Zła konstytucja i otwarta droga do likwidacji OFE. Tak eksperci komentują orzeczenie Trybunału w sprawie Otwartych Funduszy Emerytalnych.
Uznanie przez TK przeniesienia środków z OFE do ZUS za konstytucyjne jest lepszym wyjściem z punktu widzenia emerytów, ale otwiera furtkę do likwidacji tych funduszy dla finansowania pomysłów politycznych - ocenia główny ekonomista Xelion Piotr Kuczyński.
"Po pierwsze Trybunał Konstytucyjny przyznał, że ustawodawca może, a nawet powinien, w dowolny sposób zmieniać system tak, aby działał on z korzyścią dla przyszłego emeryta. Teoretycznie otwiera to pole do likwidacji OFE. Po drugie TK, potwierdzając konstytucyjność zakazu inwestowania przez OFE w obligacje, stwierdził, że rządzący nie mogą liczyć na to, że OFE będą kupowały obligacje państwowe, chyba że zmienią prawo i zezwolą im na to" - powiedział PAP Kuczyński.
Przestrzegł jednak przed pomysłem nawet stopniowego likwidowania OFE. Jego zdaniem nie udałoby się uzyskać w ten sposób nawet połowy obecnych w OFE środków, a dodatkowo "zniszczyłoby rynek kapitałowy".
Sędziowie uznali, że zmiany w funduszach są zgodne z ustawą zasadniczą, z wyjątkiem zakazu reklamy. Andrzej Sadowski z Centrum Adama Smitha mówił w radiowej Jedynce, że to źle świadczy o konstytucji. "W świetle złej konstytucji wszystko jest możliwe, łącznie z nacjonalizacją" - dodał.
Ustawę zasadniczą krytykuje też Paweł Dobrowolski z Instytutu Sobieskiego. Jego zdaniem, orzeczenie jest korzystne dla PO i PiS, bo Trybunał "przyklepał skok na pieniądze obywateli", a z drugiej strony dał nowemu rządowi możliwość skorzystania z pozostałych środków OFE w razie problemów z dopięciem budżetu.
Andrzej Marczak z Krajowej Rady Doradców Podatkowych przypomniał, że za niekonstytucyjny Trybunał uznał jedynie zakaz reklamy OFE. I zastanawia się, czy nie otwiera to drogi do roszczeń firm wobec Skarbu Państwa.
Ryszard Petru jest zaskoczony wyrokiem Trybunału Konstytucyjnego w sprawie OFE. Według lidera Nowoczesnej, otwiera to możliwość do - jak to ujmuje - dalszego skoku na pieniądze z OFE.
Petru zapowiada, że będzie popierał poprawkę do ustawy o OFE uznającą pieniądze obywateli znajdujące się jeszcze w Otwartych Funduszach za ich własność.
Trybunał Konstytucyjny, uznając przeniesienie środków z Otwartych Funduszy Emerytalnych do ZUS za zgodne z konstytucją, stanął po stronie milionów Polaków, którzy byli przez te fundusze wprowadzani w błąd - powiedziała prof. Leokadia Oręziak z SGH.
"(Wyrok Trybunału Konstytucyjnego) to bardzo dobra wiadomość dla nas wszystkich. Nie wyobrażam sobie, żeby TK mógł zdecydować inaczej. Stanął po stronie Polaków, chroniąc dobra najwyższe: bezpieczeństwo państwa, emerytów i finansów publicznych. Kluczowe jest to, że Trybunał uznał prawo państwa do decydowania w kwestiach emerytalnych" - powiedziała Oręziak, komentując środowy wyrok TK.
Jej zdaniem rząd Donalda Tuska podjął słuszną decyzję, decydując się na przeniesienie środków z OFE do ZUS. "To właśnie trzeba było wtedy zrobić - zredukować OFE, aby ratować emerytury i finanse publiczne. OFE to źródło dochodu tylko dla nielicznych: korporacji zagranicznych, graczy giełdowych; dla całego państwa oznacza ruinę, a dla milionów emerytów - krzywdę" - podkreśliła. (czytaj więcej)
TK w środowym wyroku ws. OFE nie zabronił rządzącym sięgnięcia po kolejne środki z Funduszy; pytanie, czy nie stanowi to zachęty do dalszego zabierania aktywów z OFE, jeśli państwo znajdzie się w potrzebie - mówi główny ekonomista PwC Witold Orłowski.
