Zasiłek macierzyński dla bezrobotnej matki?

Od lipca 2014 jestem zarejestrowana w UP jako bezrobotna, bez prawa do zasiłku. Wcześniej pracowałam w Polsce przez ok 8 lat, następnie wyjechałam do Londynu i tam pracowałam ok. rok czasu. Wróciłam w sierpniu 2013 roku (mąż mnie zgłosił do ZUS w pracy i nie rejestrowałam się w UP), poszukiwałam pracy, ale bez efektu. W maju 2014 zaszłam w ciąże. Jako bezrobotna mam oczywiście ubezpieczenie zdrowotne, ale żadne inne składki nie są opłacane. Interesuje mnie moja sytuacja po porodzie (luty 2015). Czy będę mogła wówczas na tzw. "urlop macierzyński" a potem "urlop wychowawczy"- tzn. czy od razu po porodzie muszę ponownie zgłaszać się co jakiś czas do UP w poszukiwaniu pracy, czy jako bezrobotna matka mam prawo i czas na wychowanie swojego dziecka?

Przeczytałam również artykuł (https://www.bankier.pl/wiadomosc/Od-dzis-wiecej-osob-skorzysta-z-urlopu-wychowawczego-2925100.html) w sprawie opłacania składek emerytalnych i rentowych przez Państwo. Rozumiem, że taka sytuacja będzie mnie dotyczyła po urodzeniu dziecka, tak? I w jakiej instytucji muszę to zgłosić albo gdzie się udać ,aby to miało miejsce? Jest tam również mowa, o tym, że za osoby, które mają co najmniej półroczny staż ubezpieczeniowy, budżet będzie opłacał składki na ubezpieczenia emerytalne, rentowe i zdrowotne. Natomiast za osoby dotychczas nieubezpieczone lub z krótszym stażem ubezpieczeniowym niż sześć miesięcy budżet opłaci tylko składki na ubezpieczenia emerytalne (osoby te nie będą miały prawa do opieki zdrowotnej z NFZ oraz nie będą chronione na wypadek niezdolności do pracy). Czy mój przeszły staż pracy zalicza mnie do pierwszej grupy osób, czy chodzi tu o staż ubezpieczeniowy tuż przed porodem i wtedy będę należała do drugiej grupy osób?

odpowiedź eksperta:

Aby otrzymywać zasiłek chorobowy a także zasiłek macierzyński, należy podlegać obowiązkowemu bądź dobrowolnemu ubezpieczeniu chorobowemu. Ubezpieczeniu takiemu podlega m.in. osoba zatrudniona na podstawie umowy o pracę (obowiązkowe) bądź też prowadząca działalność gospodarczą, albo zatrudniona na podstawie umowy zlecenia (dobrowolne). Rozwiązanie umowy o prace, zawieszenie prowadzenia działalności gospodarczej, powoduje ustanie ubezpieczenia chorobowego.

Warunkiem otrzymania zasiłku macierzyńskiego jest, podleganie ubezpieczeniu chorobowemu, które wynika z opłacania dobrowolnych bądź obowiązkowych składek na ubezpieczenie chorobowe. Tzn. w chwili urodzin dziecka powinna być Pani, albo zatrudniona na podstawie umowy o pracę, albo prowadzić własną działalność gospodarczą lub też być zatrudnioną na podstawie umowy zlecenia innej umowy o świadczenie usług, umowy agencyjnej. Na wysokość zasiłku macierzyńskiego podstawowy wpływ ma okres podlegania ubezpieczeniu tj. okres przez jaki była opłacona składka i wysokość tej składki. Im krótszy okres ubezpieczenia i niższa składka tym zasiłek z oczywistych względów będzie niższy.

Jeżeli Pani w trakcie ciąży (nie nabyła prawa do zasiłku chorobowego lub macierzyńskiego z ubezpieczenia chorobowego) aż do porodu nie ma prawa do zasiłku dla bezrobotnych i nie znajdzie zatrudnienia, niestety nie nabędzie prawa do zasiłku macierzyńskiego.

Ustawa nowelizacyjna o której artykuł Pani przeczytała, przewiduje, że m.in. przedsiębiorcy i zleceniobiorcy sprawujący opiekę nad dziećmi będą mogli skorzystać z rozwiązań analogicznych do tych przysługujących pracownikom na mocy przepisów Kodeksu pracy dotyczących urlopu wychowawczego.

Staż ubezpieczeniowy o którym mowa w tych przepisach dotyczy okresu bezpośrednio przypadającego przed skorzystaniem z możliwości ubezpieczenia w związku z opieką nad dzieckiem. Nowe przepisy wprowadzają różne podstawy wymiaru składek dla osób, które zrezygnowały z pracy, aby zająć się wychowaniem dzieci. Dla osób z co najmniej 6-miesięcznym stażem będzie to 60 proc. prognozowanego przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia. Dla osób bez stażu ubezpieczeniowego, bezrobotnych oraz ze stażem krótszym niż półroczny podstawa wymiaru składek wyniesie 75 proc. minimalnego wynagrodzenia za pracę.

Osoby, które nie były dotychczas ubezpieczone, będą mogły wybrać system ubezpieczeń (ZUS lub KRUS) w czasie sprawowania opieki nad dzieckiem. Jeśli wybiorą KRUS, będą podlegały ubezpieczeniom na zasadach określonych w ustawie o ubezpieczeniu społecznym rolników. Zgłosić musi się Pani odpowiednio do wyboru do ZUS bądź KRUS.

Zespół Kancelarii Tabędzka - Wieszczeczyński - Zagierska www.adwokaci-twz.pl

Podstawa prawna:

Art. 4 i nast. oraz art. 29 i nast. Ustawy z dnia 25 czerwca 1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa (t.j. Dz. U. z 2014 r., nr 0 poz. 159.)

Art. 6 ust. 1 pkt 9, art. 9 ust. 6a, art. 16 ust. 8-9, art. 18b, Ustawy dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz. U. z 2013 r. Nr 0, poz. 1442)

Źródło: