
Większość z nas zdaje sobie sprawę z tego, że pracodawca zwykle podaje kwotę wynagrodzenia brutto. Dowiedz się, jak obliczyć dokładną kwotę netto, ile wynoszą składki na ubezpieczenia i kiedy przysługuje ci z nich zwolnienie.
Umowa-zlecenie jest umową cywilnoprawną. Oznacza to, że regulują ją przepisy kodeksu cywilnego, a nie kodeksu pracy. Różnica jest olbrzymia. Będąc zatrudnionym na podstawie umowy o pracę, pracownik ma prawo do urlopu i innych świadczeń. Podstawowe różnice zaprezentowane są w tabeli.
Aby sprawdzić, ile wyniesie wynagrodzenie netto przy umowie-zleceniu, pobierz plik:
- Arkusz dla studenta lub osoby uczącej się (w tym w szkole policealnej), czyli bez składek do ZUS,
- Arkusz ze składkami ZUS.
Umowa o pracę | Umowa-zlecenie | |
---|---|---|
Wypowiedzenie | Przysługuje; jego długość zależy od rodzaju umowy, a w przypadku umowy na czas nieokreślony – od stażu pracy | Zlecający może wypowiedzieć umowę w każdym czasie, jednak powinien on zwrócić zleceniobiorcy poniesione wydatki, umowa może wprowadzać okres wypowiedzenia |
Odprawa | Przysługuje jeżeli rozwiązanie stosunku pracy następuje z przyczyn niedotyczących pracownika (zwolnienia grupowe) | Nie przysługuje |
Umowa-zlecenie uważana jest za elastyczniejszą od umowy o pracę. Jest ona szczególnie korzystna dla studentów i osób uczących się, a także dla pracodawcy, który decyduje się na ich zatrudnienie. Korzyści dla tych pierwszych są takie, że nie odprowadza się od ich wynagrodzenia składek na ubezpieczenia społeczne. Z kolei pracodawca nie musi ich płacić, a co za tym idzie - ma niższe koszty zatrudnienia.
Umowa o pracę | Umowa-zlecenie | |
---|---|---|
Wynagrodzenie minimalne | Ma zastosowanie jeżeli pracownik jest zatrudniony w pełnym wymiarze czasu pracy | Nie ma zastosowania. Wynagrodzenie z tytułu umowy-zlecenie może być niższe od minimalnego |
Urlop chorobowy | Przysługuje | Brak, siła wyższa może wpływać na warunki wykonania zlecenia |
Zasiłek chorobowy | Pracownik nabywa prawo do zasiłku po upływie 30 dni nieprzerwanego ubezpieczenia chorobowego | Przysługuje, jeżeli zleceniobiorca przystąpi do ubezpieczenia chorobowego dobrowolnie |
Zasiłek macierzyński | Przysługuje w wysokości 100 % wynagrodzenia | Przysługuje, ale tylko w przypadku dobrowolnego opłacania przez zleceniobiorcę ubezpieczenia chorobowego |
Zasiłek rehabilitacyjny | Przysługuje | Przysługuje, ale tylko w przypadku dobrowolnego opłacania przez zleceniobiorcę ubezpieczenia chorobowego |
BHP – w zakładzie pracy | Pracodawca ma obowiązek zapewnić bezpieczne i higieniczne warunki pracy | Pracodawca ma obowiązek zapewnić bezpieczne i higieniczne warunki pracy ale tylko w przypadku, gdy zleceniobiorca wykonuje zlecenie w zakładzie pracy |
Urlop macierzyński/ tacierzyński | Pracownikowi zatrudnionemu na podstawie umowy o pracę przysługuje urlop macierzyński | Umowa-zlecenie nie uprawnia do skorzystania z urlopu macierzyńskiego |
Urlop bezpłatny | Pracodawca może udzielić bezpłatnego urlopu na pisemny wniosek pracownika. Pracownik nadal podlega ubezpieczeniu społecznemu | Pracodawca może udzielić na pisemny wniosek pracownika. Pracownik nadal podlega ubezpieczeniu społecznemu |
Dni na poszukiwanie pracy | Pracownik ma prawo do wykorzystania dni wolnych na poszukiwanie pracy tylko gdy rozwiązuje się z nim umowę za co najmniej dwutygodniowym wypowiedzeniem | Nie przysługuje pracownikowi zatrudnionemu na podstawie umowy- zlecenia |
