiątce najbogatszych powiatów
W powiatach delikatne roszady na podium klasyfikacji. Powiat człuchowski – lider klasyfikacji – inwestuje w infrastrukturę drogową, oświatową, zdrowotną, społeczną i sportowo-rekreacyjną.
| 10 najbogatszych powiatów w Polsce | ||||
|---|---|---|---|---|
| 2016 | 2017 | 2018 | Powiat | Zamożność per capita w 2018 (zł) |
| 2 | 1 | 1 | człuchowski | 1455,44 |
| 1 | 2 | 2 | przysuski | 1374,80 |
| 3 | 4 | 3 | opatowski | 1266,82 |
| 33 | 30 | 4 | gryficki | 1197,40 |
| 10 | 8 | 5 | węgorzewski | 1148,11 |
| 12 | 16 | 6 | giżycki | 1125,61 |
| 14 | 10 | 7 | pułtuski | 1106,90 |
| 4 | 6 | 8 | świdwiński | 1103,60 |
| 20 | 18 | 9 | głubczycki | 1056,18 |
| 7 | 5 | 10 | malborski | 1049, 57 |
Powiat giżycki awansował o 10 miejsc w porównaniu do poprzedniego roku, a wszystko za sprawą sprzedaży dużej nieruchomości na cele mieszkaniowe. Sytuacja w regionie poprawiła się na przełomie ostatnich lat. Na koniec kwietnia 2019 roku stopa bezrobocia w powiecie wynosiła 8,1%, zmniejszyła się o 1,9% w ciągu roku. Powiat giżycki wykorzystuje środki europejskie na rozwój regionu, obecnie trwa tam budowa 300 km trasy rowerowej wokół Wielkich Jezior Mazurskich.
Miasta na prawach powiatu stawiają na rozwój
Systematyczny wzrost w rankingu miast na prawach powiatu odnotowuje Gdynia. W tym roku znalazła się na pozycji 8., dzięki wzrostowi dochodów o prawie 200 mln zł w porównaniu do ubiegłego okresu.
| 10 najbogatszych miast na prawach powiatu w Polsce | ||||
|---|---|---|---|---|
| 2016 | 2017 | 2018 | Miasta na prawach powiatu | Zamożność per capita w 2018 (zł) |
| 1 | 1 | 1 | Sopot | 7494,71 |
| 2 | 3 | 2 | Świnoujście | 7127,15 |
| 3 | 2 | 3 | Płock | 6357,54 |
| 4 | 4 | 4 | Gliwice | 5336,11 |
| 7 | 6 | 5 | Dąbrowa Górnicza | 5205,31 |
| 9 | 11 | 6 | Nowy Sącz | 5201,53 |
| 8 | 9 | 7 | Ostrołęka | 5172,17 |
| 12 | 10 | 8 | Gdynia | 5142,21 |
| 5 | 7 | 9 | Krosno | 5094,18 |
| 6 | 8 | 10 | Konin | 4979,58 |
| Źródło: "Bogactwo samorządów. Ranking dochodów JST 2018", Wspólnota | ||||
W czołówce rankingu pozostaje Płock, którego budżet w 2018 roku przekroczył 1 mld zł, a na same inwestycje miasto przeznaczyło 318 mln zł. Jak podkreśla prezydent miasta Andrzej Nowakowski, wszystko to dzięki skutecznemu staraniu się o środki z dostępnych programów rządowych i europejskich. Krosno, miasto z 9. lokatą, inwestuje w biznes – 9,8% mieszkańców prowadzi własną działalność gospodarczą, a bezrobocie na koniec 2018 roku wynosiło 2,6%. Jedną z większych inwestycji miasta jest modernizacja lotniska kosztująca 36 mln zł.
Kleszczów liderem wśród gmin
Od kilku lat niezaprzeczalnym liderem wśród gmin jest Kleszczów. Między pierwszą a drugą pozycją w rankingu jest przepaść w wysokości ponad 23 tys. zł. Na terenie gminy działa elektrownia i kopalnia węgla brunatnego, a głównym źródłem dochodów gminy są podatki – 200 mln zł w 2018 roku. Wszystko może ulec zmianie z powodu wniosku gminy Bełchatów, która postuluje o zmianę granic.
| 10 najbogatszych gmin w Polsce | ||||
|---|---|---|---|---|
| 2016 | 2017 | 2018 | Gmina | Zamożność per capita w 2018 (zł) |
| 1 | 1 | 1 | Kleszczów | 35829,15 |
| 2 | 2 | 2 | Rewal | 12504,26 |
| 3 | 3 | 3 | Rząśnia | 9794,08 |
| 6 | 34 | 4 | Kobierzyce | 8158,29 |
| 42 | 14 | 5 | Darłowo | 7865,85 |
| 19 | 11 | 6 | Ostrów | 7698,29 |
| 10 | 6 | 7 | Jerzmanowa | 7589,14 |
| 7 | 4 | 8 | Suchy Las | 7461,59 |
| 5 | 7 | 9 | Ustronie Morskie | 7273,30 |
| 8 | 7 | 10 | Nadarzyn | 7148,34 |
| Źródło: "Bogactwo samorządów. Ranking dochodów JST 2018", Wspólnota | ||||
W ścisłej czołówce zmian w 2018 roku nie było. Natomiast na pozycji 6. zadebiutowała gmina Ostrów. Głównym źródłem jej przychodów są opłaty za przetwarzanie i składowanie odpadów z większych miasta województwa podkarpackiego takich jak Rzeszów, Krosno czy Mielec.
Poza kilkoma przypadkami wyniki tegorocznego rankingu nie są zaskakujące. Znaczącą rolę w samorządach odgrywa wykorzystywanie środków z Unii Europejskiej oraz transfer środków z rządowych programów socjalnych.
Jak stworzono ranking?
Przygotowany przez prof. Pawła Swianiewicza z Uniwersytetu Warszawskiego ranking dochodów jednostek samorządu terytorialnego przedstawia poziom zamożności per capita na danych obszarach. Metoda obliczania wskaźnika zastosowana w raporcie polega na podziale dochodów każdego samorządu na jego liczbę ludności. Dochody samorządów nie zawierają wpływów z dotacji celowych. Na podstawie tego wskaźnika sklasyfikowane zostały miasta, województwa, powiaty, gminy itp.
W porównaniu do lat poprzednich widoczny jest wzrost dochodów samorządów. Eksperci zwracają jednak uwagę na jego pozorność. Jeżeli pominiemy efekt spowodowany przepływem środków pieniężnych związanych z rządowymi programami socjalnymi to trend wzrostowy, w porównaniu do 2014, będzie niewielki, bliższy stagnacji.
W 2018 roku wydatki samorządów na inwestycje przekroczyły najwyższe wyniki z 2009 oraz 2010 roku. Wysokie dofinansowania z Unii Europejskiej pociągają za sobą większe majątkowe wydatki. – Ze względu na opóźnienia we wdrażaniu programów operacyjnych, lata 2015 i 2016 przyniosły wyraźny spadek, a rok 2017 stosunkowo nieśmiałe odbicie wielkości wydatków inwestycyjnych. Teraz nadszedł czas na nadrabianie zaległości. Należy się spodziewać, że będzie to kontynuowane w kolejnych latach – wyjaśnia prof. Swianiewicz.
