Większość z nas zdaje sobie sprawę z tego, że pracodawca zwykle podaje kwotę wynagrodzenia brutto. Dowiedz się, jak obliczyć dokładną kwotę netto, ile wynoszą składki na ubezpieczenia i kiedy przysługuje ci z nich zwolnienie.
Umowa zlecenie jest umową cywilnoprawną. Oznacza to, że regulują ją przepisy kodeksu cywilnego, a nie kodeksu pracy. Różnica jest olbrzymia. Będąc zatrudnionym na podstawie umowy o pracę, pracownik ma prawo do urlopu oraz innych świadczeń. Podstawowe różnice zaprezentowane są w tabeli.
Aby sprawdzić, ile wyniesie wynagrodzenie netto przy umowie zleceniu, pobierz plik:
- Arkusz dla studenta lub osoby uczącej się (w tym w szkole policealnej), czyli bez składek do ZUS,
- Arkusz ze składkami ZUS.
| Umowa o pracę | Umowa-zlecenie | |
|---|---|---|
| Wypowiedzenie | Przysługuje; jego długość zależy od rodzaju umowy, a w przypadku umowy na czas nieokreślony – od stażu pracy | Zlecający może wypowiedzieć umowę w każdym czasie, jednak powinien on zwrócić zleceniobiorcy poniesione wydatki, umowa może wprowadzać okres wypowiedzenia |
| Odprawa | Przysługuje jeżeli rozwiązanie stosunku pracy następuje z przyczyn niedotyczących pracownika (zwolnienia grupowe) | Nie przysługuje |
Umowa-zlecenie uważana jest za elastyczniejszą od umowy o pracę. Jest ona szczególnie korzystna dla studentów i osób uczących się, a także dla pracodawcy, który decyduje się na ich zatrudnienie. Korzyści dla tych pierwszych są takie, że nie odprowadza się od ich wynagrodzenia składek na ubezpieczenia społeczne. Z kolei pracodawca nie musi ich płacić, a co za tym idzie - ma niższe koszty zatrudnienia.
| Umowa o pracę | Umowa-zlecenie | |
|---|---|---|
| Wynagrodzenie minimalne | W 2021 r. wynosi 2800 zł brutto | Minimalna stawka godzinowa w 2021 r. wynosi 18,30 zł brutto |
| Urlop chorobowy | Przysługuje | Brak, siła wyższa może wpływać na warunki wykonania zlecenia |
| Zasiłek chorobowy | Pracownik nabywa prawo do zasiłku po upływie 30 dni nieprzerwanego ubezpieczenia chorobowego | Przysługuje, jeżeli zleceniobiorca przystąpi do ubezpieczenia chorobowego dobrowolnie |
| Zasiłek macierzyński | Przysługuje w wysokości 100 proc. wynagrodzenia | Przysługuje, ale tylko w przypadku dobrowolnego opłacania przez zleceniobiorcę ubezpieczenia chorobowego |
| Zasiłek rehabilitacyjny | Przysługuje | Przysługuje, ale tylko w przypadku dobrowolnego opłacania przez zleceniobiorcę ubezpieczenia chorobowego |
| BHP – w zakładzie pracy | Pracodawca ma obowiązek zapewnić bezpieczne i higieniczne warunki pracy | Pracodawca ma obowiązek zapewnić bezpieczne i higieniczne warunki pracy, ale tylko w przypadku, gdy zleceniobiorca wykonuje zlecenie w zakładzie pracy |
| Urlop macierzyński/ macierzyński | Pracownikowi zatrudnionemu na podstawie umowy o pracę przysługuje urlop macierzyński | Umowa-zlecenie nie uprawnia do skorzystania z urlopu macierzyńskiego |
| Urlop bezpłatny | Pracodawca może udzielić bezpłatnego urlopu na pisemny wniosek pracownika. Pracownik nadal podlega ubezpieczeniu społecznemu | Pracodawca może udzielić na pisemny wniosek pracownika. Pracownik nadal podlega ubezpieczeniu społecznemu |
| Dni na poszukiwanie pracy | Pracownik ma prawo do wykorzystania dni wolnych na poszukiwanie pracy tylko, gdy rozwiązuje się z nim umowę za co najmniej dwutygodniowym wypowiedzeniem | Nie przysługuje pracownikowi zatrudnionemu na podstawie umowy zlecenia |
| Miejsce wykonywania | W zakładzie pracy bądź miejscu wskazanym przez pracodawcę | Pracownik nie musi wykonywać obowiązków w określonym przez pracodawcę miejscu i czasie |
| ZFŚS | Pracodawcy nie mają obowiązku tworzyć zakładowych funduszów socjalnych | Pracodawcy nie mają obowiązku tworzyć zakładowych funduszów socjalnych |
Określenie statusu prawnego
Przy obliczeniach wynagrodzenia netto umowy zlecenia należy uwzględnić szereg czynników. Przede wszystkim pracownik musi znać swoją sytuację prawną. Jeżeli np. jest studentem, uczniem/słuchaczem szkoły ponadgimnazjalnej (w tym policealnej) i nie ukończył 26 roku życia to nie odprowadza się za niego żadnych składek ZUS. W przypadku szkoły policealnej uczeń musi pamiętać, że oprócz statusu, Zakład Ubezpieczeń Społecznych będzie sprawdzać jego frekwencję na zajęciach. Musi ona wynosić minimum 51%. Jeżeli będzie niższa, to ZUS wyegzekwuje od ucznia składki.
Dodatkowo osoby, które nie ukończyły 26 r.ż. nie płacą podatku dochodowego od sierpnia 2019 roku. W praktyce oznacza to, że wszyscy pracownicy poniżej 26 lat otrzymają "na rękę" stawkę wynagrodzenia brutto (w przypadku osób niepłacących składek ZUS). Ustawodawca przewidział limit dochodowy dla osób poniżej 26 r.ż. w wysokości 85 528 zł.
