Jak się liczy wynagrodzenie na umowie-zleceniu?

Większość z nas zdaje sobie sprawę z tego, że pracodawca zwykle podaje kwotę wynagrodzenia brutto. Dowiedz się, jak obliczyć dokładną kwotę netto, ile wynoszą składki na ubezpieczenia i kiedy przysługuje ci z nich zwolnienie.

Umowa-zlecenie jest umową cywilnoprawną. Oznacza to, że regulują ją przepisy kodeksu cywilnego, a nie kodeksu pracy. Różnica jest olbrzymia. Będąc zatrudnionym na podstawie umowy o pracę, pracownik ma prawo do urlopu i innych świadczeń. Podstawowe różnice zaprezentowane są w tabeli. 

Aby sprawdzić, ile wyniesie wynagrodzenie netto przy umowie-zleceniu, pobierz plik:

• Arkusz dla studenta lub osoby uczącej się (w tym w szkole policealnej), czyli bez składek do ZUS,
• Arkusz ze składkami ZUS.

Umowa-zlecenie uważana jest za elastyczniejszą od umowy o pracę. Jest ona szczególnie korzystna dla studentów i osób uczących się, a także dla pracodawcy, który decyduje się na ich zatrudnienie. Korzyści dla tych pierwszych są takie, że nie odprowadza się od ich wynagrodzenia składek na ubezpieczenia społeczne. Z kolei pracodawca nie musi ich płacić, a co za tym idzie - ma niższe koszty zatrudnienia.

Określenie statusu prawnego

Przy obliczeniach wynagrodzenia netto umowy-zlecenia należy uwzględnić szereg czynników. Przede wszystkim pracownik musi znać swoją sytuację prawną. Jeżeli np. jest studentem, uczniem/słuchaczem szkoły ponadgimnazjalnej (w tym policealnej) i nie ukończył 26 roku życia to nie odprowadza się za niego żadnych składek ZUS. W przypadku szkoły policealnej uczeń musi pamiętać, że oprócz statusu, Zakład Ubezpieczeń Społecznych będzie sprawdzać jego frekwencję na zajęciach. Musi ona wynosić minimum 51%. Jeżeli będzie niższa, to ZUS wyegzekwuje od ucznia składki.

Równie istotne jest określenie, jakie pracownik będzie miał koszty uzyskania przychodu - 20% czy 50%. Oczywiście, o wiele korzystniej z punktu widzenia pracownika, jest mieć wyższe koszty, ale nie każdy ma do tego prawo. Przede wszystkim trzeba mieć dowody na ponoszenie wyższych kosztów. Możliwe jest stosowanie kosztów podwyższonych 50%, o ile przy zleceniu występuje rozporządzanie prawami autorskimi lub innymi wartościami niematerialnymi i prawnymi, a na stosowanie takich kosztów wskazuje umowa łącząca strony, np. umowa z dziennikarzami, autorami, itd.

Jak obliczyć składki ZUS i inne?

Kwotę składek, które odejmuje się od pensji brutto, teoretycznie opłaca pracownik. Jednak to pracodawca ma obowiązek obliczenia wszystkich składek i ich terminowej zapłaty do ZUS i US. Spójrzmy na składki opłacane "przez pracownika" i sposób ich obliczania (w rzeczywistości wszystkich opłat dokonuje pracodawca, pracownik nie musi się o nic martwić). W przykładzie przyjęto, że wynagrodzenie pracownika wynosi 2000 zł brutto.

Ubezpieczenia społeczne:

• emerytalne 9,76% x 2000 zł = 195,20 zł
• rentowe 1,5% x 2000 zł = 30 zł
• chorobowe 2,45% x 2000 zł = 49 zł

Składki na ubezpieczenia społeczne (jakie płaci pracownik) to suma obliczonych kwot: 195,20 zł + 30 zł + 49 zł = 274,20 zł.

Koszty uzyskania przychodu

Koszty uzyskania przychodu w umowie-zleceniu zajmują ważną pozycję. Przede wszystkim pomniejszają one podstawę do opodatkowania podatkiem dochodowym. Im wyższe koszty, tym niższy podatek. W tym wypadku pracownik ma prawo do odliczenia 20% kosztów uzyskania przychodu. Np. gdyby był dziennikarzem, miałby prawo do 50%.  W celu obliczenia kosztów uzyskania przychodów od kwoty brutto należy odjąć sumę składek na ubezpieczenia społeczne:

2000 zł – 274,20 zł = 1725,80 zł.

