Program „Czyste powietrze” zakłada finansowanie termomodernizacji oraz wymiany źródeł ciepła w domach już istniejących, jak i nowo budowanych. Podstawą ubiegania się o dotację jest posiadanie prawa własności nieruchomości. Nawet brak papierów potwierdzających datę uzyskania pozwolenia na budowę czy zgody na użytkowanie nie jest przeszkodą w otrzymaniu dofinansowania.
Nabór wniosków w programie „Czyste powietrze” trwa od września 2018 r., z przerwą między 1 a 21 stycznia br., kiedy to wstrzymano przyjmowanie dokumentów. Do 31 grudnia 2018 r. Wojewódzkie Fundusze Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej przyjęły łącznie ponad 25 tysięcy wniosków, co przekłada się na 100 podpisanych umów i ponad 1 mln zł dofinansowania.
Program cieszy się dużym zainteresowaniem zważywszy na pokaźną dotację, jaką przewidziało Ministerstwo Środowiska. Maksymalny koszt inwestycji bowiem, od którego liczone jest dofinansowanie, wynosi 53 tysiące złotych. Przy czym należy pamiętać, że wysokość dotacji zależy od osiągniętego dochodu.
Ramy czasowe programu „Czyste powietrze”
Rządowy program ruszył we wrześniu 2018 r. Natomiast nabór wniosków ma potrwać do końca 2027 r. Tak długi okres pozwoli na ograniczenie emisji do atmosfery szkodliwych substancji, które powstają na skutek ogrzewania domów jednorodzinnych słabej jakości paliwem w przestarzałych domowych piecach.
Cel programu
Celem programu jest poprawa efektywności energetycznej i zmniejszenie emisji pyłów i innych zanieczyszczeń do atmosfery z istniejących jednorodzinnych budynków mieszkalnych lub uniknięcie emisji zanieczyszczeń do atmosfery pochodzących z nowo budowanych jednorodzinnych domów mieszkalnych.
Program skierowany do właścicieli domów jednorodzinnych
Beneficjentami programu Ministerstwa Środowiska są osoby fizyczne:
- będące właścicielami i współwłaścicielami już istniejących domów jednorodzinnych,
- posiadające prawo własności lub będące współwłaścicielami wydzielonego w budynku jednorodzinnym lokalu z wyodrębnioną księgą wieczystą,
- osoby posiadające zgodę na rozpoczęcie budowy nowego budynku jednorodzinnego, który nie został jeszcze przekazany lub zgłoszony do użytkowania.
Co istotne możliwe jest prowadzenie działalności gospodarczej w nieruchomości, w której ma zostać przeprowadzona inwestycja. Jednak powierzchnia przeznaczona na prowadzenie biznesu nie może przekroczyć 30 proc. powierzchni całego budynku. Nie ma też znaczenia przez jaki okres czasu prowadzona jest działalność.
Dotacja na wymianę, zakup i montaż źródeł ciepła oraz termomodernizację
W przypadku już istniejących domów jednorodzinnych, otrzymana dotacja może zostać przeznaczona na finansowanie wymiany źródeł ciepła starej generacji opalanych węglem na węzły cieplne, kotły na paliwo stałe (węgiel lub biomasa), systemy ogrzewania elektrycznego, kotły gazowe kondensacyjne bądź pompy ciepła. Dodatkowo, aby poprawić efektywność energetyczną budynków, przewidziane jest dofinansowanie na termoizolację budynków jednorodzinnych. W praktyce oznacza, że otrzymane środki mogą służyć sfinansowaniu, m.in.:
- ocieplenia domu,
- wymiany okien i drzwi,
- montażu lub modernizacji instalacji centralnego ogrzewania i ciepłej wody,
- wymiany starego, wysokoemisyjnego kotła grzewczego na paliwo stałe,
- instalacji odnawialnych źródeł energii (kolektorów słonecznych, instalacji fotowoltaicznej),
- montażu wentylacji mechanicznej z odzyskiem ciepła.
Ponadto dopuszczalny jest montaż kotła na węgiel jednak wyłącznie wówczas, kiedy nie ma możliwości podłączenia do sieci ciepłowniczej lub gazowej. Od 01.07.2019 r. przepis ten dotyczyć będzie wszystkich kotłów na paliwo stałe również biomasę.
