W Polsce coraz popularniejsze stają się zakupy w sklepach internetowych. Dominującą formą zapłaty jest płatność przy odbiorze przesyłki, mimo że praktycznie wszystkie większe sklepy oferują możliwość zapłaty kartami płatniczymi. Polacy jednak obawiają się podania danych swojej karty płatniczej w sieci, gdyż dane podane podczas takiej transakcji mogą być wykorzystane do kolejnych, nieautoryzowanych przez posiadacza karty, płatności. Obraz polskiego rynku internetowego mogą jednak zmienić wprowadzane przez banki i coraz powszechniej używane przez klientów karty wirtualne.
Karta wirtualna to karta płatnicza, która może być wykorzystana przez jej posiadacza tylko do takich transakcji, gdzie fizyczna obecność plastikowej karty nie jest konieczna. Są to transakcje typu e-commerce oraz transakcje MOTO (ang. Mail Order and Telephone Order ). Kartą wirtualną można więc zapłacić w sklepie internetowym oraz opłacić zamówienie złożone przez telefon. Nie zapłacimy jednak taką kartą w tradycyjnym sklepie, gdzie konieczne jest przeciągnięcie karty przez terminal lub odciśnięcie danych karty w imprinterze. Kartą wirtualną nie pobierzemy również pieniędzy w bankomacie.
Karta wirtualna wydawana przez bank w postaci typowej karty plastikowej zawiera na awersie nazwę banku wydawcy, numer, okres ważności, imię i nazwisko posiadacza oraz znak akceptacji. Na rewersie nie ma jednak paska do podpisu i paska magnetycznego. Karta taka nie posiada również mikroprocesora. Na karcie wirtualnej podany jest numer CVC2/CVV2. Pod tą zagadkową nazwą kryje się kod składający się z trzech cyfr, wyliczany w oparciu o algorytm określony przez Eurocard/MasterCard (CVC2) lub VISA International (CVV2), który służy do weryfikacji autentyczności karty i samej transakcji.
Ze względu na charakter karty wirtualnej, nie musi ona mieć postaci karty plastikowej - niektórzy emitenci kart wirtualnych wydają klientowi - zamiast plastikowej karty - tylko kopertę z wydrukiem papierowym zawierającym dane karty: jej numer, imię i nazwisko posiadacza karty, datę ważności oraz numer CVC2/CVV2.
Dokonywanie transakcji kartą wirtualną w sklepach internetowych różni się nieco od transakcji dokonywanej karta tradycyjną. Klient sklepu internetowego wybiera produkty i wkłada je do wirtualnego koszyka. Następnie wypełnia formularz dotyczący dostawy towaru i przystępuje do płacenia kartą wirtualną. Wypełnia w tym celu formularz płatności, podając numer karty oraz dane posiadacza karty. Czasami wymagane jest również podanie daty ważności karty oraz numeru CVC2 lub CVV2. Następnie posiadacz karty wirtualnej akceptuje formularz, otrzymuje wynik autoryzacji i kończy sesję w przeglądarce internetowej.
Płatność kartą wirtualną uznawana jest za bardzo bezpieczną. Każda transakcja dokonywana taką kartą podlega autoryzacji. Dodatkowo posiadacz karty ustala zwykle maksymalną kwotę transakcji - limit jednorazowy lub miesięczny. Jeśli sklep internetowy korzysta z autoryzacji on-line dane karty trafiają od razu do centrum autoryzacyjnego. Obsługa sklepu internetowego otrzymuje tylko informację o wyniku autoryzacji. Transakcja weryfikowana jest często dodatkowo koniecznością podania kodu CVC2/CVV2. Posiadacz karty może otrzymywać od banku informacje o dokonywanych transakcjach za pośrednictwem poczty e-mail lub wiadomości SMS wysyłanych na telefon komórkowy.
Oferta kart wirtualnych w Polsce
W Polsce karty wirtualne wydaje Invest Bank SA, bank PKO BP SA, wirtualny mBank oraz MultiBank. Pewną odmianę karty wirtualnej, która może być używana tylko w wybranych sklepach internetowych w Polsce, wydają wspólnie Citibank i portal internetowy Onet.pl.
W październiku 2001 roku wirtualną kartę do swojej oferty wprowadził mBank. eKARTA to debetowa karta międzynarodowa ze znakiem VISA International. Kartę mogą otrzymać klienci mBanku posiadający rachunek eKONTO (karta nie jest wydawana do rachunku eMAX). Rachunek eKONTO prowadzony jest bez opłat. Opłata za wydanie karty wirtualnej wynosi 20 zł. Klient zamawia kartę telefonicznie, kontaktując się z mLinią. Bank przesyła kartę nieaktywną, którą klient aktywuje telefonicznie kontaktując się z operatorem mLinii. Karta może być wydana również pełnomocnikowi rachunku.