Zatem 1725,80  zł* 0,2 = 345,16 zł. Wynik to koszty uzyskania przychodu.

Składka zdrowotna

Podstawą do obliczenia ubezpieczenia zdrowotnego jest kwota brutto pomniejszona o sumę składek do ZUS (274,2 zł), czyli 1725,8 zł. Składka na ubezpieczenie zdrowotne pomniejsza podstawę do opodatkowania podatkiem dochodowym. Oblicza się ją dwa razy:

• pierwszy raz po to by obliczyć kwotę, jaką należy wpłacić do ZUS-u według stawki 9%,
• drugi raz po to, by obliczyć kwotę, o którą pomniejszy się zaliczkę na podatek dochodowy według stawki 7,75%.

Obliczenie składki zdrowotnej:

• składka zdrowotna wpłacana do ZUS-u: 1725,80 x 9% = 155,36 zł,
• kwota, o którą pomniejszamy zaliczkę na podatek: 1725,80 x 7,75% = 133,74 zł – wynik zaokrąglamy do pełnych złotych, zatem wyniesie on 134 zł.

Obliczenie zaliczki na podatek dochodowy

Podstawą jest dochód pomniejszony o koszty uzyskania przychodu zaokrąglony do pełnych złotych, czyli:

1725,8 - 345,16 zł = 1381 zł.

Zaliczka na podatek dochodowy wynosi 1381 zł x 18% = 248,58 zł. Wynik jest całą potrąconą zaliczką. Od tej kwoty odejmujemy składkę zdrowotną odliczoną, o którą pomniejszamy zaliczkę na podatek (7,75% x 1725,8 zł), czyli:

248,58 - 134 zł = 114,58 zł (po zaokrągleniu 115 zł). Wynik jest zaliczką wpłaconą do Urzędu Skarbowego.

Obliczenie pensji netto

W tym momencie obliczenie pensji netto jest już proste. Zbieramy i sumujemy dane z wcześniejszych rachunków, czyli:

• składkę na ZUS - 274,2 zł
• składkę zdrowotną pobraną -  155,32 zł
• zaliczkę podatku wpłaconą do ZUS - 115 zł

Suma: 274,2 zł + 155,32 zł + 115 zł = 544,52 zł.

Następnie od kwoty wynagrodzenia brutto odejmujemy sumę pobranych składek:

2000 zł - 544,52 = 1455,48 zł.
Podany wynik jest wynagrodzeniem netto, czyli na rękę, pracownika zatrudnionego na umowę-zlecenie przy założeniu, że jest płatnikiem składek do ZUS i na ubezpieczenie zdrowotne.

A co w przypadku studentów?

W przypadku studenta, ucznia szkoły ponadgimnazjalnej, ponadpodstawowej oraz gimnazujum, przy umowe-zlecenie nie pobiera się składki na ZUS i ubezpieczenie zdrowotne. Najpierw obliczamy koszty uzyskania przychodów. Podstawą będzie wynagrodzenie brutto, ponieważ nie odejmuje się wspomnianych wcześniej składek na ubezpieczenia społeczne i zdrowotne:

2000 zł x 20% = 400 zł

Ponieważ student lub osoba ucząca się nie opłaca również ubezpieczenia zdrowotnego, to podstawą do opodatkowania będzie wynagrodzenie brutto pomniejszone o koszty uzyskania przychodu:

2000 zł - 400 zł = 1600 zł.

Następnie obliczamy podatek:

1600 zł x 18% = 288 zł.

By otrzymać pensję netto wynagrodzenia studenta lub osoby uczącej się, wystarczy od wynagrodzenia brutto odjąć podatek, czyli:

2000 zł - 288 zł = 1712 zł.

Otrzymana kwota jest wynagrodzeniem netto, czyli na rękę - dokładnie taką sumę powinien otrzymać student lub osoba ucząca się za wykonane zlecenie.

Źródło: