Po wakacje kredytowe najchętniej sięgną „kredytobiorcy-świeżaki”. Co trzeciemu rata wzrosła ponaddwukrotnie [Wyniki badania Bankier.pl]

Wśród kredytobiorców z lat 2020 i 2021 ponad 73 proc. jest zdecydowanych na skorzystanie z odroczenia rat. Z badania Bankier.pl wynika, że skłonność respondentów do sięgnięcia po wakacje kredytowe spada wraz ze stażem spłat. Większość badanych na razie pozytywnie ocenia swoją sytuację finansową, ale ponad 1/3 spodziewa się pogorszenia w kolejnych 2 latach.

W połowie lipca 2022 r. prezydent podpisał ustawę wprowadzającą pierwszy w krótkiej historii hipotecznego rynku program niemal powszechnych wakacji kredytowych. Niedługo później rozpoczęliśmy na łamach Bankier.pl badanie, w którym zaprosiliśmy czytelników do podzielenia się m.in. swoimi planami na wykorzystanie nadarzającej się okazji. Spotkało się ono z szerokim odzewem – otrzymaliśmy ponad 7,5 tys. w pełni wypełnionych kwestionariuszy.

W pierwszej części omówienia wyników wskazaliśmy na powszechne zainteresowanie możliwością odroczenia rat. 67 proc. badanych zadeklarowało, że na pewno skorzysta z zawieszenia spłat. Większość respondentów twierdziła przy tym, że zgromadzone w ten sposób środki wykorzysta na nadpłatę kredytu.

Najmłodsza generacja jest najbardziej „prowakacyjna”

Uczestnicy badania poproszeni zostali o wskazanie, w którym roku zaciągnięty został kredyt hipoteczny, który obecnie spłacają. Dzięki temu mogliśmy przyjrzeć się także różnicom w preferencjach i ocenach poszczególnych generacji kredytobiorców.

Najliczniej reprezentowane wśród uczestników były dwa pokolenia dłużników – z lat 2016-2019 i 2020-2021. Łącznie stanowiły one 70 proc. wszystkich respondentów.

Przypomnijmy, że osoby zaciągające kredyty hipoteczne w latach 2020-2021 w dużej części „trafiły” w okres rekordowo niskich stóp procentowych. Od maja 2020 r. do października 2021 r. wskaźniki WIBOR, stanowiące podstawę ustalania oprocentowania kredytów bazujących na zmiennej stawce, znajdowały się na najniższym odnotowanym poziomie. Ta generacja klientów szczególnie mocno powinna odczuć wzrost ceny pieniądza, zwłaszcza że rosnąca popularność kredytów z okresowo stałą stopą to dopiero fenomen przełomu 2021 i 2022 r.

W wynikach badania widać wyraźnie, że generacja „kredytowych świeżaków” zdecydowanie odczuwa wzrost obciążenia ratami. 36 proc. najmłodszych stażem dłużników hipotecznych w ciągu roku doświadczyło ponaddwukrotnego wzrostu raty. Odsetek ten jest o połowę niższy w pozostałej części grupy badanych.

Nie jest zatem zaskakujące, że to właśnie kredytobiorcy z lat 2020-2021 należą do najbardziej zdecydowanych na skorzystanie z wakacji kredytowych. Ponad 73 proc. respondentów mieszczących się w tej generacji deklaruje, że na pewno odroczy raty. Na wykresie dostrzec można również, że wraz z wydłużaniem się okresu stażu w spłacie maleje odsetek gotowych na takich krok.

Sytuacja finansowa – bez kłopotów, ale i bez optymizmu

Uczestnikom badania zadaliśmy także serię pytań o obecną sytuację finansową i przewidywania na najbliższe lata. 12 proc. respondentów przyznało się, że ostatnia rata kredytu pochłonęła ponad połowę miesięcznego dochodu ich gospodarstwa domowego. Przypomnijmy, że przekroczenie tego progu umożliwia staranie się o wsparcie z Funduszu Wsparcia Kredytobiorców. Dla 4,3 proc. przekroczony został próg, który zdecydowanie zasługuje na miano alarmowego – rata zjada ponad 2/3 dochodu.

W grupie zdecydowanych na skorzystanie z wakacji kredytowych nie dostrzegliśmy istotnych różnic w rozkładzie odpowiedzi na to pytanie. Odsetek mocno i umiarkowanie obciążonych ratami jest bardzo zbliżony do rozkładu odnotowanego dla wszystkich uczestników badania.

Niemal połowa respondentów twierdziła, że posiada oszczędności w kwocie odpowiadającej co najmniej sześciokrotności raty kredytowej. Około 1/3 badanych nie przyznaje się do posiadania istotnych rezerw finansowych. Ponownie proporcje te są niemal identyczne w podgrupie osób zdecydowanych na skorzystanie z wakacji kredytowych.

Subiektywna ocena sytuacji finansowej gospodarstwa domowego wśród badanych również przynosi dość optymistyczne wnioski. Niemal połowa uczestników sondażu deklaruje, że jest w stanie odkładać pieniądze i radzić sobie jednocześnie z bieżącymi wydatkami. Ponad 1/3 żyje „od pierwszego do pierwszego”, pokrywając potrzeby, ale nie gromadząc nadwyżek.

Wśród wyłącznie zdecydowanych na skorzystanie z odroczenia rat odnotowaliśmy zbliżony rozkład odpowiedzi, z nieznacznie mniejszym udziałem osób deklarujących trudną sytuację finansową.

Inflacja, rosnące stopy procentowe i perspektywa zbliżającej się recesji mogą nie skłaniać do optymizmu. Kredytobiorcy uczestniczący w badaniu w większości oczekują utrzymania finansowego status quo w swoim gospodarstwie domowym (28 proc.) lub pogorszenia sytuacji w najbliższych dwóch latach (27 proc. – „trochę”, 9 proc. – znaczącego). Stosunkowo liczna jest jednak grupa prognozujących poprawę finansowego położenia. Minimalnie więcej optymistycznych wskazań odnotowaliśmy w grupie zdecydowanych na skorzystanie z wakacji kredytowych.

Czy kredytobiorcy w trudniejszym położeniu „przejedzą” środki z odroczonych rat? Klienci, których banków są najbardziej zdeterminowani, by nadpłacić kredyty? Wkrótce na łamach Bankier.pl przedstawimy kolejne wyniki badania.

Źródło: