Fundusz Ekspansji Zagranicznej chce w '22 podpisać minimum trzy umowy o współinwestowaniu w projekty poza Polską – poinformował PAP Biznes Piotr Kuba, członek zarządu PFR TFI, które zarządza funduszem. Zainteresowanie polskich podmiotów inwestycjami zagranicznymi jest duże, a coraz więcej z nich może wychodzić poza Europę i USA.
Światowe statystyki dotyczące bezpośrednich inwestycji zagranicznych pokazały w 2020 roku spadek o prawie 33 proc., ale rok 2021, według wstępnych szacunków, przyniósł znaczące odbicie do 1,65 bln USD z nieco ponad 920 mld USD w 2020 roku, co oznacza wzrost o 77 proc.
„W 2021 roku Fundusz Ekspansji Zagranicznej podpisał pięć umów dotyczących nowego lub rozszerzenia dotychczasowego finansowania, a w 2020 roku były to tylko dwie umowy” – powiedział w rozmowie z PAP Biznes Piotr Kuba.
„Na początku 2022 roku podpisaliśmy kolejną umowę, trwa też kilka zaawansowanych projektów, które powinny skutkować zawarciem umów inwestycyjnych. W tym roku celujemy w co najmniej trzy umowy, chociaż zakładamy, że może być ich więcej” – dodał członek zarządu PFR TFI.
Jego zdaniem, sytuacja na świecie nie powstrzymuje polskich przedsiębiorców od myślenia o ekspansji zagranicznej. Muszą oni jednak uwzględniać nowe czynniki ryzyka, w szczególności geopolityczne.
„Ekspansja eksportowa, czyli wyjście z produktami na zagraniczne rynki, a potem być może ekspansja kapitałowa poprzez przejęcie konkurentów czy dystrybutorów, to naturalny element rozwoju. Spółki patrzą na inwestycje zagraniczne jako element długoterminowego budowania wartości firmy. Najpierw chcą poznać zagraniczne rynki poprzez eksport, starają się na nich zadomowić, a potem, jeśli pojawią się bariery, to reagują na nie poprzez przejęcia” – powiedział.
„W 2021 roku niepewność związana z pandemią systematycznie malała - lepiej rozumieliśmy mechanizm działania wirusa i jego wpływ na gospodarkę. Początek 2022 roku pokazał przyrost inwestycji, a spółki uwzględniły już ten czynnik ryzyka. Teraz mamy szok związany z wybuchem wojny w Ukrainie, ale nie powinien on zniechęcać do inwestowania za granicą” - dodał.
Dodał, że z powodu wojny i sankcji na Rosję kierunki ekspansji mogą być trochę inne, w szczególności kierunek wschodni, który był dość często wybierany przez polskie spółki, może stać się nieaktywny.
Wśród inwestycji zrealizowanych przez Fundusz Ekspansji Zagranicznej Piotr Kuba wymienia wspólne przedsięwzięcie z notowanym na warszawskiej giełdzie Pekabeksem, który wcześniej na rynku niemieckim realizował sprzedaż bezpośrednio z polskiej spółki. Pekabex jest producentem prefabrykatów, gdzie duże koszty generuje transport, więc możliwości operowania w Niemczech z terenu Polski są ograniczone.
Fundusz wspólnie z Pekabeksem zrealizował więc przejęcie producenta prefabrykatów zlokalizowanego w południowo-zachodniej części Niemiec. Wspiera to możliwości sprzedaży w dalszych regionach Niemiec.
Kolejne wspólne projekty są związane ze spółką Elemental, która była notowana na GPW.
„Z Elementalem zrealizowaliśmy kilka inwestycji. Najpierw pierwsza inwestycja na Litwie, potem w Niemczech, wreszcie w USA trzy przejęcia na przestrzeni 2-3 lat. Kolejnymi przejęciami spółka konsekwentnie buduje swoją pozycję istotnego, globalnego gracza na rynku urban mining w strategicznych segmentach recyklingu katalizatorów, elektroniki i obszaru e-mobility, dzięki czemu pozyskuje kluczowe dla nowoczesnej gospodarki surowce: platynowce, złoto, miedź, nikiel czy lit. Z tego modelu dokładania kolejnych spółek zależnych do grupy mogłyby też skorzystać inne polskie firmy” – powiedział Piotr Kuba.
