Wynagrodzenie za pracę to dla wielu z nas jedyne źródło dochodu. Dlatego wielkie może być nasze zaskoczenie, gdy na koncie znajdziemy o kilkaset złotych mniej niż miesiąc temu. A może pracodawca potrącił z naszej pensji coś, do czego nie miał prawa?
Pytanie czytelnika:
Jestem kierowcą w firmie transportowo-spedycyjnej, która obciążyła mnie dwa miesiące z rzędu za paliwo oraz nie wypłaciła dodatkowych pieniędzy za weekendy w trasie (były to dla mnie dni wolne). Czy mogę jakoś odzyskać swoje pieniądze? Co pracodawca może potrącać mi z pensji, a czego nie ma prawa?
Odpowiedź:
Niestety, mało który pracownik wie, jakie wierzytelności pracodawca może potrącić z pensji pracownika i kiedy jest to w ogóle możliwe. Najogólniej potrącenia można podzielić na te, które mogą być odciągnięte bez zgody pracownika oraz na te następujące za zgodą pracownika.
Potrącenia z pensji bez zgody pracownika
Pensja pracownika jest otoczona szczególną ochroną ustawodawcy. Potrącenia w wynagrodzeniu są możliwe tylko w szczególnych przypadkach regulowanych przepisami kodeksu pracy. Kodeks stanowi bowiem, że z wynagrodzenia za pracę – po odliczeniu składek na ubezpieczenia społeczne oraz zaliczki na podatek dochodowy od osób fizycznych – potrąceniu ulegają tylko następujące należności:
- sumy egzekwowane na mocy tytułów wykonawczych na zaspokojenie świadczeń alimentacyjnych,
- sumy egzekwowane na mocy tytułów wykonawczych na pokrycie należności innych niż świadczenia alimentacyjne,
- zaliczki pieniężne udzielone pracownikowi,
- kary pieniężne wyliczone w art. 108 kodeksu pracy.
 | » Kalkulator płacowy Bankier.pl |
– Kodeks pracy dość mocno ograniczył możliwość potrącenia wierzytelności z pensji pracownika, tworząc zamknięty katalog sytuacji, w których takie potrącenie jest możliwe. W zapytaniu przesłanym do redakcji nie znajdujemy żadnych informacji, że pracodawca posiadał tytuł wykonawczy. Należy więc przyjąć, że uregulowania art. 87 kp nie znajdą tu zastosowania, więc niemożliwe są potrącenia za przekroczenie normy zużycia paliwa z pensji pracownika na podstawie tej regulacji prawa pracy – wyjaśnia ekspert Kamil Jabłoński z TGC Corporate Lawyers.
Potrącenia z pensji za zgodą pracownika
Są jednak sytuacje, w których pracownik zgadza się na dokonanie potrąceń z jego wynagrodzenia. W takim wypadku wymagana jest jego pisemna zgoda. – Pisemna forma wyrażenia zgody przez pracownika ma charakter bezwzględny, a jej niezachowanie prowadzi do nieważności takiej czynności prawnej. Taką tezę sformułował Sąd Najwyższy w wyroku (I PKN 366/98), w którym stwierdził, że wyrażenie przez pracownika, bez zachowania formy pisemnej, zgody na dokonywanie potrąceń z wynagrodzenia za pracę innych należności niż wymienione w art. 87 § 1 i 7 kp jest nieważne – wyjaśnia nasz ekspert.
 | »Interwencja Bankier.pl: zostałem posądzony o kradzież paliwa |
Nasz czytelnik nie pisze, że wydał zgodę na potrącenie kwoty będącej przekroczeniem normy zużycia paliwa. Jeżeli jej rzeczywiście nie wydał, to pracodawca nie może samodzielnie potrącać takich należności z pensji pracownika, a ten może zawsze odmówić zgody na takie potrącenie.
Wynagrodzenie za pracę w dni wolne
Nasz czytelnik napisał także, że nie wypłacono mu wynagrodzenie za pracę w weekendy, które były dla niego dniami wolnymi od pracy. Przypomnijmy, że do kierowców zatrudnionych na podstawie umowy o pracę mają zastosowanie przepisy ustawy o czasie pracy kierowców z 16 kwietnia 2004 roku.
 | » Używałem internetu w pracy i zostałem zwolniony |
- załadunek i rozładunek pojazdu,
- nadzór i pomoc osobom wsiadającym i wysiadającym z pojazdu,
- czynności spedycyjne,
- czynności związane z utrzymaniem czystości oraz inne zadania związane z wykonywaniem obowiązków służbowych,
- okres, w którym kierowca pozostaje w gotowości do wykonania swojego zadania, np. czas oczekiwania na załadunek lub rozładunek.
Tygodniowy czas pracy kierowcy, łącznie z godzinami nadliczbowymi, nie może przekraczać przeciętnie 48 godzin w przyjętym okresie rozliczeniowym nie dłuższym niż 4 miesiące. Może on być wydłużony do 60 godzin, jeżeli średni tygodniowy czas pracy nie jest większy niż 48 godzin w przyjętym okresie rozliczeniowym nieprzekraczającym 4 miesięcy.
– Praca wykonywana ponad obowiązujące pracownika normy czasu pracy, a także praca wykonywana ponad przedłużony dobowy wymiar czasu wynikający z obowiązującego systemu i rozkładu czasu pracy stanowi pracę w godzinach nadliczbowych. Należy zatem najpierw ustalić, czy czytelnik pracował w godzinach nadliczbowych – mówi Kamil Jabłoński.
 | » Zemsta zwolnionych pracowników |
Czytelnik ma więc prawo dochodzić swoich roszczeń od pracodawcy na drodze sądowej. Mogą być one dochodzone przez okres 3 lat od momentu, kiedy stały się wymagalne. Po tym okresie roszczenia ulegają przedawnieniu.
Przeczytaj całą opinię naszego eksperta
Barbara Sielicka
Bankier.pl
b.sielicka@bankier.pl
