Chińskie przedsiębiorstwa dostarczyły w latach 2023-24 części i materiały o wartości co najmniej 47 mln funtów rosyjskim firmom objętym sankcjami za produkcję dronów – podał w środę brytyjski dziennik „Telegraph”. Zidentyfikowano łącznie 97 chińskich dostawców.
Według dziennikarskiego śledztwa, przeprowadzonego przez brytyjską gazetę oraz firmę Sayari, zajmującą się analizą danych i ryzyka, wśród towarów eksportowanych bezpośrednio z Chin do Rosji znalazły się m.in. silniki lotnicze, mikroprocesory, stopy metali, obiektywy do aparatów fotograficznych oraz włókna szklane. Jak ustalono, wszystkie te części i materiały stanowią kluczowe elementy do produkcji dronów.
Potwierdzają to także relacje ukraińskich żołnierzy, którzy podczas rutynowych oględzin rosyjskiego sprzętu wojskowego znajdują części wyprodukowane przez chińskie firmy.
„Telegraph” ustalił, że część chińskich przesyłek o wartości 10,7 mln funtów została wysłana do objętych zachodnimi sankcjami rosyjskich firm powiązanych z produkcją irańskich dronów Shahed i działających w specjalnej strefie ekonomicznej Ałabuga w Jełabudze w Tatarstanie.
Moskwa i Teheran podpisały na początku 2023 r. umowę o wartości 1,5 mld funtów na produkcję dronów w Rosji. Ukraiński think thank Centre for Defence Strategies (CDS) podał, że po tym, gdy Irańczycy przekazali rysunki techniczne, oprogramowanie oraz technologię, Rosja rozwinęła w pełni produkcję krajową. „Od tego czasu Iran zszedł na dalszy plan. (...) Chiny stały się głównym dostawcą zewnętrznym, a kluczowe komponenty, takie jak silniki i systemy nawigacyjne, pochodzą właśnie z Chin” – czytamy w raporcie CDS.
To właśnie w Ałabudze powstają rosyjskie drony Garpija, napędzane silnikami firmy, która ma siedzibę w portowym mieście Xiamen w południowo-wschodnich Chinach. Gazeta zwróciła uwagę, że w ostatnim czasie ich produkcja znacznie się zwiększyła: „w pierwszej połowie 2024 r. z linii produkcyjnej zjechało ponad 2 tys. dronów Garpija, podczas gdy wcześniej Rosja produkowała w ciągu całego roku 2,5 tys. takich dronów”.
Ponadto, jak doniósł brytyjski dziennik, „Pekin wsparł Moskwę, pozwalając chińskim firmom eksportować towary podwójnego przeznaczenia, handlowego i wojskowego, co w 2024 r. podniosło (wartość) dwustronnej wymiany handlowej do rekordowych 210 mld funtów”.
Chiny oficjalnie deklarują neutralność w kwestii inwazji Rosji na Ukrainę.
Gazeta przytoczyła wypowiedź chińskiego ministra spraw zagranicznych Wanga Yi, który na początku lipca powiedział w prywatnej rozmowie z europejskim urzędnikom, że Chiny nie mogą pozwolić na to, aby Rosja przegrała wojnę w Ukrainie. Jego zdaniem mogłoby to doprowadzić do tego, że USA skupią wówczas całą swoją uwagę na Pekinie.
Andrea Ghiselli, wykładowca specjalizujący się w chińskiej polityce zagranicznej na Uniwersytecie w Exeter, powiedział w rozmowie z dziennikiem, że „Chiny korzystają ze stabilności na całym świecie, ale gdyby musiały wybierać między perspektywą interesów strategicznych a zasadami dyplomacji, postawiłyby przede wszystkim na interesy strategiczne”. - Pekin po prostu nie może porzucić Putina – podkreślił ekspert.
„Chiny prawdopodobnie dostarczają Rosji o wiele więcej, niż odzwierciedlają to dane handlowe, przeanalizowane przez »Telegraph« i Sayari. Szacunki kwotowe należy zaś traktować jako dolną granicę, a nie górną, ponieważ żaden z krajów nie raportuje dostaw w sposób rzetelny” – podsumowała gazeta.
Z Londynu Marta Zabłocka (PAP)
mzb/ szm/