Wysokość dotacji po zmianie regulaminu
W okresie od 1 do 21 stycznia 2019 r. trwała przerwa w naborze wniosków w programie „Czyste powietrze”. Spowodowana była koniecznością przeprowadzenia niezbędnej aktualizacji programu. W tym czasie zmianie uległ również regulamin programu. Zostały wprowadzone m.in. nowe progi dochodowe – grupa najzamożniejszych beneficjentów, w której kwota średniego miesięcznego dochodu na osobę przekracza 1600 zł, została podzielona na trzy podgrupy.
|
Wysokość dotacji w zależności od progu dochodowego |
||||
|---|---|---|---|---|
|
Kwota miesięcznego dochodu netto/os. |
Wysokość dotacji (% kosztów kwalifikowanych) |
Pożyczka |
Kwota rocznego dochodu [zł] |
|
|
Uzupełnienie do wartości dotacji |
Pozostałe koszty kwalifikowane |
|
||
|
do 600 zł |
do 90% |
do 10% |
do 100% |
nie dotyczy |
|
601-800 zł |
do 80% |
do 20% |
do 100% |
nie dotyczy |
|
801-1000 zł |
do 67% |
do 33% |
do 100% |
nie dotyczy |
|
1001-1200 zł |
do 55% |
do 45% |
do 100% |
nie dotyczy |
|
1201-1400 zł |
do 43% |
do 57% |
do 100% |
nie dotyczy |
|
1401-1600 zł |
do 30% |
do 70% |
do 100% |
nie dotyczy |
|
powyżej 1600 zł |
do 18% |
do 82% |
do 100% |
do 85 528 |
|
do 15% |
do 85% |
do 100% |
od 85 529 do 125 528 |
|
|
0% |
do 100% |
do 100% |
powyżej 125 528 |
|
|
Źródło: Bankier.pl, na podstawie NFOŚiGW |
||||
Powyższe kryterium dochodowe odnosi się do grupy wnioskodawców, którzy rozliczając się indywidualnie lub wspólnie z małżonkiem, będą mogli skorzystać z ulgi termomodernizacyjnej. W związku z czym dotacja w ramach programu „Czyste powietrze” będzie możliwa do otrzymania w pomniejszonym wymiarze, uwzględniającym możliwość uzyskania ulgi.
Inne z kryteriów odnosi się do wnioskodawców, którzy nie mogą skorzystać z ulgi termomodernizacyjnej, w szczególności, których dochody nie podlegają opodatkowaniu na podstawie przepisów o podatku dochodowym od osób fizycznych:
|
Wysokość dotacji w zależności od progu dochodowego |
|||
|---|---|---|---|
|
Kwota miesięcznego dochodu netto/os. |
Wysokość dotacji (% kosztów kwalifikowanych) |
Pożyczka |
|
|
Uzupełnienie do wartości dotacji |
Pozostałe koszty kwalifikowane |
||
|
do 600 zł |
do 90% |
do 10% |
do 100% |
|
600-800 zł |
do 80% |
do 20% |
do 100% |
|
801-1000 zł |
do 70% |
do 30% |
do 100% |
|
1001-1200 zł |
do 60% |
do 40% |
do 100% |
|
1201-1400 zł |
do 50% |
do 50% |
do 100% |
|
1401-1600 zł |
do 40% |
do 60% |
do 100% |
|
powyżej 1600 zł |
do 32% |
do 70% |
do 100% |
|
Źródło: Bankier.pl, na podstawie NFOŚiGW |
|||
Beneficjenci mogą wnioskować o dotacje lub pożyczki przeznaczone na wymianę źródła ciepła oraz prace związane z termomodernizacją. W zależności od miesięcznego dochodu na osobę w gospodarstwie domowym otrzymają dofinansowanie na pokrycie do 90 proc. kosztów kwalifikowanych inwestycji, przy czym nie mogą przekroczyć kwoty 53 tys. zł.
W praktyce, przy maksymalnym, 90-procentowym poziomie wsparcia beneficjent programu może liczyć na zwrot 47,7 tys. zł. Natomiast w przypadku, kiedy koszty inwestycji będą większe, istnieje możliwość dofinansowania w formie zwrotnej pożyczki (okres spłaty do 15 lat, oprocentowanie nie więcej niż WIBOR 3M + 70 pkt bazowych, ale nie mniej niż 2 proc. rocznie). Minimalny koszt inwestycji umożliwiający wnioskowanie o dopłaty to 7 tys. zł.
Wymagana dokumentacja
Wraz z wnioskiem o dotację w programie „Czyste powietrze” należy złożyć przede wszystkim dokument potwierdzający prawo własności nieruchomości.