W Polsce Invest Bank SA jako pierwszy zaoferował swoim klientom kartę wirtualną. Jest to debetowa karta międzynarodowa, ze znakiem organizacji Eurocard/MasterCard. Kartą można dokonywać transakcji w polskich i zagranicznych sklepach internetowych akceptujących karty EC/MC oraz opłacać zamówienia składane telefonicznie i listownie.
Klient zainteresowany kartą musi posiadać w Invest Banku rachunek oszczędnościowo-rozliczeniowy Invest-Konto. Rachunek prowadzony jest bez opłat. Za wydanie karty wirtualnej bank pobiera opłatę w wysokości 25 zł. Wniosek o kartę klient składa w oddziale banku i po dwóch tygodniach odbiera kartę w placówce Invest Banku. Do rachunku bank może wydać nawet kilka kart wirtualnych. Karta wydawana przez Invest Bank SA nie istnieje fizycznie jako karta plastikowa - klient otrzymuje dane karty w kopercie, wraz z kodem CVC2, służącym do weryfikowania transakcji. Posiadacz karty może być informowany o przeprowadzanych operacjach za pomocą wiadomości SMS lub e-mail, co kosztuje odpowiednio 3 i 2 zł miesięcznie. Zestawienie transakcji także podlega opłacie w wysokości 1,50 zł lub 3 zł. Koszt wznowienia karty to 20 zł. Bank pobiera także opłatę w przypadku zastrzeżenia karty w wysokości 15 zł. Zastrzeżenie karty w przypadku nieprzestrzegania regulaminu karty kosztować nas będzie 50 zł.
Nasza ocena: produkt dobry, koszty związane z kartą umiarkowane - wpływa na to m.in. rezygnacja z opłat za prowadzenie rachunku bankowego. Podstawową wadą jest jednak brak usług bankowości internetowej - oferowanie karty wirtualnej przez bank, który nie umożliwia klientowi dostępu do swojego rachunku przez Internet - to poważny minus, przynajmniej dla użytkowników sieci.
Karta oferowana przez PKO Bank Polski SA dostępna jest tylko dla klientów posiadających rachunek internetowy e-SUPERKONTO. Jest to debetowa karta międzynarodowa, ze znakiem organizacji VISA International. Wniosek o kartę wypełnia się na stronie internetowej banku i wydrukowany w dwóch egzemplarzach przesyła do Oddziału Internetowego PKO BP SA lub dostarcza do oddziału banku. Klient otrzymuje nieaktywną kartę w terminie do 14 dni. Karta nie posiada formy karty plastikowej - klient otrzymuje tylko kopertę z danymi karty: jej numerem, datą ważności, limitem, numerem CVV2 oraz imieniem i nazwiskiem posiadacza karty. Do jednego rachunku e-SUPERKONTO może zostać wydana tylko jedna karta wirtualna. Kartę uaktywnia się telefonicznie.
Kartą można płacić w sklepach internetowych akceptujących karty VISA. Możliwe jest również dokonywanie płatności przez telefon i zamówień pocztowych. Posiadacz karty sam ustala miesięczny limit transakcji. Klient banku może być powiadamiany o dokonaniu operacji za pomocą wiadomości SMS lub e-mail. Opłata za wydanie karty wynosi 25 zł. Osoba zainteresowana kartą musi jednak posiadać w banku PKO BP SA rachunek e-SUPERKONTO - opłata miesięczna za prowadzenie tego rachunku wynosi 9 zł (uczniowie i studenci ponoszą opłatę w wysokości 3 zł). Za przesyłanie informacji o transakcjach za pomocą SMS i e-mail bank także pobiera opłaty - po 2,50 zł miesięcznie za każdy kanał informacyjny. Jeśli klient będzie chciał unieważnić kartę - bank pobierze od niego 10 zł. Za wznowienie karty zapłacimy natomiast 18 zł.
Nasza ocena: Karta wirtualna PKO BP SA jest produktem dobrym, ale z powodu pobieranych opłat - niestety dość drogim, szczególnie jeśli weźmiemy pod uwagę również miesięczną opłatę za prowadzenie rachunku e-SUPERKONTO.
