Skończył się pierwszy etap akcji zorganizowanej dla frankowców przez Rzecznika Praw Obywatelskich oraz Rzecznika Finansowego. Spotkania odbyły się w dziewięciu miastach, gdzie uczestniczyło w nich ponad 1700 osób. Zdecydowana większość przyznaje, że nie przedsięwzięła żadnych kroków, choć kredyty frankowe spędzają im sen z powiek.
Celem organizowanej akcji było przekazanie wszelkich informacji na temat działań Rzecznika Finansowego, jakie mogą zostać podjęte w konkretnej sytuacji i jak może wyglądać jego pomoc. W związku z wielkim zainteresowaniem, akcja która początkowo planowana była jako cykl indywidualnych spotkań, przybrała charakter wykładów z możliwością zadawania pytań. Na każde seminarium przychodziło około 200–300 osób, które miały możliwość rozmowy z ekspertami RPO i RF oraz zaopatrywane były w materiały informacyjne.
Wielu kredytobiorców nie zna przysługujących im praw
Okazało się, że wielu kredytobiorców nie posiada wiedzy dotyczącej przysługujących im praw i możliwości, a dzięki przeprowadzonej akcji mieli okazję dowiedzieć się na jaką bezpłatną pomoc instytucji państwa mogą liczyć. Pierwszy etap spotkań swoim zasięgiem objął Katowice, Gdańsk, Wrocław, Lublin, Bydgoszcz, Kielce, Częstochowę, Słupsk i Szczecin. Ich uczestnicy podkreślali problem z dostępem do podstawowych informacji. Dodatkowo wskazywali na zbyt specyficzny język, jakim posługują się media, przekazując informacje prawne czy analizy polityczne. Dla osób, które nigdy wcześniej nie miały do czynienia ze sporami prawnymi, jest on niezrozumiały i niedostępny. Spotkania potwierdziły również niską świadomość o możliwości korzystania z darmowej pomocy. Przez to wiele osób nie podejmowało żadnych kroków z obawy przed koniecznością poniesienia wysokich kosztów związanych z pomocą prawną.
Jakie działania można podjąć
Kredytobiorca może liczyć na wsparcie ze strony Rzecznika Praw Obywatelskich, który może wspierać obywatela w sporze z instytucją finansową. Pomoc może przyjmować formy - od podstawowych porad telefonicznych po specjalistyczną analizę przedstawianą w wypadku postępowania w sądzie. Należy pamiętać, że pierwszym krokiem do otrzymania wsparcia RPO, jest złożenie reklamacji w banku, który udzielił frankowego kredytu hipotecznego. W reklamacji należy wskazać wszelkie posiadane wątpliwości i zastrzeżenia. Pisząc ją, można posiłkować się raportem Rzecznika Finansowego z czerwca 2016 r. o tzw. klauzulach niedozwolonych w umowach. W sytuacji, kiedy bank, mimo złożonej przez kredytobiorcę reklamacji, nie zmieni swojego stanowiska, można zwrócić się do Rzecznika Finansowego w celu skorzystania z postępowania interwencyjnego.
Na etapie postępowania interwencyjnego eksperci RF szczegółowo analizują umowę kredytową i przedstawiają argumenty za uznaniem niektórych postanowień za niedozwolone. W jego wyniku kredytobiorca dostaje za darmo i na piśmie wstępną analizę prawną i argumenty dotyczące jego umowy. Jest to duże ułatwienie w przygotowaniu się do postępowania sądowego albo do negocjacji z bankiem w ramach postępowania polubownego.
RF wspiera kredytobiorców również na etapie sporów sądowych. Po złożeniu pozwu, można złożyć wniosek do Rzecznika Finansowego o wydanie tzw. istotnego poglądu w sprawie. Nie jest to dokument wiążący, ale sąd powinien odnieść się do przedstawionej argumentacji w uzasadnieniu orzeczenia. Istotny pogląd w sporze sądowym może również wydać UOKiK.
Jeśli w wyniku interwencji, w dalszym ciągu bank nie zmienni swojego stanowiska, a kredytobiorca chce uniknąć postępowania sądowego, kolejnym krokiem może być postępowanie polubowne przy Rzeczniku Finansowym. To jedyne tego typu postępowanie, do którego instytucja finansowa musi przystąpić. Celem postępowania jest osiągnięcie ugody, a to oznacza wzajemne ustępstwa obu stron.
Nasuwające się wnioski
Przedstawiciele NBP, Komisji Nadzoru Finansowego oraz Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów pracują nad rozwiązaniem problemów kredytów frankowych. Według nich najlepszym rozwiązaniem byłoby wypracowanie rozwiązań polegających na dobrowolnych ugodach banków z kredytobiorcami. Alternatywą w dalszym ciągu pozostaje prowadzenie sporów sądowych.
KR