Miejsce wykonywania | W zakładzie pracy, bądź miejscu wskazanym przez pracodawcę | Pracownik nie musi wykonywać obowiązków w określonym przez pracodawcę miejscu i czasie |
ZFŚS | Pracodawcy nie mają obowiązku tworzyć zakładowych funduszów socjalnych | Pracodawcy nie mają obowiązku tworzyć zakładowych funduszów socjalnych |
Określenie statusu prawnego
Przy obliczeniach wynagrodzenia netto umowy-zlecenia należy uwzględnić szereg czynników. Przede wszystkim pracownik musi znać swoją sytuację prawną. Jeżeli np. jest studentem, uczniem/słuchaczem szkoły ponadgimnazjalnej (w tym policealnej) i nie ukończył 26 roku życia to nie odprowadza się za niego żadnych składek ZUS. W przypadku szkoły policealnej uczeń musi pamiętać, że oprócz statusu, Zakład Ubezpieczeń Społecznych będzie sprawdzać jego frekwencję na zajęciach. Musi ona wynosić minimum 51%. Jeżeli będzie niższa, to ZUS wyegzekwuje od ucznia składki.
Równie istotne jest określenie, jakie pracownik będzie miał koszty uzyskania przychodu - 20% czy 50%. Oczywiście, o wiele korzystniej z punktu widzenia pracownika, jest mieć wyższe koszty, ale nie każdy ma do tego prawo. Przede wszystkim trzeba mieć dowody na ponoszenie wyższych kosztów. Możliwe jest stosowanie kosztów podwyższonych 50%, o ile przy zleceniu występuje rozporządzanie prawami autorskimi lub innymi wartościami niematerialnymi i prawnymi, a na stosowanie takich kosztów wskazuje umowa łącząca strony, np. umowa z dziennikarzami, autorami, itd.
Jak obliczyć składki ZUS i inne?
Kwotę składek, które odejmuje się od pensji brutto, teoretycznie opłaca pracownik. Jednak to pracodawca ma obowiązek obliczenia wszystkich składek i ich terminowej zapłaty do ZUS i US. Spójrzmy na składki opłacane "przez pracownika" i sposób ich obliczania (w rzeczywistości wszystkich opłat dokonuje pracodawca, pracownik nie musi się o nic martwić). W przykładzie przyjęto, że wynagrodzenie pracownika wynosi 2000 zł brutto.
Ubezpieczenia społeczne:
- emerytalne 9,76% x 2000 zł = 195,20 zł
- rentowe 1,5% x 2000 zł = 30 zł
- chorobowe 2,45% x 2000 zł = 49 zł
Składki na ubezpieczenia społeczne (jakie płaci pracownik) to suma obliczonych kwot: 195,20 zł + 30 zł + 49 zł = 274,20 zł.
Koszty uzyskania przychodu
Koszty uzyskania przychodu w umowie-zleceniu zajmują ważną pozycję. Przede wszystkim pomniejszają one podstawę do opodatkowania podatkiem dochodowym. Im wyższe koszty, tym niższy podatek. W tym wypadku pracownik ma prawo do odliczenia 20% kosztów uzyskania przychodu. Np. gdyby był dziennikarzem, miałby prawo do 50%. W celu obliczenia kosztów uzyskania przychodów od kwoty brutto należy odjąć sumę składek na ubezpieczenia społeczne:
2000 zł – 274,20 zł = 1725,80 zł.
Zatem 1725,80 zł* 0,2 = 345,16 zł. Wynik to koszty uzyskania przychodu.
Składka zdrowotna
Podstawą do obliczenia ubezpieczenia zdrowotnego jest kwota brutto pomniejszona o sumę składek do ZUS (274,2 zł), czyli 1725,8 zł. Składka na ubezpieczenie zdrowotne pomniejsza podstawę do opodatkowania podatkiem dochodowym. Oblicza się ją dwa razy:
- pierwszy raz po to by obliczyć kwotę, jaką należy wpłacić do ZUS-u według stawki 9%,
- drugi raz po to, by obliczyć kwotę, o którą pomniejszy się zaliczkę na podatek dochodowy według stawki 7,75%.
