Leasing jest jednym z najchętniej
wykorzystywanych źródeł finansowania działalności przez przedsiębiorców. W
małych firmach służy głównie do pozyskiwania środków transportowych, urządzeń i
specjalistycznego sprzętu, niektórzy leasingują pracowników, inni linie
produkcyjne lub całe zakłady. Czym jest leasing, jakie są jego rodzaje oraz jak
prawidłowo ująć leasing w księgach podatkowych?
źródło: EasyAudit.pl
Definicja umowy leasingu
Umowa leasingu została określona w ustawie o podatku dochodowym jako umowa nazwana w kodeksie cywilnym, a także każda inna umowa, na mocy której jedna ze stron, zwana dalej „finansującym”, oddaje do odpłatnego używania albo używania i pobierania pożytków na warunkach określonych w ustawie drugiej stronie, zwanej dalej „korzystającym”, podlegające amortyzacji środki trwałe lub wartości niematerialne i prawne, a także grunty.
Choć ustawa podatkowa w żadnym miejscu nie podaje rodzajów leasingu, w praktyce generalnie podzielić go można na finansowy i operacyjny. Mocno zaakcentować należy fakt, iż leasing finansowy jest odmiennie traktowany dla celów podatkowych i bilansowych. I tak umowa, która w księgach rachunkowych jest traktowana jako finansowa (przez to ujęta w bilansie), dla celów podatkowych może stanowić umowę operacyjną (i odwrotnie). Wyjątkiem są podmioty, które w myśl art. 64 ust. 1 Ustawy o rachunkowości nie podlegają obowiązkowi badania sprawozdań finansowych, ponieważ mogą one dokonywać kwalifikacji umów leasingowych zgodnie z przepisami podatkowymi.
Przesłanki podatkowe leasingu finansowego
Aby umowa była uznana za leasing finansowy podatkowo, powinna jednocześnie spełniać trzy przesłanki:
- umowa zawarta na czas oznaczony, stanowiący co najmniej 40% normatywnego okresu amortyzacji, jeżeli przedmiotem umowy leasingu są podlegające odpisom amortyzacyjnym rzeczy ruchome lub wartości niematerialny i prawne, albo zawarta na okres co najmniej 10 lat, jeżeli przedmiotem są podlegające odpisom amortyzacyjnym nieruchomości,
- umowa leasingu, w przypadku gdy korzystającym jest osoba fizyczna nieprowadząca działalności gospodarczej, została zawarta na czas oznaczony,
- suma opłat, o której mowa w pkt 1 i 2, pomniejszona o należny podatek od towarów i usług, odpowiada co najmniej wartości początkowej środków trwałych lub wartości niematerialnych i prawnych.
Normatywny okres amortyzacji
 |
» Nowe reguły rozliczania leasingu |
Pojęcie normatywnego okresu amortyzacji należy rozróżnić od pojęcia bilansowego okresu ekonomicznej użyteczności.
Podatkowo pod pojęciem normatywnego okresu amortyzacji rozumieć należy:
- w odniesieniu do środków trwałych – okres, w którym odpisy amortyzacyjne, wynikające z zastosowania stawek amortyzacyjnych określonych w Wykazie stawek amortyzacyjnych, zrównują się z wartością początkową środków trwałych,
- w odniesieniu do wartości niematerialnych i prawnych - okres dokonywania odpisów amortyzacyjnych, który nie może być krótszy niż:
- od licencji (sublicencji) na programy komputerowe oraz od praw autorskich – 24 miesiące;
- od licencji na wyświetlanie filmów oraz na emisję programów radiowych i telewizyjnych – 24 miesiące;
- od poniesionych kosztów zakończonych prac rozwojowych – 12 miesięcy;
- od pozostałych wartości niematerialnych i prawnych – 60 miesięcy.
Podatkowo okres amortyzacji oznacza zatem okres, w którym wysokość odpisów amortyzacyjnych, wynikająca z zastosowania stawek amortyzacyjnych (przypisanych na podstawie KŚT) zrównuje się z wartością początkową tychże środków trwałych lub wartości niematerialnych i prawnych.
