NATO będzie musiało poradzić sobie z Hiszpanią, jeśli odmówi zwiększenia wydatków obronnych do poziomu 5 proc. PKB - powiedział w piątek prezydent USA Donald Trump. Trump krytykował postawę Madrytu i niski poziom wydatków przed szczytem NATO w Hadze.
"NATO będzie musiało poradzić sobie z Hiszpanią. Hiszpania płaciła bardzo mało, zawsze płacili bardzo mało. Albo byli dobrymi negocjatorami, albo nie robili tego, co trzeba. Hiszpania musi płacić to, co wszyscy inni muszą płacić" - powiedział Trump podczas rozmowy z dziennikarzami na lotnisku w Morristown w New Jersey. Odpowiedział w ten sposób na publiczny sprzeciw hiszpańskiego rządu wobec proponowanego przez Trumpa podniesienia progu wydatków obronnych państw Sojuszu do poziomu 5 proc. PKB.
Trump, który w poniedziałek wyruszy do Hagi na szczyt przywódców NATO, powiedział, że każde państwo Sojuszu "zdecydowanie" powinny zwiększyć wydatki do 5 proc., ale tego samego nie powinny robić Stany Zjednoczone, bo - jak twierdził - "w wielu przypadków płaciły 100 proc. kosztów". Skrytykował też za niskie wydatki Kanadę.
"Kanada mówiła: Dlaczego mamy płacić, skoro Stany Zjednoczone będą nas chronić za darmo?" - mówił.
Jak donosiła w czwartek hiszpańska prasa, premier kraju Pedro Sanchez napisał w liście do sekretarza generalnego NATO Marka Ruttego, że nie może się zobowiązać do spełnienia celu 5 proc. Sanchez miał jednocześnie stwierdzić, że nie chce "niczego wetować" i nie jest przeciwny, by inne kraje ustaliły cel 5 proc. Jego zdaniem taki wzrost wydatków oznaczałby „cięcia w usługach publicznych oraz świadczeniach socjalnych dla obywateli, a także zmniejszenie naszego zaangażowania w transformację ekologiczną i międzynarodową współpracę na rzecz rozwoju”.
Hiszpański premier wezwał Ruttego do przyjęcia na zbliżającym się szczycie Sojuszu w Hadze „bardziej elastycznej formuły”, która w rzeczywistości wyłączałby Hiszpanię z nowych zobowiązań.
Członkowie Sojuszu, w tym USA, wywierali w ostatnich miesiącach presję na Hiszpanię, której wydatki były znacznie poniżej wyznaczonego przez NATO poziomu 2 proc. PKB; w 2024 r. było to jedynie 1,24 proc.
Rząd Sancheza pierwotnie planował osiągnięcie poziomu 2 proc. do 2029 r., ale w ostatnich miesiącach zobowiązał się poczynić nowe inwestycje, aby zrealizować ten cel jeszcze w tym roku. W ostatnich tygodniach sygnalizował jednak swoje negatywne stanowisko ws. propozycji wydawania na obronność 5 proc. PKB.
Szczyt NATO w Hadze dobędzie się w dniach 24-25 czerwca. Rutte ma na nim przedstawić państwom członkowskim propozycję przeznaczania 5 proc. PKB na obronność, w tym 3,5 proc. na podstawowe wydatki obronne oraz 1,5 proc. na inwestycje infrastrukturalne i przemysłowe związane z bezpieczeństwem. Na poczet tych wydatków mają być również zaliczane koszta niesienia pomocy wojskowej Ukrainie.
Z Waszyngtonu Oskar Górzyński (PAP)
osk/wr/