Obliczenie składki zdrowotnej:
- składka zdrowotna wpłacana do ZUS-u: 1725,80 x 9% = 155,36 zł,
- kwota, o którą pomniejszamy zaliczkę na podatek: 1725,80 x 7,75% = 133,74 zł – wynik zaokrąglamy do pełnych złotych, zatem wyniesie on 134 zł.
Obliczenie zaliczki na podatek dochodowy
Podstawą jest dochód pomniejszony o koszty uzyskania przychodu zaokrąglony do pełnych złotych, czyli:
1725,8 - 345,16 zł = 1381 zł.
Zaliczka na podatek dochodowy wynosi 1381 zł x 18% = 248,58 zł. Wynik jest całą potrąconą zaliczką. Od tej kwoty odejmujemy składkę zdrowotną odliczoną, o którą pomniejszamy zaliczkę na podatek (7,75% x 1725,8 zł), czyli:
248,58 - 134 zł = 114,58 zł (po zaokrągleniu 115 zł). Wynik jest zaliczką wpłaconą do Urzędu Skarbowego.
Obliczenie pensji netto
W tym momencie obliczenie pensji netto jest już proste. Zbieramy i sumujemy dane z wcześniejszych rachunków, czyli:
- składkę na ZUS - 274,2 zł
- składkę zdrowotną pobraną - 155,32 zł
- zaliczkę podatku wpłaconą do ZUS - 115 zł
Suma: 274,2 zł + 155,32 zł + 115 zł = 544,52 zł.
Następnie od kwoty wynagrodzenia brutto odejmujemy sumę pobranych składek:
2000 zł - 544,52 = 1455,48 zł.
Podany wynik jest wynagrodzeniem netto, czyli na rękę, pracownika zatrudnionego na umowę-zlecenie przy założeniu, że jest płatnikiem składek do ZUS i na ubezpieczenie zdrowotne.
Obliczenie wynagrodzenia netto – umowa-zlecenie | ||
---|---|---|
wynagrodzenie brutto | 2 000,00 zł | |
Obliczenie składki ZUS | 274,20 zł | |
emerytalne | 195,20 zł | |
rentowe | 30,00 zł | |
chorobowe | 49,00 zł | |
Koszty uzyskania przychodu | 20,00% | 345,16 zł |
Podstawa do ubezpieczenia zdrowotnego | 1 725,80 zł | |
Zdrowotne odliczone | 9,00% | 155,32 zł |
Zdrowotne nieodliczone | 7,75% | 133,75 zł |
Zdrowotne pobrane | 1,25% | 21,57 zł |
Zaliczka na podatek | ||
Stawka podatku | 18,00% | |
Podstawa | 1 380,64 zł | |
Pobrana zaliczka | 248,52 zł | |
Zaliczka wpłacona do US | 115 zł | |
WYNAGRODZENIE NETTO | 1 455,48 zł | |
A co w przypadku studentów?
W przypadku studenta, ucznia szkoły ponadgimnazjalnej, ponadpodstawowej oraz gimnazujum, przy umowe-zlecenie nie pobiera się składki na ZUS i ubezpieczenie zdrowotne. Najpierw obliczamy koszty uzyskania przychodów. Podstawą będzie wynagrodzenie brutto, ponieważ nie odejmuje się wspomnianych wcześniej składek na ubezpieczenia społeczne i zdrowotne:
2000 zł x 20% = 400 zł
Ponieważ student lub osoba ucząca się nie opłaca również ubezpieczenia zdrowotnego, to podstawą do opodatkowania będzie wynagrodzenie brutto pomniejszone o koszty uzyskania przychodu:
2000 zł - 400 zł = 1600 zł.
Następnie obliczamy podatek:
1600 zł x 18% = 288 zł.
By otrzymać pensję netto wynagrodzenia studenta lub osoby uczącej się, wystarczy od wynagrodzenia brutto odjąć podatek, czyli:
2000 zł - 288 zł = 1712 zł.
Otrzymana kwota jest wynagrodzeniem netto, czyli na rękę - dokładnie taką sumę powinien otrzymać student lub osoba ucząca się za wykonane zlecenie.