Korzyści płynące z leasingu
Dlaczego przedsiębiorcy tak chętnie korzystają z finansowania w postaci leasingu? Po pierwsze dlatego, że wartość leasingowanych przedmiotów nie wpływa aż tak bardzo na zdolność kredytową korzystającego, m.in. dlatego, że nie jest wykazywany np. w BIK.
Po drugie jest on tańszym rozwiązaniem niż kredyt inwestycyjny. Firma leasingowa (czyli leasingodawca) ponosi bowiem niższe koszty zakupu dużej ilości przedmiotów niż klient indywidualny (jakim w tym przypadku byłby przedsiębiorca). Korzystający ma ponadto otwarte drzwi do negocjowania rabatów czy upustów z finansującym.
Podobnie w przypadku ubezpieczenia (np. w przypadku obowiązkowego ubezpieczenia OC posiadaczy pojazdów mechanicznych) lub innych opłat (np. serwisowych) - leasingodawcy często wkalkulowują w ratę leasingową lub opłatę wstępną takie usługi, co w efekcie może okazać się znacznie tańszym rozwiązaniem dla firmy niż w przypadku indywidualnego ubezpieczenia.
Przychód i koszty uzyskania przychodu
 |
» Najciekawsze auta z pełnym odliczeniem VAT |
Rata leasingowa dzieli się dwie części: kapitałową oraz odsetkową.
Rata kapitałowa traktowana jest tak samo, jak w przypadku kredytu inwestycyjnego, natomiast część odsetkowa stanowi koszty uzyskania przychodu korzystającego (leasingobiorcy). Odsetki w kredycie stanowią koszty pod warunkiem, że spełnią jednocześnie trzy warunki:
- środki muszą zostać wykorzystane dla celów działalności gospodarczej,
- zobowiązanie musi być właściwie udokumentowane,
- odsetki muszą być zapłacone.
Przychodem ze sprzedaży środków trwałych jest ich wartość wyrażona w cenie określonej w umowie sprzedaży; jeżeli jednak cena ta jest niższa od hipotetycznej wartości netto środków trwałych, przychód ten określa się w wysokości wartości rynkowej. Kosztem uzyskania przychodów przy ustalaniu dochodu ze sprzedaży jest rzeczywista wartość netto.
Hipotetyczna wartości netto to wartość początkowa przedmiotu pomniejszona o:
- odpisy amortyzacyjne obliczone według zasady określonych w art. 16k ust. 1 Ustawy CIT z uwzględnieniem współczynnika 3 – w odniesieniu do środków trwałych,
- odpisy amortyzacyjne obliczone przy zastosowaniu trzykrotnie skróconych okresów amortyzowania, o których mowa w pkt 4b ustawy CIT – w odniesieniu do wartości niematerialnych i prawnych.
Rzeczywista wartości netto oznacza wartość początkową środków trwałych lub wartości niematerialnych i prawnych zaktualizowaną zgodnie z odrębnymi przepisami, pomniejszoną o sumę odpisów amortyzacyjnych.
Rozwiązanie leasingu przed podstawowym okresem umowy
Podstawowy okres umowy leasingu to czas oznaczony, na jaki została zawarta ta umowa, z wyłączeniem czasu, na który może być przedłużona lub skrócona. W praktyce nie raz zdarza się tak, że leasingobiorca rozwiązuje umowę przed jej zakończeniem. Wówczas staje przed dylematem, jak potraktować dotychczasowe wydatki zaliczone wcześniej do kosztów uzyskania przychodu i czy nie należy dokonać ich korekty.
Kosztami uzyskania przychodów są koszty poniesione w celu osiągnięcia przychodów lub zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów, z wyjątkiem kosztów stanowiących NKUP-y (wymienionych enumeratywnie w ustawie CIT).
Katalog ten nie wymienia jednak kosztów, jakie zostały poniesione podczas obowiązywania umowy leasingu, która uległa rozwiązaniu przed zakończeniem jej podstawowego okresu. Można zatem uznać, iż nie należy dokonywać korekty kosztów, jakie zostały zaliczone do KUP w trakcie trwania umowy aż do chwili jej rozwiązania.
Sławomir Ekman
Dyrektor 24EASYAUDIT
