Rok 2013 obfituje w wiele zmian, które zainteresują rodziców najmłodszych dzieci. Nowości dotyczą nie tylko urlopów rodzicielskich i wychowawczych. Z początkiem roku została ograniczona ulga na pierwsze dziecko, a od kwietnia o 200 zł wzrosło świadczenie dla rodziców dzieci niepełnosprawnych, którzy opiekują się dzieckiem.
Źródło: Thinkstock
Kilka dni temu Kancelaria Premiera opublikowała informacje o tym, jakie działania rząd podjął dotychczas w ramach polityki rodzinnej. Wśród nich znalazły się te dotyczące zmian z 2013 roku.
Urlop macierzyński
Przed zmianami pracownica w ciąży mogła wykorzystać co najmniej 2 tygodnie urlopu macierzyńskiego jeszcze przed porodem. Od 17 czerwca 2013 roku ustawodawca przedłużył do 6 tygodni dopuszczalną część urlopu macierzyńskiego, która może być wykorzystana przed przewidywaną datą porodu.
 | » Interwencja Bankier.pl: czy po założeniu firmy dostanę wyższy macierzyński? |
Podstawowy urlop macierzyński w całości wynosi nadal 20 tygodni. Może być on jednak przedłużony. Jeszcze do niedawna urlop dodatkowy w przypadku urodzenia jednego dziecka wynosił 4 tygodnie (6 tygodni przy urodzeniu więcej niż jednego dziecka). Obecnie urlop dodatkowy został wydłużony i wynosi 6 tygodni przy jednym dziecku i 8 tygodni w przypadku urodzenia dwojga i więcej dzieci. Dodatkowy urlop macierzyński może być także wykorzystany przez pracownika – ojca dziecka bez konieczności spełnienia dodatkowych warunków. Z takich urlopów będą mogły skorzystać również osoby, które przyjęły pod opiekę dziecko do 7. lub do 10. roku życia, gdy odroczono mu obowiązek szkolny.
Urlop rodzicielski
Rodzice dzieci urodzonych po 31 grudnia 2012 roku otrzymali 17 czerwca 2013 roku nowe uprawnienie, tzw. urlop rodzicielski w wymiarze 26 tygodni. Liczba tygodni jest stała i nie zależy od liczby urodzonych dzieci.
Urlop rodzicielski przysługuje bezpośrednio po wykorzystaniu dodatkowego urlopu macierzyńskiego w pełnym wymiarze. Można go wykorzystać od razu w całości lub maksymalnie w 3 częściach, jednak żadna z nich nie może być krótsza niż 8 tygodni.
Z urlopu rodzicielskiego mogą skorzystać oboje rodzice dziecka, przy czym nowe przepisy stwarzają możliwość skorzystania z różnych wariantów tego urlopu: całą pulę urlopu wykorzystuje jeden rodzic, rodzice dzielą się urlopem lub oboje rodzice przebywają jednocześnie na urlopie rodzicielskich (każde z nich będzie miało wówczas prawo do 13 tygodni nominalnego wymiaru urlopu rodzicielskiego).
Urlop wychowawczy
Od 17 czerwca 2013 roku zaszły także zmiany w urlopie wychowawczym. Przed tym dniem korzystanie z urlopu wychowawczego nie mogła trwać dłużej niż do ukończenia przez dziecko 4. roku życia. Obecnie wydłużono ten czas do ukończenia przez dziecko 5. roku życia. Nadal urlop ten może trwać maksymalnie 3 lata.
Dodatkowo Senat 12 lipca 2013 r. przyjął nowelizację Ustawy o zmianie ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych oraz niektórych innych ustaw, przyjętą przez Sejm 21 czerwca 2013 r. Nowelizacja ma wejść w życie 1 września. Wówczas to za osoby samozatrudnione i wykonujące pracę na podstawie umów cywilnoprawnych, ale także za studentki i kobiety bezrobotne, przebywające na urlopie wychowawczym, państwo odprowadzi składki do ZUS-u.
 | » Czy kobiety są przedsiębiorcze? |
Dzięki tej zmianie szerszej grupie osób rezygnujących z pracy w związku z opieką nad dzieckiem będą z budżetu państwa opłacane składki emerytalne i rentowe. Będą to zatrudnieni na umowę-zlecenie, prowadzący firmy, a także osoby dotąd nieubezpieczone lub dotąd ubezpieczone wyłącznie w KRUS-ie.
Dla osób mających co najmniej sześciomiesięczny staż ubezpieczeniowy bezpośrednio przed okresem opieki nad dzieckiem podstawą ustalenia świadczeń będzie 60 proc. prognozowanego przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia. Dla osób bez stażu ubezpieczeniowego, bezrobotnych oraz ze stażem krótszym niż półroczny będzie to 75 proc. minimalnego wynagrodzenia za pracę.
Nowelizacja zakłada, że w przypadku osób, które mają co najmniej półroczny staż ubezpieczeniowy, budżet będzie finansował składki na ubezpieczenia emerytalne, rentowe i zdrowotne. Natomiast w przypadku osób dotychczas nieubezpieczonych bądź tych, których staż ubezpieczeniowy jest krótszy niż sześć miesięcy, budżet będzie finansował tylko składki na ubezpieczenia emerytalne.
Kiedy złożyć wniosek o udzielenie urlopu
Należy pamiętać, że udzielenie dodatkowego urlopu macierzyńskiego, urlopu rodzicielskiego i wychowawczego powinno być poprzedzone złożeniem pracodawcy wniosku w określonej formie, treści i z zachowaniem odpowiednich terminów. Jedynie przy urlopie macierzyńskim w wymiarze podstawowym nie wymaga się złożenia wniosku.
Aby skorzystać z danego urlopu, wniosek należy złożyć:
 | » Zobacz 130 kobiecych pomysłów na biznes |
- przy dodatkowym urlopie macierzyńskim: nie później niż 14 dni po porodzie – celem korzystania z podwyższonych świadczeń ZUS przez cały okres urlopów macierzyńskiego, dodatkowego macierzyńskiego i rodzicielskiego lub w trakcie trwania urlopu macierzyńskiego – ale w terminie nie krótszym niż 14 dni przed rozpoczęciem dodatkowego urlopu macierzyńskiego;
- przy urlopie rodzicielskim: nie później niż 14 dni po porodzie (wówczas można złożyć wniosek zbiorczy o udzielenie urlopu macierzyńskiego dodatkowego oraz urlopu rodzicielskiego) lub w terminie nie krótszym niż 14 dni przed rozpoczęciem urlopu rodzicielskiego.
Zmiany w zasiłkach macierzyńskich
Miesięczny zasiłek macierzyński za okres urlopu macierzyńskiego i dodatkowego urlopu macierzyńskiego wynosi 100% wymiaru zasiłku. Z kolei miesięczny zasiłek macierzyński za okres urlopu rodzicielskiego co do zasady będzie wynosił 60% podstawy wymiaru zasiłku.
Miesięczny zasiłek macierzyński za urlop macierzyński, dodatkowy urlop macierzyński i urlop rodzicielski wyniesie natomiast 80% podstawy wymiaru w sytuacji, gdy pracownica nie później niż 14 dni po porodzie zadeklarowała, że chce skorzystać po urlopie macierzyńskim z pełnego urlopu uzupełniającego oraz z urlopu rodzicielskiego w pełnym wymiarze.
Barbara Sielicka
Bankier.pl
b.sielicka@bankier.pl
