W ciągu 5 lat liczba sądowych postępowań karnych w sprawach dotyczących błędów medycznych wzrosła o 35%, wyraźnie rośnie też liczba pozwów i wniosków o ustalenie zdarzenia medycznego. To efekt wzrastającej świadomości praw pacjentów oraz rozwoju systemu obywatelskiego poradnictwa prawnego. Sama Fundacja Pomocy Ofiarom Błędów Medycznych udzieliła w kończącym się roku 654 nieodpłatnych porad prawnych.
Trend wzrostowy liczby postępowań dotyczących błędów medycznych trwa od dziesięcioleci. Według danych Ministerstwa Sprawiedliwości w 1991 r. do polskich sądów wpłynęło 260 pozwów w takich sprawach, w 2020 r. było ich już ok. 800. Ponadto 743 wnioski o ustalenie zdarzenia medycznego trafiły do pozasądowych organów, jakimi są wojewódzkie komisje ds. orzekania o zdarzeniach medycznych.
Wyraźny trend wzrostowy widać także w przypadku postępowań karnych. Z danych Prokuratury Krajowej wynika, że w 2021 r. do sądów skierowano 216 aktów oskarżenia, czyli o 35% więcej niż w 2017 r.
Na wzrostowy trend liczby postępowań sądowych ma wpływ coraz większa świadomość praw pacjentów oraz rozwój poradnictwa obywatelskiego. Nieodpłatne poradnictwo prowadzi m.in. Fundacja Pomocy Ofiarom Błędów Medycznych, której zespół w kończącym się roku udzielił 654 osobom porad prawnych dotyczących oceny stanu faktycznego oraz możliwych dalszych kroków. Fundacja prowadzi też zakrojoną na szeroką skalę akcję informacyjną dotyczącą dobrych praktyk w służbie zdrowia i buduje bazę wiedzy o prawie medycznym dla pacjentów oraz lekarzy. W wybranych sprawach o precedensowym znaczeniu fundacja przygotowuje także opinie prawne, które zawierają kompleksowe wskazówki o tym, jak można dochodzić swoich roszczeń.
„Większość kierowanych do nas zgłoszeń nie dotyczy błędów popełnionych w efekcie braku wiedzy czy umiejętności lekarzy ani nawet działania pod wpływem presji czasu. Najpoważniejsze błędy wynikają z braku staranności i lekceważenia pacjenta” - mówi dr Tymoteusz Zych, radca prawny i prezes Fundacji Pomocy Ofiarom Błędów Medycznych. „W praktyce duża część postępowań kończy się ugodą zawartą na etapie przedsądowym, najczęściej z ubezpieczycielem. Dlatego statystyki nie odzwierciedlają faktycznej liczby osób, które otrzymują odszkodowanie i zadośćuczynienie. W praktyce może być ona kilka razy wyższa” - dodaje.
Porady udzielane przez zespół Fundacji dotyczą najczęściej zakażeń wewnątrzszpitalnych, błędów okołoporodowych i błędów śródoperacyjnych.
„Bardzo często przyczyną błędu medycznego jest zaniechanie terapii w wyniku braku zachowania właściwych standardów diagnostyki. Przynajmniej raz w miesiącu trafiają do nas zgłoszenia dotyczące odmowy przyjęcia pacjentów z ciężkimi stanami kardiologicznymi na Szpitalny Oddział Ratunkowy. Do najbardziej rażących przypadków należą sytuacje, w których w wyniku błędnego opisu badań obrazowych opóźnia się terapia nowotworu, często z nieodwracalnymi skutkami” - dodaje Zych.
Do Fundacji Pomocy Ofiarom Błędów Medycznych można zgłaszać się drogą telefoniczną, e-mailową oraz korespondencyjną. Informacje na temat działalności Fundacji oraz bazę wiedzy można znaleźć na stronie fpobm.pl.
