Polski Kodeks pracy został dostosowany do przepisów Unii Europejskiej. W praktyce oznacza to wyższy zasiłek macierzyński na poziomie 100 proc. podstawy wymiaru zasiłku, dłuższy urlop rodzicielski oraz skrócenie czasu, w który można wykorzystać urlop ojcowski. Przeanalizowaliśmy zmiany w zasiłkach dla rodziców, które weszły w życie od 26 kwietnia 2023 roku.
Wyższy zasiłek macierzyński i wydłużenie urlopu rodzicielskiego to największe zmiany, które wprowadzają nowe przepisy Kodeksu pracy. Na tym jednak nie koniec. Od 26 kwietnia obowiązuje nowela wprowadzająca w życie dyrektywy unijne.
Dłuższy urlop rodzicielski
Od 26 kwietnia 2023 r. wydłużony został urlop rodzicielski - z 32 do 41 tygodni w przypadku urodzenia jednego dziecka oraz z 34 do 43 tygodni przy urodzeniu więcej niż jednego dziecka przy jednym porodzie. Przysługuje on łącznie obojgu pracującym rodzicom dziecka.
Każdemu z pracujących rodziców dziecka przysługuje wyłączne prawo do 9 tygodni urlopu rodzicielskiego. Tego prawa nie można przenieść na drugiego z rodziców. W praktyce oznacza to, że np. matka nie może skorzystać z 18 tygodni urlopu rodzicielskiego, tj. 9 tygodni jej przysługujących oraz 9 tygodni ojca dziecka.
Zasiłek macierzyński - na ile tygodni?
W związku z wydłużeniem okresu urlopu rodzicielskiego dłuższy jest też czas, przez który przysługuje zasiłek macierzyński.
"Zasiłek macierzyński za okres urlopu rodzicielskiego przysługuje za okres ustalony przepisami Kodeksu pracy jako okres urlopu rodzicielskiego" - przypomina Zakład Ubezpieczeń Społecznych.
|
Długość wypłaty zasiłku macierzyńskiego po nowelizacji Kodeksu pracy |
|
|---|---|
|
Okres, za który wypłacany jest zasiłek macierzyńskiego za okres urlopu rodzicielskiego |
Liczba dzieci urodzonych przy jednym porodzie lub przyjętych na wychowanie |
|
41 tygodni |
1 dziecko |
|
43 tygodnie |
2 lub więcej dzieci |
|
38 tygodni |
rodziny zastępcze (niezawodowe), które przyjmą na wychowanie dziecko do lat 7 (lub do 10 lat, jeśli dziecko ma odroczony obowiązek szkolny) oraz osoby ubezpieczone przyjmujące na wychowanie dziecko do lat 14 (pod warunkiem złożenia wniosku o wszczęcie postępowania w sprawie przysposobienia dziecka). |
|
Źródło: ZUS |
|
Dłuższy urlop macierzyński za okresu urlopu rodzicielskiego przysługuje rodzicom lub osobom, które przyjęły na wychowanie dziecko mające zaświadczenie, o którym mowa w ustawie „Za życiem”. Jest to dokument stwierdzający ciężkie i nieodwracalne upośledzenie albo nieuleczalną chorobę zagrażającą życiu, które powstały w prenatalnym okresie rozwoju dziecka lub w czasie porodu.
W takiej sytuacji przy porodzie lub przyjęciu na wychowanie jednego dziecka urlop macierzyński wynosi 65 tygodni, natomiast dla co najmniej dwójki pociech jest to 67 tygodni.
Wyższy zasiłek macierzyński
Zasiłek macierzyński po nowelizacji Kodeksu pracy jest wyższy i wynosi 100 proc. podstawy wymiaru zasiłku za okres urlopu macierzyńskiego oraz 70 proc. podstawy wymiaru zasiłku za okres urlopu rodzicielskiego.
"Jeżeli nie wykorzystasz ani jednego dnia zasiłku macierzyńskiego za okres urlopu rodzicielskiego w wysokości 81,5 proc. w pierwszym roku życia dziecka (na podstawie długiego wniosku), będzie ci przysługiwać jednorazowe wyrównanie zasiłku do 100 proc. podstawy wymiaru zasiłku. Jednorazowe wyrównanie będzie wypłacane na twój wniosek. W takiej sytuacji zasiłek macierzyński za okres urlopu rodzicielskiego wyniesie 70 proc. podstawy wymiaru zasiłku" - wskazuje ZUS.
Dla osób, które złożą wniosek o zasiłek macierzyński za okres urlopu macierzyńskiego lub urlopu na warunkach urlopu macierzyńskiego i urlopu rodzicielskiego w pełnym wymiarze (tzw. długi wniosek) maksymalnie do 21 dni po porodzie albo przyjęciu dziecka na wychowanie, zasiłek będzie wynosił 81,5 proc. podstawy wymiaru zasiłku.
Warto pamiętać, że zasiłek macierzyński wypłacany w ramach "długiego wniosku" nie może dotyczyć 9 tygodni urlopu rodzicielskiego dla drugiego z rodziców. Zasiłek wypłacany za tę część urlopu zawsze wynosi 70 proc. podstawy wymiaru zasiłku.
Zmiana zasad dzielenia urlopu rodzicielskiego
Przed zmianą przepisów Kodeksu pracy osoba zatrudniona posiadająca potomstwo mogła przenieść maksymalnie 16 tygodni urlopu na późniejszy termin. Obecnie pracownik może wnioskować o urlop rodzicielski, który zostanie udzielony mu jednorazowo lub w maksymalnie pięciu częściach. Urlop rodzicielski należy wykorzystać nie później niż do zakończenia roku kalendarzowego, w którym dziecko, którego dotyczy wniosek, ukończy 6. rok życia.
Przed nowelizacją przepisów Kodeksu pracy urlop rodzicielski był udzielany jednorazowo albo maksymalnie w czterech częściach, nie później niż do zakończenia roku kalendarzowego, w którym dziecko kończy 6. rok życia.
Mniej czasu na skorzystanie z urlopu ojcowskiego
Pracownicy, którzy chcą skorzystać z urlopu ojcowskiego, muszą wziąć pod uwagę zmianę maksymalnego czasu na jego wybranie. Ojcowie mają 12 miesięcy od dnia urodzenia dziecka na wykorzystanie urlopu. Wcześniej były to 24 miesiące.