"Trybunał Konstytucyjny (...) jednoznacznie stwierdził, że nasze składki w OFE są środkami publicznymi, bo gdyby były prywatne, to państwo nie mogłoby nimi dysponować. To główny sens tego wyroku. Pozostaje pytanie, czy wpłacone przez nas składki ZUS przekazane do OFE stają się z tego powodu prywatnymi oszczędnościami, czy nie" - powiedział Orłowski.
"Trybunał nie podważył samej istoty reformy emerytalnej, ale przyznał rację Donaldowi Tuskowi. Gdyby TK uznał te środki za prywatne, to nawet w warunkach wyższej konieczności państwo nie miałoby prawa po nie sięgnąć. Byłaby to nacjonalizacja bez odszkodowania. W tej sytuacji, czy to nam się podoba czy nie, ustawodawca miał prawo podjąć taką decyzję" - podkreślił Orłowski.
Dodał też, że TK swoim wyrokiem co prawda nie zachęcił rządzących, by sięgali po kolejne środki z OFE, ale nie zabronił też takich praktyk. "Pytanie, czy nie stanowi to zachęty do dalszego zabierania aktywów z OFE, jeśli państwo znajduje się w potrzebie. Trybunał nie zapalił +zielonego światła+ dla takiego postępowania, ale nie zapalił też czerwonego. Uznał po prostu, że w pewnych sytuacjach takie działanie jest możliwe i zgodne z konstytucją" - mówił ekspert.
Wyrok jest niekorzystny w dla finansów publicznych i ubezpieczonych - tak decyzję Trybunału Konstytucyjnego komentuje ekspert Forum Obywatelskiego Rozwoju. Sędziowie orzekli, że zmiany w OFE sprzed ponad roku są zgodne z ustawą zasadniczą.
Zdaniem ekonomisty Aleksandra Łaszka związany z tym problem finansów państwa ujawni się za kilkanaście lub kilkadziesiąt lat. Według niego Trybunał Konstytucyjny skoncentrował się na krótkookresowych skutkach, nie myśląc o przyszłości. Aleksander Łaszek twierdzi, że rząd, ukrywając zobowiązania w ZUS-ie, nie zmniejszył przyszłych długów, ale zwiększył możliwość zadłużenia obecnie. Według rozmówcy IAR koszty takiego działania poniosą przyszłe pokolenia.
Przedstawiciel FOR dodał, że decyzja sędziów jest też niekorzystna dla przyszłych emerytów. Tracą oni możliwość zróżnicowania przyszłej emerytury i mogą liczyć tylko na świadczenia z Zakładu Ubezpieczeń Społecznych.
Trybunał Konstytucyjny uznając zmiany w OFE za konstytucyjne, z wyjątkiem zakazu reklamy, stanął na straży bezpieczeństwa finansów publicznych; to państwo jest ostatecznym gwarantem emerytur, więc Trybunał potraktował środki z OFE jak środki publiczne - mówi prof. Elżbieta Mączyńska.
"Bardzo się cieszę. Dlatego, że rzeczą Trybunału Konstytucyjnego jest stanie na straży bezpieczeństwa finansów publicznych. Bo gdyby jednak Trybunał ocenił to inaczej, ocenił dyskusję o przejęciu przez ZUS tych składek z OFE, to naruszałoby to bezpieczeństwo finansów publicznych i mogłoby doprowadzić do trudno wyobrażalnych skutków, których konsekwencje ponieślibyśmy wszyscy" - powiedziała Mączyńska, która jest profesorem SGH i szefową Polskiego Towarzystwa Ekonomicznego.
Jej zdaniem wyrok ogłoszony przez Trybunał "to jest kwestia zabezpieczenia społecznego". Zauważyła przy tym, że gdyby Trybunał uznał środki z OFE za prywatne, to zmiany w OFE stanowiłyby - naruszenie własności prywatnej, czego konstytucja zakazuje.
"Mamy w konstytucji ochronę prawa własności. Natomiast tutaj potraktowano to jako środki publiczne, bo to państwo jest ostatecznym gwarantem emerytur" - zaznaczyła Mączyńska.
Trybunał rozpatrywał wnioski poprzedniego prezydenta Bronisława Komorowskiego i byłej już Rzecznik Praw Obywatelskich, Ireny Lipowicz.
PAP/IAR
