Otwarte Fundusze Emerytalne posiadają w swoich portfelach polskie akcje warte 116 mld zł. Kwota ta odpowiada mniej więcej 1/5 kapitalizacji krajowych spółek notowanych na rynku podstawowym, co świetnie obrazuje wagę OFE dla polskiego rynku kapitałowego. Postanowiliśmy sprawdzić, w których spółkach fundusze mają najwięcej do powiedzenia.
Na polskim rynku obecnych jest dwanaście Otwartych Funduszy Emerytalnych. Największym giełdowym portfelem dysponuje Aviva OFE, która w swoim ręku skupia akcje warte niemal ćwierć całych inwestycji OFE w polskie akcje. Poziom 20 mld zł przekracza także portfel Nationale-Nederlanden OFE. Najmniejszym OFE jest Pekao, w które posiada akcje warte łącznie 1,79 mld zł.
| OFE i ich portfele - sprawdź w co inwestuje Twój fundusz | ||
|---|---|---|
| OFE | Zaangażowane w polskie akcje (mld zł) | W jakie spółki inwestuje* |
| Aviva | 25,69 | Zobacz pełen portfel > |
| Nationale-Nederlanden | 23,32 | Zobacz pełen portfel > |
| PZU | 15,09 | Zobacz pełen portfel > |
| MetLife | 9,24 | Zobacz pełen portfel > |
| AXA | 7,23 | Zobacz pełen portfel > |
| Generali | 5,63 | Zobacz pełen portfel > |
| Nordea | 5,60 | Zobacz pełen portfel > |
| PKO BP Bankowy | 5,13 | Zobacz pełen portfel > |
| Allianz Polska | 4,80 | Zobacz pełen portfel > |
| Aegon | 4,43 | Zobacz pełen portfel > |
| Pocztylion | 2,26 | Zobacz pełen portfel > |
| Pekao | 1,79 | Zobacz pełen portfel > |
| *Kliknij, aby zobaczyć pełną strukturę portfela funduszy | ||
Miliardy te rozkładają się na akcje różnych spółek i w niektórych przypadkach dają funduszom możliwość wprowadzenia swoich osób do zarządu bądź rady nadzorczej. Na GPW notowanych jest także siedem spółek, w których OFE posiadają ponad 50% udziałów. Oczywiście każdy fundusz ma swoje interesy, jednak łącznie skupiają one w swoich rękach ponad połowę akcji tych podmiotów. Nie są oczywiście papiery giełdowych gigantów, lecz spółki z drugiej, czy nawet trzeciej linii, w których zgromadzenie sporej ilości akcji wymaga mniejszych nakładów finansowych. Mają pewne cechy wspólne. Przykładowo szóstka z nich od kilku lat niemal rok w rok wypłaca dywidendy, co z punktu widzenia inwestora długoterminowego - a takim są OFE - jest sporą zaletą.
