IDM: niższa dźwignia wepchnie inwestorów w szarą strefę

Izba Domów Maklerskich ocenia, że projekt zmian na rynku forex nie chroni inwestorów w odpowiedni sposób i wpędza ich w szarą strefę. W liście do Ministerstwa Finansów IDM krytykuje planowane regulacje, wytykając m.in. ich niezgodność z prawem unijnym.

W związku z publikacją przez Ministerstwo Finansów projektu zmiany ustawy o nadzorze nad rynkiem finansowym oraz niektórych innych ustaw, który przewiduje m.in. ograniczenie maksymalnej dźwigni na rynku forex do 1:25, Izba Domów Maklerskich wydała rekomendacje dotyczące planowanych regulacji. Jest to już drugie pismo Izby skierowane w tej sprawie do ministerstwa.

Izba przekonuje, że „rynek OTC cieszy się zainteresowaniem klientów ze względu na relatywnie niskie koszty transakcyjne, płynność oraz wysoką elastyczność instrumentów pozwalających realizować bardzo różnorodne strategie inwestycyjne. Polska stanowi jeden z większych i dojrzałych rynków forex z istotnym udziałem w Europie”.

Według szacunków krajowych domów maklerskich na polskim rynku forex aktywnie działa ok. 30-40 tys. inwestorów, tj. ok. 15 proc. wszystkich aktywnych inwestorów indywidualnych w Polsce.

Jak uważa IDM „stabilne otoczenie regulacyjne, jedno z najbardziej restrykcyjnych w Europie, gwarantuje ochronę krajowego klienta detalicznego korzystającego z usług polskich domów maklerskich”.

„Ponadto, jak pokazują doświadczenia z rynków wysoko rozwiniętych, to edukacja, a nie wysokość dźwigni, wpływa na wyniki osiągane przez inwestorów na rynku forex” – dodaje.

Zagraniczne firmy często stanowią zagrożenie dla klienta

Według IDM, „w ostatnich latach na terytorium Polski wzrosła aktywność zagranicznych firm oferujących usługi forex. Wiele z tych podmiotów, wykorzystując bardzo agresywną reklamę i sprzedaż, w sposób niezgodny z prawem i bez wymaganego zezwolenia na świadczenie usług maklerskich, oferuje produkty OTC nieświadomym klientom, którzy ulegają pokusie potencjalnych wysokich zysków. Podmioty zagraniczne często nie podlegają nadzorowi KNF i działają w oparciu o inne regulacje, a dochodzenie praw od firmy zagranicznej przez klienta oznacza postępowania sądowe w kraju jej pochodzenia”.

Pogorszenie konkurencyjności polskich firm

„W odniesieniu do ochrony krajowego klienta, Izba widzi tożsamość interesów ustawodawcy i krajowej branży domów maklerskich świadczących usługi na rynku OTC. Izba wspiera działania mające na celu co najmniej zrównoważenie pozycji konkurencyjnej krajowych i zagranicznych podmiotów poprzez analogiczne przepisy prawne i regulacje dla działalności maklerskiej na rynku OTC”.

Izba zwraca uwagę, że „proponowane obecnie zmiany ustawy dot. branży forex niosą wysokie ryzyko pogorszenia ochrony krajowego klienta detalicznego i umacniają przewagę konkurencyjną zagranicznych firm. W efekcie nie realizują postulatu ochrony krajowego klienta detalicznego, powodują powiększenie szarej strefy i ucieczkę klientów do zagranicznych podmiotów, nad którymi polski nadzór nie ma kontroli”.

IDM podkreśla, że nigdzie obecnie w krajach Unii Europejskiej nie obowiązują porównywalnie restrykcyjne przepisy. „Polscy inwestorzy będą więc szukali usług u zagranicznych firm inwestycyjnych, niepodlegających polskiemu nadzorowi. Interes krajowych klientów byłby wtedy mniej chroniony, a możliwość dochodzenia przez nich roszczeń znacznie utrudniona” – twierdzą.

Część inwestorów mogłaby także dążyć do zmiany kwalifikacji z klienta detalicznego na profesjonalnego. Pozbawiłoby to ich jednak najszerszego poziomu ochrony wynikającej z dotychczasowej kwalifikacji.

Nieprawdziwe uzasadnienie

„Wbrew informacji zawartej w uzasadnieniu projektowanej zmiany, w Europie nie istnieje trend ograniczania dźwigni dostępnej dla inwestorów detalicznych na instrumentach pochodnych typu OTC. W uzasadnieniu Projektu wskazano także błędne informacje dotyczące ograniczeń dźwigni w innych krajach Unii Europejskiej” stwierdza IDM.

Fałszywe informacje występują na temat maksymalnych dźwigni dostępnych na Cyprze i w Wielkiej Brytanii. „W Niemczech i we Francji wprowadzono natomiast jedynie zakaz dystrybucji i reklamy produktów inwestycyjnych OTC, które umożliwiają klientowi popadnięcie w debet” – czytamy w rekomendacji. W Hiszpanii z kolei nakazano jedynie dodatkowe informowanie klientów o ryzyku związanym z inwestowaniem w instrumenty pochodne OTC przed składaniem zleceń.

Niezgodność z prawem Unii Europejskiej

Jak twierdzi IDM „nie zaprezentowano w projekcie narzędzi, które zagwarantowałyby, że przepisy będą przestrzegane przez zagraniczne firmy inwestycyjne. Nie będzie bowiem możliwe blokowanie stron legalnie działających zagranicznych firm inwestycyjnych w Polsce, co potwierdza stanowisko Komisji Europejskiej”.

Jak kontynuują, pragną oni zwrócić uwagę, iż „ograniczenia wynikające z projektu pozostają w sprzeczności z przepisami Unii Europejskiej dot. swobody świadczenia usług maklerskich (art. 4 2006/73/EC, art. 31 2004/39/EC). Postanowienia Dyrektywy Unii Europejskiej zawierają tzw. „regulację maksymalną” i wszelkie dodatkowe ograniczenia nakładane na firmy inwestycyjne w Unii Europejskiej muszą spełniać wymogi i ograniczenia przewidziane w wymienionych przepisach”.

Ponadto, zgodnie z komunikatem ESMA z dnia 29 czerwca 2017 r., w chwili obecnej trwają konsultacje w tym organie w przedmiocie przyjęcia jednolitych zasad świadczenia usług OTC przez wszystkie podmioty na rynku europejskim dot. m.in. wysokości oferowanej klientom detalicznym dźwigni. W związku z tym IDM uważa, że „projekt ustawy jest przedwczesny i może ograniczyć pozycję konkurencyjną polskich firm na wspólnotowym rynku”.

Adam Hajdamowicz