Wśród branż najmocniej zainteresowanych zagranicznymi przejęciami członek zarządu PFR TFI wymienia logistykę (wspólna inwestycja ze spółką Laude Smart Intermodal), a także IT (wspólna umowa z Netguru na przejęcie amerykańskiej spółki, finansowanie dłużne dla giełdowego R22 na zakup chorwackiej spółki Avalon oraz inwestycja również z R22 w rumuńskie spółki działające w obszarze hostingu i domen).
W branży turystycznej Fundusz Ekspansji Zagranicznej objął z notowanym na GPW Rainbow Tours akcje greckiej spółki White Olive posiadającej własne hotele, co jest przykładem na integrację pionową i zwiększenie łańcucha wartości.
„Spółki często postrzegają przejęcie zagranicznej firmy jako krok w kierunku transformacji energetycznej i bardziej zrównoważonej produkcji, co ma istotne znaczenie w związku z rosnącą rolą aspektów ESG w wycenie przedsiębiorstw. Prowadzimy teraz taki projekt ze spółką działającą w tzw. starym biznesie. Nie wykluczamy inwestycji w firmy funkcjonujące w tradycyjnym setupie energetycznym, ponieważ każda z nich rozważa transformację, nie ma od niej odwrotu. Jesteśmy w stanie pomóc takim spółkom” – powiedział.
"Jesteśmy otwarci prawie na każdą branżę. Jedyne ograniczenia wynikają z naszej polityki odpowiedzialnego biznesu odwołującej się do celów zrównoważonego rozwoju ONZ (zakaz dotyczy hazardu, handlu bronią itd.). Nie możemy także inwestować w krajach, które są objęte sankcjami” – dodał.
Piotr Kuba zwraca uwagę, że to co się dzieje na świecie, w tym wojna w Ukrainie, będzie determinowało trend odwrotny do tego, co się działo przez ostatnie dziesięciolecia, czyli odejście od globalizacji na rzecz regionalizacji.
„To nie tylko dotyczy zwiększonego ryzyka geopolitycznego, ale również elementów związanych z łańcuchami dostaw. Nie oznacza to, że będziemy dążyć do stworzenia gospodarek, które są nastawione tylko na siebie, ale niewątpliwie trendy związane z następstwami pandemicznymi i zwiększonym ryzykiem związanym z konfliktem w Ukrainie spowodują zwiększenie regionalizacji” – powiedział.
„Obecnie większość polskich bezpośrednich inwestycji zlokalizowana jest w Europie. Nie może to dziwić, bo z reguły zagraniczne przejęcia dokonywane są tam, gdzie wcześniej polska spółka była obecna poprzez eksport, a UE zajmuje dominującą pozycję jako obszar naszego eksportu" - dodał.
Obecności na rynkach UE nie można postrzegać jako ryzykownej z punktu widzenia barier czy różnic prawnych. Można na nie natomiast patrzeć jako ryzykowne biznesowo, bo są to rynki już nasycone i jest na nich bardzo duża konkurencja.
„Mieliśmy kilka prób podbicia rynku niemieckiego przez polskie spółki odzieżowe i wiemy, że to bardzo trudny rynek ze względu na jego nasycenie. Na rynkach wschodzących popularne są obecnie wśród globalnych inwestorów Indie czy Maroko, gdzie bezpieczeństwo prawne jest relatywnie mniejsze, ale jest więcej okazji biznesowych” – powiedział Piotr Kuba.
Wśród kierunków ekspansji polskich firm, z którymi współinwestował Fundusz Ekspansji Zagranicznej, są kraje europejskie: Niemcy, Litwa, Chorwacja, Rumunia, Grecja, a także Stany Zjednoczone.