MultiBank wprowadził do swojej oferty netK@rtę - kartę wirtualną wydawaną w ramach systemu VISA pod koniec 2001r. Karta wirtualna oferowana jest tylko posiadaczom rachunku MultiKonto Ja. Za otworzenie rachunku bank nie pobiera opłaty. Opłata miesięczna za prowadzenie MultiKonta Ja wynosi 3 zł. netK@rta ma postać karty plastikowej. Aby ja zamówić należy skontaktować się telefonicznie z MultiLinią. Za wydanie karty bank pobiera opłatę roczną w wysokości 22 zł. Klient może wnioskować także o wydanie dodatkowej karty wirtualnej - opłata za wydanie karty dodatkowej również wynosi 22 zł. Klient sam ustala limit swojej karty wirtualnej. Ma ponadto możliwość jego późniejszego podwyższenia lub obniżenia.
netK@rta jest kartą bezpieczną - transakcji dokonuje się ze środków uprzednio załadowanych na kartę. Kartę zasila się środkami z rachunku MuliKonto Ja w placówce banku, za pośrednictwem serwisu telefonicznego lub przez Internet. Za ładowanie bądź rozładowanie karty w placówce banku bank pobiera opłatę w wysokości 2 zł. Ta sama usługa dokonana przez automatyczny serwis telefoniczny lub Internet dokonywana jest bezpłatnie. Za realizowane transakcje posiadacz karty nie płaci prowizji. W przypadku utraty karty bank dokonuje zastrzeżenia karty bez opłat.
Klient może być powiadamiany o dokonywanych za pośrednictwem wirtualnej netK@rty transakcjach poprzez wiadomości SMS lub e-mail. Za te serwisy informacyjne bank pobiera opłaty miesięczne w wysokości odpowiednio 3 i 2 zł. Bank na życzenie klienta może przesyłać mu co miesiąc wyciąg z transakcjami dokonanymi karta wirtualną - opłata za zestawienie transakcji kosztuje jednak aż 10 zł.
Nasza ocena: Obok karty oferowanej przez mBank oferta karty wirtualnej MultiBanku jest jedną z najbardziej interesujących na rynku. Na uwagę zasługuje w przypadku wirtualnej karty MultiBanku możliwość łatwego ładowania i rozładowywania karty. Poza tym w przypadku problemów czy wątpliwości klient ma, oprócz serwisu telefonicznego i Internetu, możliwość zwrócenia się bezpośrednio do pracowników banku w oddziale.
Otwórz konto osobiste w MuliBanku
Kartę, będącą produktem podobnym do karty wirtualnej, oferuje Citibank (Bank Handlowy w Warszawie SA) przy współpracy z portalem Onet.pl. Nie jest to jednak typowa karta wirtualna - kartę OnetPortfel akceptują bowiem tylko polskie sklepy internetowe, włączone w system płatności CitiConnect. Obecnie jest to kilkadziesiąt sklepów funkcjonujących głownie w ramach Pasażu Handlowego portalu Onet.pl. Karta wydawana jest bezpłatnie. Formularz wypełnia się na stronie internetowej. Klient podaje w nim swoje dane, numer rachunku bankowego, z którego będzie zasilał kartę oraz PIN, który kartę zabezpieczy. PIN może składać się z liter i cyfr. Po przelaniu na konto karty minimum 20 zł bank przesyła klientowi kartę plastikową, którą aktywuje się telefonicznie.
Nasza ocena: zapłatę kartą OnetPortfel akceptuje tylko kilkadziesiąt polskich sklepów internetowych. Nie można więc traktować tej karty jako wygodnego narzędzia do rozliczania transakcji e-commerce.
Wnioski
Rynek kart wirtualnych w Polsce dopiero się rozwija. Należy się spodziewać, że wkrótce kolejne banki wprowadzą do swojej oferty karty dla internautów. Obecnie najlepszym wyborem dla osoby zainteresowanej posiadaniem karty wirtualnej i dokonującej zakupów w sklepach internetowych jest karta oferowana przez mBank. mBank jako bank wirtualny przyciągnął już swoją ofertą aktywnych użytkowników Internetu. Oni potraktują wirtualną kartę mBanku jako nową usługę - tym bardziej że bank wprowadził do swojej oferty tę kartę właśnie na wyraźne życzenie klientów, wyrażane w ankietach i podczas spotkań klientów z pracownikami banku. Z drugiej strony karta wirtualna mBanku przyspieszy z pewnością decyzję o założeniu rachunku w mBanku u tych, którzy jeszcze takiego rachunku nie posiadają - tym bardziej, że rachunek prowadzony jest bez opłat, a oprocentowanie zgromadzonych na nim środków jest wyższe niż oprocentowanie rocznych lokat terminowych w większości tradycyjnych banków.
Raport zaktualizowano 17 kwietnia 2002r.
