Wypowiedzenie umowy kredytowej to dla banku ostateczność, a dla klienta poważny kłopot. Warto wiedzieć, kiedy kredytodawca może sięgnąć po takie narzędzie i jakie mogą być tego konsekwencje.
Umowa kredytowa wiąże ze sobą bank pożyczający środki i kredytobiorcę, który korzysta z pieniędzy przeznaczonych na określony (np. w przypadku kredytów hipotecznych), bądź dowolny cel (jak przy kredytach gotówkowych). Jeśli chcemy zorientować się, kiedy umowa może zostać zerwana, musimy przede wszystkim uważnie przestudiować jej treść. W przypadku kredytów konsumenckich, czyli takich, gdzie zobowiązanie zaciągamy jako osoba fizyczna, a kwota nie jest wyższa niż 255.500 zł, zapisy dotyczące wypowiedzenia znajdują się przede wszystkim w tym dokumencie – bank musi jasno wskazać, kiedy może sięgnąć po ostateczne środki.
Co może być przyczyną wypowiedzenia?
Zazwyczaj podstawą wypowiedzenia umowy o kredyt jest:
- Nieuregulowanie w terminie kilku kolejnych rat – banki różnią się poziomem tolerancji wobec zaległości. W niektórych umowach przyjmuje się, że dwie niezapłacone raty, po których następują bezskuteczne monity i wezwanie do zapłaty mogą stanowić podstawę wypowiedzenia umowy. W innych instytucjach warunki mogą być bardziej liberalne – np. 3-4 pominięte płatności.
- Wprowadzenie banku w błąd na etapie decyzji kredytowej – jeśli klient sfałszował zaświadczenia lub przedstawił nieprawdziwe dane dotyczące jego sytuacji finansowej, to umowa może zostać wypowiedziana.
- Znaczące obniżenie zdolności kredytowej – gdy klient traci źródło dochodu lub jego sytuacja finansowa zmienia się znacząco na niekorzyść. Pierwszym krokiem banku będzie z pewnością wniosek do kredytobiorcy o dodatkowe zabezpieczenie zobowiązań, np. w postaci pozyskania współkredytobiorcy. Wypowiedzenie umowy jest zawsze ostatecznością.
- Znaczący spadek wartości zabezpieczeń – np. gdy nieruchomość, która jest zabezpieczeniem zobowiązania popada w ruinę w wyniku zaniedbań właściciela albo gwałtownie obniżyła się wycena papierów wartościowych, na których ustanowiono zastaw rejestrowy. Tu również bank w pierwszej kolejności zwróci sięo dodatkowe zabezpieczenie, np. na hipotece innej nieruchomości.
- Wykorzystanie kredytu niezgodnie z przeznaczeniem – np. użycie kredytu na cel mieszkaniowy do innych przedsięwzięć. Banki szczegółowo sprawdzają wykorzystanie środków, a więc taka sytuacja będzie należała raczej do rzadkości.
Korzystałeś z dopłat? Pamiętaj o obowiązkach
Osoby, które skorzystały z kredytu „Rodzina na swoim” powinny pamiętać, że w ich przypadku wypowiedzenie umowy może pojawić się również w innych sytuacjach. Jeśli zmieniliśmy sposób korzystania z lokalu kupionego z finansowym wsparciem – np. wynajęliśmy go lub zamieniliśmy na lokal użytkowy – musimy w ciągu 14 dni poinformować o tym bank. Lekceważąc ten obowiązek, narażamy się na poważne konsekwencje – umowa może zostać wypowiedziana natychmiast.
Podobne konsekwencje grożą tym, którzy nabędą (ale nie w drodze spadku) prawo własności lub współwłasności innej nieruchomości mieszkalnej i nie poinformują o tym banku.
Co wypowiedzenie oznacza dla kredytobiorcy?
Konsekwencje wypowiedzenia są proste i dotkliwe – kredytobiorca musi zwrócić cały pozostały do spłaty dług. Zgodnie z prawem bankowym termin wypowiedzenia nie może być krótszy niż 30 dni lub 7 dni, jeśli w grę wchodzi zagrożenie upadłością (co dotyczy głównie przedsiębiorców). Umowa kredytowa może przewidywać dłuższe terminy.
W przypadku kredytów konsumenckich, klient musi otrzymać informację o przyczynie wypowiedzenia umowy, a jeśli korzystamy z kredytu odnawialnego (np. linii kredytowej w ROR), to termin wypowiedzenia musi być co najmniej dwumiesięczny.
Jak nie narazić się na problemy?
W praktyce najczęściej wypowiedzenie umowy kredytowej wynika z opóźnień w spłacie rat. Zanim dojdzie do wykorzystania przez bank ostatniej z opcji, klient będzie wielokrotnie ostrzegany i wzywany do uregulowania zaległości. Wielu dłużników stosuje wówczas strategię „chowania głowy w piasek”, co przynosi opłakane rezultaty. Po bezskutecznych wezwaniach bank wypowiada umowę, a wtedy na negocjowanie warunków jest już z reguły za późno. Dlatego należy starać się o restrukturyzację długu jak najwcześniej, bez zbędnej zwłoki.