"Polscy przedsiębiorcy będą częściej wychodzić poza Europę. Naturalnym kierunkiem jest rynek amerykański, który jest bezpieczny prawnie i w niektórych branżach oferuje sporo przestrzeni biznesowej. Kwestią czasu są też odważniejsze inwestycje poza UE i USA. To właśnie na tych kierunkach, bardziej nieoczywistych, skupiliśmy się, tworząc najnowszy ranking atrakcyjnych krajów ekspansji dla polskich firm, który będzie opublikowany w poniedziałek, 25 kwietnia" - powiedział członek zarządu PFR TFI.
"To trzecia edycja raportu przygotowywanego we współpracy z PwC Polska. Prezentujemy w niej najciekawsze kierunki z uwzględnieniem wpływu pandemii na atrakcyjność poszczególnych krajów – premiujemy państwa, które relatywnie lepiej poradziły sobie ze skutkami COVID-19 w zakresie napływu bezpośrednich inwestycji zagranicznych. Zdecydowaliśmy się także na próbę odwzorowania wpływu aktualnych wydarzeń geopolitycznych na krótkoterminowe nastroje wśród inwestorów” – dodał.
Fundusz Ekspansji Zagranicznej jest w stanie zainwestować w akwizycję do połowy potrzebnych środków.
"Przykładowo jeśli na przejęcie potrzeba 10 mln euro, polski partner może wyłożyć 5 mln euro, a my drugie 5 mln. Oferujemy zarówno inwestycje kapitałowe, czyli przejęcie akcji, podwyższenie kapitału własnego przedsiębiorstwa, jak i instrumenty dłużne, np. pożyczkę, mogą też być instrumenty typu mezzanine” – powiedział.
„Dzięki wspólnej inwestycji z funduszem firmy mogą zoptymalizować swoje środki i podzielić się z nami ryzykiem związanym z zagraniczną inwestycją, zwłaszcza jeśli jest to pierwsza inwestycja” – powiedział Piotr Kuba.
Kapitałowa ekspansja zagraniczna jest złożonym przedsięwzięciem i w naturalny sposób wiąże się z podwyższonym ryzykiem.
"Najwyższy poziom ryzyka utrzymuje się przez pierwsze 2-5 lat od inwestycji. Wyzwaniem jest integracja zagranicznego podmiotu z polską spółką, bariery kulturowe, nowe środowisko gospodarcze i prawno-finansowe. Jesteśmy gotowi przejąć część tego ryzyka, proporcjonalnie do swojego zaangażowania" - powiedział członek zarządu PFR TFI.
„Fakt, że jednym z akcjonariuszy jest fundusz z Grupy Polskiego Fundusz Rozwoju jest argumentem, który może zwiększać wiarygodność polskiej spółki na zagranicznym rynku i mieć znaczenie w rozmowach z urzędami czy regulatorami, zwłaszcza na rynkach wschodzących” – dodał.
Z reguły inwestycje Funduszu Ekspansji Zagranicznej mają wartość co najmniej 1 mln euro, ale jest on w stanie zrealizować nawet takie do 15-20 mln euro, z okresem trwania do 10 lat. Jeśli uwzględnimy finansowanie bankowe, które może stanowić do 60 proc. całości inwestycji, w grę mogą więc wchodzić przejęcia do 100 mln euro.
„W klasycznym przypadku jesteśmy w stanie zaoferować finansowanie do 10 lat, ale z doświadczenia blisko 20 projektów, które zrealizowaliśmy, jest to bardzo długi okres. We wszystkich umowach polski partner zastrzega sobie możliwość wykupienia nas dużo wcześniej, kiedy początkowe ryzyka związane z inwestycją ulegają znaczącemu obniżeniu” – powiedział Piotr Kuba.
Fundusz Ekspansji Zagranicznej działa od 2016 r. Do tej pory zawarł z polskimi partnerami kilkanaście umów inwestycyjnych na łączną kwotę ponad 80 mln euro. Przeprowadził również pierwsze wyjścia z inwestycji (exit). Na zaawansowanym etapie jest obecnie kilka nowych procesów inwestycyjnych.
Piotr Rożek (PAP Biznes)
pr/
