W 2022 r. kredytobiorcy mieszkaniowi dokonali częściowych i całkowitych nadpłat kredytów na kwotę dwukrotnie większą niż rok wcześniej. Z danych Biura Informacji Kredytowej wynika, że jednocześnie pogorszyła się terminowość spłat zobowiązań.
Biuro Informacji Kredytowej podsumowało zmiany na rynku kredytów i pożyczek w minionym roku. Jednym z ciekawszych wątków analizy są trendy w nadpłatach hipotek. Przypomnijmy, że w 2022 r. osoby spłacające zobowiązania mieszkaniowe w złotych mogły odroczyć spłatę łącznie 4 rat. Ustawowe wakacje kredytowe weszły w życie w ostatnich dniach lipca. Kredytobiorcy mieli zatem szansę odpocząć od spłat przez sierpień, wrzesień oraz 2 wybrane miesiące w IV kwartale.
Z pierwszych sondaży wynikało, że zainteresowanie programem będzie duże. Co więcej, większość respondentów deklarowała, iż zamierza przeznaczyć odroczone raty na nadpłacenie zobowiązania. Takie wyniki przyniosły zarówno badania zlecone przez Biuro Informacji Kredytowej, jak i sondaż wśród czytelników Bankier.pl. Dwie trzecie ankietowanych wskazywało, że na pewno skorzysta z wakacji, a 75 proc. spośród zdecydowanych deklarowało nadpłacenie zobowiązania.
Z ostatnich danych wynika, że z wakacji kredytowych skorzystała znacząca grupa uprawnionych. „Według stanu na koniec grudnia 2022 r. wakacjami kredytowymi objętych zostało 1,05 mln kredytów o łącznej wartości 262,5 mld zł. To 54 proc. liczby wszystkich złotowych kredytów mieszkaniowych w Polsce i 68 proc. ich łącznej wartości” – informował rzecznik rządu na styczniowej konferencji prasowej.
Czy z odroczonych rat nadpłacamy kredyty?
Z danych Biura Informacji Kredytowej wynika, że w całym 2022 r. na całkowite wcześniejsze spłaty oraz nadpłaty kredytów hipotecznych klienci przeznaczyli 52,4 mld zł. To niemal dwukrotnie więcej niż w poprzednim 2021 r.
Biuro Informacji Kredytowej nie posiada informacji o pochodzeniu środków, z których nadpłacane są kredyty. Na prośbę redakcji Bankier.pl analitycy BIK oszacowali natomiast kwoty rat objętych wakacjami kredytowymi.
„Ze statystyk BIK wynika, że kwota rat podlegających wakacjom kredytowym to miesięcznie około 2,2 mld zł (to niewielka kwota w relacji do wartości nadpłat na 52,4 mld zł). Przy założeniu, że wszyscy, którzy skorzystali kiedykolwiek z wakacji kredytowych, korzystaliby z nich przez pełne 4 miesiące, to kwota rat mogłaby wynieść maksymalnie 8,8 mld zł” – informuje biuro prasowe instytucji.
Warto zwrócić uwagę, że dane BIK uwzględniają przede wszystkim większe jednorazowe nadpłaty – obniżające saldo o co najmniej 10 proc. zadłużenia. Drobne regularne nadpłaty umykają zatem skonstruowanym w taki sposób miernikom. Jeśli natomiast kredytobiorcy akumulują rezerwy i potem jednorazowo nadpłacają zobowiązanie, to część takich transakcji (zwłaszcza dla rachunków starszych) byłaby uwzględniona w danych biura.
Kategoria „całkowita wcześniejsza spłata” obejmuje w prezentowanych przez BIK danych wszystkie przypadki, w których rachunek zamykany jest co najmniej 6 miesięcy przed datą wynikającą z harmonogramu. Dotyczy to także kredytów refinansowanych, gdzie „stare” zobowiązanie spłacane jest przed terminem przez nowy kredyt.
Przybyło kredytów z poważniejszymi opóźnieniami
Chociaż kredytobiorcy (złotowi) mają możliwość odroczenia spłat zobowiązań mieszkaniowych, to w 2022 r. wzrósł odsetek kredytów spłacanych nieterminowo. Na koniec grudnia 2022 r. 3,3 proc. kredytów miało ponad 91 dni opóźnień w spłacie, a wskaźnik ten wzrósł o 0,5 pp. w ciągu roku. Na wykresie prezentującym odsetek kredytów z opóźnieniami w kolejnych miesiącach od podpisania umowy (tzw. analiza vintage) dostrzec można także, że generacja hipotek z 2021 r. „psuje się” szybciej niż kredyty udzielone w poprzednich latach.
Prezes Biura Informacji Kredytowej podczas konferencji prasowej wskazał, że za pogorszenie się jakości portfela w znaczącym stopniu odpowiadają kredyty oparte na walutach obcych. Jednym z możliwych wyjaśnień zjawiska jest zaprzestanie spłat przez kredytobiorców spierających się w sądach z bankami oraz klientów instytucji, która jesienią została poddana przymusowej restrukturyzacji.