|
Wymagane dokumenty w programie „Czyste powietrze” |
|
|---|---|
|
Dokumenty składane wraz z wnioskiem |
Dokumenty składane do wypłaty dofinansowania |
|
- dokumenty potwierdzające wysokość dochodu (obowiązkowo dla wszystkich osób wchodzących w gospodarstwo domowe (jeśli dotyczy), - dokumenty potwierdzające prawo własności budynku, np. umowa sprzedaży w formie aktu notarialnego, jeżeli we wniosku nie podano informacji na temat numeru księgi wieczystej i numeru działki, -audyt energetyczny budynku, jeśli został wykonany i na jego podstawie przyjęto dane do wniosku |
- wypełniony wniosek o płatność wraz z protokołem końcowym lub częściowym robót, - dokumenty księgowe (np. faktury) potwierdzające zakup materiałów i usług, - dokumenty potwierdzające dokonanie płatności (np. potwierdzenie przelewu) w przypadku płatności na rachunek beneficjenta) |
|
Źródło: Bankier.pl |
|
Samowola budowlana a otrzymanie dotacji
Liczba wymaganych dokumentów może odstraszać, szczególnie osoby, które z jakiś względów nie dopilnowały wszystkich formalności budowlanych, np. pokusiły się o przebudowę bez zezwolenia czy zawieruszyły część dokumentacji.
Jednak jak wyjaśnia Wojewódzki Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki w Gdańsku, w razie braku posiadania m.in. dokumentów potwierdzających datę uzyskania pozwolenia na budowę lub zgody na użytkowanie, również możliwe jest wnioskowanie o dofinansowanie w ramach programu „Czyste powietrze”. Przewidziane są następujące rozwiązania dla nieruchomości wybudowanych:
- przed 1.01.1995 r. – wnioskodawca oświadcza, że budynek został zbudowany przed tą datą, dokumenty potwierdzające datę uzyskania pozwolenia na budowę lub zgody na użytkowanie nie są wymagane,
- od 1.01.1995 r. - 15.12.2002 r. – wymagane jest przedstawienie oryginału dokumentów pozwolenia na budowę lub oddania do użytkowania. W przypadku ich braku, wnioskodawca może potwierdzić datę rozpoczęcia użytkowania budynku np. zaświadczeniem o zameldowaniu, rachunkami za media eksploatacyjne,
- od 16.12.2002 r. – wymagane jest przedstawienie dokumentów pozwolenia na budowę lub oddania do użytkowania.
Uproszczenie procedur
Przepisy z września ur. uwzględniały wymagany okres trwałości wynoszący 3 lata od zakończenia przedsięwzięcia. W tym czasie mogła zostać dokonana kontrola inwestycji samodzielnie przez NFOŚiGW/WFOŚiGW lub poprzez podmioty zewnętrzne.
Dobra wiadomość dla beneficjentów jest taka, że zmiany wprowadzone w styczniu br. uprościły procedurę oceny wniosków. Zrezygnowano z wymogu wizytacji dopuszczającej i jej pozytywnego wyniku jako warunku przyznania dofinansowania. Nie będzie również bezwzględnego obowiązku przeprowadzania wizytacji końcowej. Podlegać jej będą wszystkie przedsięwzięcia realizowane w całości lub w część samodzielnie przez beneficjentów oraz nie mniej niż 15 proc. zadań zakończonych, wybranych przez WFOŚiGW.
Ile jest czasu na realizację inwestycji?
Niepełna dokumentacja budowlana lub jej brak nie stanowi przeszkody w uzyskaniu dofinansowania, w przypadku już wybudowanych nieruchomości. Starając się jednak o dofinansowanie w trakcie budowy domu należy pamiętać, że przedsięwzięcie musi być zgodne z wymaganiami technicznymi zawartymi w programie. Okres realizacji każdego przedsięwzięcia powinien wynosić do 24 miesięcy od daty zawarcia umowy o dofinansowanie. Natomiast poprzez rozpoczęcie inwestycji rozumie się poniesienie pierwszego kosztu kwalifikowanego związanego z jej realizacją i może nastąpić:
- od 01.01.2018 r., lecz nie wcześniej niż 12 miesięcy przed dniem złożenia wniosku o dofinansowanie dla wniosków złożonych do 30.06.2019 r.,
- nie wcześniej niż złożenie wniosku o dofinansowanie, jeśli wniosek składany jest od 01.07.2019 r., z wyłączeniem dokumentacji projektowej i audytu energetycznego, które mogą być wykonane wcześniej.
Jak i gdzie składać wnioski o dofinansowanie?
Komplet dokumentów należy składać do Wojewódzkich Funduszy Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej. Najwygodniejsza jest forma elektroniczna, tj. poprzez Portal Beneficjenta, która usprawnia weryfikacje wniosku, choć możliwe jest również złożenie wersji papierowej.
Program potrawa do 2029 r., choć sam nabór wniosków odbywać się będzie w trybie ciągłym do końca 2027 r. Następnie będzie już wyłącznie okres wdrażania, czyli podpisywania i rozliczania umów. Zatem beneficjenci mają sporo czasu na złożenie wniosku o dofinansowanie. Ponadto łączna pula środków przeznaczona na „Czyste powietrze” to 103 miliardy zł.