| Spółki, w których OFE posiadają ponad 30% udziałów | ||||||
|---|---|---|---|---|---|---|
| Lp. | Nazwa spółki | Łączny udział OFE w kapitale zakładowym na koniec 2016 | Zmiana udziału rdr (pp) | Liczba OFE w akcjonariacie spółki na koniec 2016 | Łączny udział OFE w kapitale zakładowym na koniec 2015 | Liczba OFE w akcjonariacie spółki na koniec 2015 |
| 1 | Elektrobudowa | 78,47% | 0,8 | 12 | 77,66% | 12 |
| 2 | Kęty | 71,43% | 0,84 | 12 | 70,60% | 12 |
| 3 | Ferro | 64,75% | 9,22 | 7 | 55,53% | 6 |
| 4 | Nowa Gala | 59,37% | 0 | 6 | 59,37% | 6 |
| 5 | Robyg | 58,99% | 2,13 | 11 | 56,86% | 10 |
| 6 | Sanok | 56,78% | 3,66 | 11 | 53,12% | 11 |
| 7 | AB | 52,52% | -2,14 | 8 | 54,67% | 9 |
| 8 | InterCars | 47,84% | 3,26 | 12 | 44,58% | 12 |
| 9 | Asseco Poland | 45,22% | 5,08 | 12 | 40,14% | 12 |
| 10 | Agora | 45,07% | -5 | 8 | 50,07% | 8 |
| 11 | Comp | 44,84% | -0,54 | 10 | 45,38% | 10 |
| 12 | PKP Cargo | 43,40% | 7,57 | 12 | 35,83% | 12 |
| 13 | PCM | 42,48% | 4,8 | 7 | 37,68% | 7 |
| 14 | Qumak | 41,79% | -0,39 | 7 | 42,19% | 7 |
| 15 | Pelion | 39,16% | -0,89 | 8 | 40,05% | 8 |
| 16 | Kogeneracja | 38,98% | 1,32 | 10 | 37,66% | 10 |
| 17 | Orbis | 38,70% | 3,61 | 11 | 35,09% | 10 |
| 18 | Newag | 38,33% | 2,06 | 10 | 36,27% | 10 |
| 19 | Emperia | 38,32% | 7,39 | 9 | 30,93% | 8 |
| 20 | Radpol | 38,26% | 2,27 | 7 | 35,99% | 7 |
| 21 | Atende | 37,34% | 1,4 | 7 | 35,94% | 7 |
| 22 | Otmuchów | 36,41% | -3,24 | 6 | 39,65% | 6 |
| 23 | Comarch | 36,12% | 3,9 | 7 | 32,22% | 7 |
| 24 | Kruk | 35,71% | -6,68 | 11 | 42,39% | 11 |
| 25 | Pfleiderer | 35,34% | 7,84 | 10 | 27,51% | 11 |
| 26 | Asseco BS | 34,80% | 4,44 | 8 | 30,36% | 8 |
| 27 | Alumetal | 34,26% | 5,62 | 9 | 28,64% | 8 |
| 28 | Netia | 33,88% | 1,3 | 8 | 32,58% | 8 |
| 29 | Liber | 33,54% | -0,9 | 6 | 34,44% | 7 |
| 30 | Protektor | 33,31% | -0,15 | 2 | 33,46% | 2 |
| 31 | Vustula | 33,31% | -0,19 | 6 | 33,49% | 4 |
| 32 | ATM | 33,15% | -12,1 | 6 | 45,25% | 8 |
| 33 | Forte | 32,54% | -7,58 | 8 | 40,12% | 7 |
| 34 | Orlen | 32,48% | -2,39 | 12 | 34,87% | 12 |
| 35 | Tarczyński | 32,48% | 1,83 | 5 | 30,65% | 5 |
| 36 | Ergis | 32,43% | 0,37 | 4 | 32,06% | 4 |
| 37 | Decora | 32,37% | 2,69 | 6 | 29,68% | 6 |
| 38 | Mercator | 31,78% | -1,37 | 7 | 33,15% | 8 |
| 39 | LCC | 31,67% | 1,59 | 7 | 30,08% | 7 |
| 40 | PKO BP | 31,53% | 1,04 | 11 | 30,49% | 11 |
| 41 | Seco | 31,51% | 1,28 | 7 | 30,23% | 8 |
| 42 | ZPUE | 31,41% | -1,45 | 8 | 32,86% | 8 |
| 43 | Snieżka | 31,33% | 1,99 | 8 | 29,34% | 8 |
| 44 | Integer | 31,13% | -7,19 | 8 | 38,31% | 9 |
| 45 | GTC | 31,06% | 4,26 | 12 | 26,80% | 10 |
| 46 | PA Nova | 30,28% | 6,1 | 6 | 24,18% | 7 |
| 47 | Warimpex | 30,20% | 9,51 | 4 | 20,69% | 4 |
| 48 | OT Logistic | 30,18% | 4,81 | 3 | 25,37% | 3 |
| Źródło: PAP | ||||||
Nie łączy ich za to branża, choć można dostrzec pewną myśl przewodnią. Elektrobudowa działa w obszarze budownictwa przemysłowego, Kęty to profile aluminiowe, Ferro produkuje armaturę sanitarną i instalacyjną, Nowa Gala ceramikę, Sanok wyroby z gumy, a Robyg jest deweloperem. Brak więc typowego handlu czy spółek finansowych. Dominuje budownictwo i "stary" przemysł, choć w nowoczesnym wydaniu. Wyjątkiem jest AB, które zajmuje się dystrybucją elektroniki.
