Białostocka prokuratura prowadzi śledztwo ws. znanej wśród artystów, celebrytów i polityków galerii sztuki. Według KNF jej klienci mogli stracić nawet 300 mln zł; pełnomocnicy poszkodowanych nieoficjalnie mówią PAP, że pokrzywdzonych może być kilkaset osób, a straty sięgają nawet 800 mln zł.
Chodzi o szwedzką galerię sztuki New Form. Z informacji zawartych na stronie galerii wynika, że ma ona w Polsce swoje siedziby w trzech miastach - Gdyni, Warszawie i Białymstoku. Według informacji PAP, to właśnie placówka w Białymstoku miała przynosić największe "zyski"; w sumie galeria miała pozyskać od inwestorów ponad 800 mln zł, w samej Warszawie - jak szacują pełnomocnicy poszkodowanych - 300, 400 mln zł.
Śledztwo prowadzone jest od maja ubiegłego roku, z zawiadomienia Komisji Nadzoru Finansowego. Prokuratura Regionalna w Białymstoku nie ujawnia na razie szczegółów sprawy. Zastępca jej szefa prokurator Paweł Sawoń powiedział PAP, że zawiadomienie KNF dotyczy przede wszystkim podejrzeń naruszenia prawa bankowego - chodzi o prowadzenie bez zezwolenia działalności polegającej na gromadzeniu pieniędzy "w celu obciążania ich ryzykiem". Śledczy sprawdzają też, czy nie doszło do oszustwa.
"Ta działalność miała polegać na gromadzeniu środków pieniężnych w postaci zawierania umów z osobami fizycznymi kupna-sprzedaży dzieł sztuki" - sprecyzował prok. Sawoń.
O kulisach sprawy nie chcą też oficjalnie mówić pełnomocnicy poszkodowanych. Jeden z nich mec. Aleksander Kowzan, pytany o sprawę, napisał w odpowiedzi PAP, że działania "właścicielki galerii i podmiotów z nią powiązanych mogą wypełniać znamiona czynu zabronionego". "Przy czym na obecną chwilę moi klienci zainwestowali 80 mln zł i nie otrzymali wypłaty należnych odsetek; ich kapitał podlega zabezpieczeniu - dlatego cały czas prowadzimy mediacje z galerią" - podał.
Kobieta - według informatorów PAP - ma polskie i szwedzkie obywatelstwo. Obecnie ze swoimi klientami, którzy próbują odzyskać pieniądze, kontaktuje się z Londynu. W sprawę - według prawników - ma być też zamieszany jej syn.
Ile osób mogło paść ofiarą procederu? Według jednego z mecenasów zaangażowanych w sprawę klientów mogło być nawet 200, 300. "Nie mówimy o małych kwotach. Inwestowano od 100 tys. zł do nawet 10-15 mln zł. Część klientów galerii, z tego co wiemy, brała kredyt hipoteczny, by zdobyć pieniądze na +inwestycje+" - podkreśla.
Galeria oferowała dzieła sztuki znanych artystów, także polskich; sama właścicielka - jak mówi jeden z mecenasów - chwaliła się, że dzieła sztuki kupował u niej nawet prezydent USA Barack Obama. "Inwestorzy po zakupie zostawiali dzieła sztuki w galerii. To wydawało się opłacalne, w zamian właścicielka oferowała im 17 proc. zysku rocznie, dzieła sztuki miały być odpowiednio zabezpieczone i ubezpieczone" - dodał.
Według informatorów PAP stworzono w ten sposób "swoistą piramidę finansową". Początkowo właścicielka galerii wypłacała klientom zyski; inwestycja wydawała się więc pewna i bardzo korzystna. Dodatkowo informacje o galerii i potencjalnych zyskach rozchodziły się tylko "na salonach", tzw. "pocztą pantoflową". "Polecano ją sobie jako coś pewnego. Wśród poszkodowanych są aktorzy, dziennikarze, politycy. Właścicielkę do tego środowiska wprowadziły znane osoby" - dodaje informator PAP.
To - według niego - było też przyczyną swoistej zmowy milczenia wokół firmy. Inwestorzy, kiedy zaczęły się problemy z wypłatą zysków próbowali dogadywać się z właścicielką. Ta - jak dodał - zwodzi ich do dzisiaj.
Zaczęły wychodzić na jaw też inne kwestie. "Część inwestorów nie może odzyskać dzieł sztuki, które kupiła. Są przypadki - że jeden przedmiot +należy+ do co najmniej kilku osób. Generalnie ich wartość była też zawyżana, czasem nawet kilkukrotnie" - dodaje informator PAP.
Według niego, zdarzało się, że właścicielka galerii dzieło sztuki warte ok. 20 tys. zł sprzedawała za 200 tys. zł. "Dobrze uprawdopodabniała tę cenę. Z naszych informacji wynika, że pomagała jej w tym galeria w Londynie, należąca do jej znajomych. Sama nie sprzedawała tych dzieł sztuki, ale umieszczała je na swoich stronach, oferty były jeszcze wyższe. Inwestorów przekonywano, że dany obraz, rzeźbę kupują w Polsce bardzo korzystnie. Wierzyli w to do tego stopnia, że nie korzystali z opinii rzeczoznawców" - podkreślił mecenas.
Kolejną sprawą - o której nieoficjalnie mówią pełnomocnicy poszkodowanych - było wystawianie przedmiotów, do których galeria nie miała praw. "Mamy informacje o przypadkach, kiedy galeria wystawiała działo sztuki bez wiedzy jego autora" - zaznaczył jeden z informator PAP.
Galeria 4 stycznia 2017 r. została wpisana na listę ostrzeżeń publicznych KNF. - UKNF skierował zawiadomienie z art. 171 ust. 1 ustawy Prawo bankowe - polegającego na gromadzeniu środków pieniężnych innych osób fizycznych, prawnych lub jednostek organizacyjnych niemających osobowości prawnej, w celu udzielania kredytów, pożyczek pieniężnych lub obciążania ryzykiem tych środków - poinformowała Monika Bogatko z KNF
autor: Patrycja Rojek-Socha, Robert Fiłończuk
pru/ rof/ mok/
