Prezydent Andrzej Duda podpisał ustawę dotyczącą ograniczania skutków kradzieży tożsamości, która umożliwi zastrzeganie numeru PESEL - poinformowało w piątek biuro prasowe jego kancelarii. Ma to m.in. zwiększyć ochronę przed zaciąganiem na dane przejęte przez oszustów, np. kredytów.
Jak przekazała kancelaria prezydenta, ustawa z dnia 7 lipca 2023 r. o zmianie niektórych ustaw w celu ograniczania niektórych skutków kradzieży tożsamości ma na celu przede wszystkim zwiększenie ochrony przed nadużyciami wynikającymi z kradzieży danych i ograniczenia skali zjawiska wyłudzania środków finansowych poprzez zaciąganie zobowiązań finansowych na inną osobę (m.in. umowy kredytu, umowy pożyczki, umowy sprzedaży nieruchomości) bez wiedzy i zgody właściciela, a także zjawiska tzw. SIM swappingu, czyli wyrobienia duplikatu karty SIM, która może być potem użyta do nielegalnego autoryzowania transakcji.
Celem ustawy - jak tłumaczył podczas parlamentarnych prac podsekretarz stanu w Ministerstwie Cyfryzacji Paweł Lewandowski - to umożliwienie posiadaczom numeru PESEL zastrzegania go w rejestrze. Według autorów propozycji obywatele będą w ten sposób chronieni przed zaciąganiem na ich dane przez oszustów zobowiązań finansowych, takich jak kredyt i pożyczka, czy też przed wydaniem przez przedsiębiorstwa telekomunikacyjne duplikatów ich kart SIM.
Ustawa przewiduje, że obywatele nie będą obciążani za zobowiązanie, które zostało zaciągnięte bez ich wiedzy mimo istniejącego zastrzeżenia numeru PESEL. Lewandowski tłumaczył, że podmioty jak banki, instytucje kredytowe lub notariusze przed zawarciem umowy lub podjęciem czynności będą musiały sprawdzać w rejestrze, czy PESEL danej osoby został zastrzeżony.
Weryfikacja zastrzeżenia numeru PESEL będzie też konieczna w przypadku wypłat gotówki, które pojedynczo lub jako suma wypłat dokonanych w danym dniu w placówce bankowej jednego dnia będą przekraczać trzykrotność minimalnego wynagrodzenia. W przypadku zastrzeżenia numeru PESEL wypłata będzie możliwa po upływie 12 godzin od złożenia przez posiadacza rachunku dyspozycji wypłaty gotówkowej, nawet jeśli zastrzeżenie zostanie cofnięte.
Zastrzeżenia i cofnięcia zastrzeżenia numeru PESEL będzie mógł dokonać każdy pełnoletni posiadacz numeru PESEL za pomocą e-usługi, aplikacji mObywatel lub osobiście w urzędzie gminy.
W Senacie Lewandowski podkreślał, że ta ustawa jest przede wszystkim jednym z elementów pakietu, który ma chronić obywateli przed nadużyciami wobec nich w internecie. "Inne działania, które proponujemy - nie w tej ustawie, ale w kolejnych ustawach, które będą procedowane – to jest m.in. możliwość nałożenia nowych obowiązków na operatorów telekomunikacyjnych, tak by wychwytywali pewne schematy SMS-ów, przez które najczęściej naciągani są obywatele" - mówił wiceminister.
Do ustawy o zastrzeganiu PESEL rząd zaproponował też zmiany obejmujące m.in. przyspieszenie zwrotu prawa jazdy kierowcom w przypadku umorzenia postępowania administracyjnego bez konieczności angażowania organów samorządu, zniesienie obowiązku oklejania szyby pojazdu nalepkami uprawniającymi do wjazdu do strefy czystego transportu, czy też możliwość elektronicznego zwrotu zatrzymanego dowodu rejestracyjnego stacji kontroli pojazdów.
Określona zostanie też sztywna wysokość kary pieniężnej za niezarejestrowanie pojazdu oraz zawiadomienie o zbyciu pojazdu. Obecnie musi mieścić się w widełkach od 200 do 1 tys. zł. Po zmianie będzie to 500 zł dla właściciela pojazdu, który w terminie 30 dni nie złożył wniosku o rejestrację pojazdu, oraz 250 zł dla właściciela pojazdu zarejestrowanego, który nie zawiadomił starosty o zbyciu pojazdu.
Ponadto zmiany mają ułatwić dostęp obywateli do informacji zgromadzonych w ogólnopolskiej bazie danych o umowach ubezpieczeń komunikacyjnych prowadzonych przez Ubezpieczeniowy Fundusz Gwarancyjny, w tym w aplikacji mObywatel. Pozwoli to uczestnikom wypadku czy kolizji na natychmiastowe sprawdzenie umów ubezpieczeniowych uczestników zdarzenia.
autor: Marcin Boguszewski