Blue chipem z największym udziałem OFE jest Asseco Poland, w którym fundusze posiadają 45% udziałów. Ponad 30-procentowe pakiety OFE zgromadziły także w dwóch innych przedstawicielach indeksu WIG20: Orlenie oraz PKO BP. Niewiele do przekroczenia tego poziomu zabrakło Aliorowi.
Udział OFE nie jest przepisem na wzrosty...
Wbrew pozorom duży udział OFE w akcjonariacie spółki wcale nie musi być przepisem na wzrosty. Wśród dziesiątki spółek z największym udziałem funduszy znalazły się aż cztery, które rok 2016 zakończyły pod kreską. A przecież punktem odniesienia powinien być raczej WIG (+11,4%) niż poziom 0%. Indeks szerokiego rynku w ubiegłym roku zdołały pokonać jednak tylko dwie spółki z omawianego grona - Ferro i Kęty. Średnia stopa zwrotu dla pierwszej dziesiątki wyniosła 5,3%, mediana 6,0%. To wyniki niewiele lepsze, niż ubiegłoroczny hamulcowy wzrostów, czyli WIG20 (+4,8%).
Liczby te słabo wypadają również w momencie, gdy odniesie się je do całorocznych wyników funduszu. W 2016 roku najgorszy wynik zarządzania osiągnął Generali OFE, którego jednostki uczestnictwa zwiększyły wartość o 8,4%. Najlepsza Nordea OFE wypracowała wzrost o 11,7%. Przy okazji można zauważyć, że również całościowo fundusze mają spore problemy z wypracowaniem lepszej stopy zwrotu niż szeroki rynek.
... ruchy OFE warto jednak śledzić
Wejścia i wyjścia funduszy wciąż jednak można traktować jako ważne wskazanie. To duzi gracze, których obecność w akcjonariacie stanowi swego rodzaju potwierdzenie dla potencjału modelu biznesowego proponowanego przez spółkę. Dodatkowo z całościowych danych o zmianach w portfelach OFE wynika, że spółki, w których OFE w 2016 roku najbardziej zwiększały zaangażowanie, przeważnie kończyły rok ponad kreską. Z kolei te najmocniej wyprzedawane raczej zamykały wspomniany okres stratą. Budowanie związku przyczynowo-skutkowego byłoby przesadą, o powyższej zależności warto jednak pamiętać, obserwując ruchy OFE w interesujących nas spółkach.
Z drugiej strony koniec OFE zbliża się coraz większymi krokami. Rząd Prawa i Sprawiedliwości chce dokończyć rozbiory rozpoczęte przez Platformę Obywatelską i przy okazji zabrać z kasy OFE część pieniędzy. Tym razem będzie to 25%, które trafi na FRD. Reszta - 3/4 - ma trafić na III filar. Owe 75% w zamyśle przedstawicieli rządu miało dotyczyć polskich akcji, które stanowią właśnie ok. 3/4 portfeli OFE.
Problem polega jednak na tym, że według grudniowych danych zaangażowanie funduszy w polskie akcje wynosiło 76,3%. W związku z tym, gdy już koncepcja reformy się wyklaruje, może - choć nie musi - się okazać, że OFE część akcji będą musiały sprzedać. Gdyby do tego typu transakcji doszło na koniec grudnia 2016 roku, podaż ze strony funduszy sięgnęłaby ok. 2,5 mld zł. Otwartym pozostaje także pytanie, czy ustawodawca nie zawrze w konstrukcji nowego systemu innych zapisów, które mogłyby negatywnie bądź pozytywnie wpłynąć na portfele OFE, a co za tym idzie i na spółki w nich się znajdujące.