Jak obliczyć składki ZUS i inne?
Kwotę składek, które odejmuje się od pensji brutto, teoretycznie opłaca pracownik. Jednak to pracodawca ma obowiązek obliczenia wszystkich składek i ich terminowej zapłaty do ZUS i US. Spójrzmy na składki opłacane "przez pracownika" i sposób ich obliczania (w rzeczywistości wszystkich opłat dokonuje pracodawca, pracownik nie musi się o nic martwić). W przykładzie przyjęto, że wynagrodzenie pracownika (powyżej 26 r.ż.) wynosi 2800 zł brutto.
Ubezpieczenia społeczne:
- emerytalne 9,76% x 2800 zł = 273,28 zł
- rentowe 1,5% x 2800 zł = 42 zł
- chorobowe 2,45% x 2800 zł = 68,60 zł
Składki na ubezpieczenia społeczne (jakie płaci pracownik) to suma obliczonych kwot: 273,28 zł + 42 zł + 68,60 zł = 383,88 zł.
Koszty uzyskania przychodu
Koszty uzyskania przychodu w umowie zleceniu zajmują ważną pozycję. Przede wszystkim pomniejszają one podstawę do opodatkowania podatkiem dochodowym. Im wyższe koszty, tym niższy podatek. W tym wypadku pracownik ma prawo do odliczenia 250 zł (pracownik miejscowy) lub 300 zł (pracownik dojeżdżający). W celu obliczenia kosztów uzyskania przychodów od kwoty brutto należy odjąć sumę składek na ubezpieczenia społeczne.
Składka zdrowotna
Podstawą do obliczenia ubezpieczenia zdrowotnego jest kwota brutto pomniejszona o sumę składek do ZUS (383,33 zł), czyli:
2800 zł – 383,88 zł = 2416,12 zł.
Składka na ubezpieczenie zdrowotne pomniejsza podstawę do opodatkowania podatkiem dochodowym. Oblicza się ją dwa razy:
- pierwszy raz po to by obliczyć kwotę, jaką należy wpłacić do ZUS-u według stawki 9 proc.,
- drugi raz po to, by obliczyć kwotę, o którą pomniejszy się zaliczkę na podatek dochodowy według stawki 7,75 proc.
Obliczenie składki zdrowotnej:
- składka zdrowotna wpłacana do ZUS-u: 2416,12 zł x 9% = 217,45 zł,
- kwota, o którą pomniejszamy zaliczkę na podatek: 2416,12 zł x 7,75% = 187,25 zł – wynik zaokrąglamy do pełnych złotych, zatem wyniesie on 188 zł.
Obliczenie zaliczki na podatek dochodowy
Podstawą jest dochód pomniejszony o koszty uzyskania przychodu zaokrąglony do pełnych złotych, czyli:
2416,12 zł – 250,00 zł = 2166,12 zł.
Aby odliczyć zaliczkę na podatek dochodowy należy podstawę obliczania zaliczki zaokrąglić do pełnych złotych, czyli 2166 zł. Następnie przemnażamy ją przez stawkę podatkową i pomniejszamy o 43,76 zł, czyli kwotę zmniejszającą podatek.
(2166,12 zł x 17 proc.) – 43,76 zł = 324,46 zł.
Wynik jest całą potrąconą zaliczką. Od tej kwoty odejmujemy składkę zdrowotną odliczoną, o którą pomniejszamy zaliczkę na podatek (7,75 proc. x 2416,12 zł), czyli:
324,46 zł – 188 zł = 136,46 zł (po zaokrągleniu 137 zł). Wynik jest zaliczką wpłaconą do Urzędu Skarbowego.
Obliczenie pensji netto
W tym momencie obliczenie pensji netto jest już proste. Zbieramy i sumujemy dane z wcześniejszych rachunków, czyli:
- składkę na ZUS – 383,88 zł,
- składkę zdrowotną pobraną – 217,45 zł,
- zaliczkę podatku wpłaconą do US – 137 zł.
Suma: 383,88 zł + 217,45 zł + 137 zł = 738,33 zł
Następnie od kwoty wynagrodzenia brutto odejmujemy sumę pobranych składek:
2800 zł – 738,33 zł = 2061,67 zł.
Podany wynik jest wynagrodzeniem netto, czyli na rękę, pracownika zatrudnionego na umowę-zlecenie przy założeniu, że jest płatnikiem składek do ZUS i na ubezpieczenie zdrowotne.
| Obliczenie wynagrodzenia netto – umowa zlecenie | ||
|---|---|---|
| wynagrodzenie brutto | 2 800,00 zł | |
| Obliczenie składki ZUS | 383,88 zł | |
| emerytalne | 273,28 zł | |
| rentowe | 42 zł | |
| chorobowe | 68,60 zł | |
| Koszty uzyskania przychodu | podstawowe | 250,00 zł |
| Podstawa do ubezpieczenia zdrowotnego | 2 416,12 zł | |
| Zdrowotne odliczone | 9,00 proc. | 217,45 zł |
| Zdrowotne nieodliczone | 7,75 proc. | 187,25 zł |
| Zdrowotne pobrane | 1,25 proc. | 30,20 zł |
| Zaliczka na podatek | ||
| Stawka podatku | 17,00 proc. | |
| Podstawa | 2 166,00 zł | |
| Zaliczka przed odliczenie składki zdrowotnej | 324,46 zł | |
| Zaliczka wpłacona do US | 137 zł | |
| WYNAGRODZENIE NETTO | 2061,67 zł | |
A co w przypadku studentów?
W przypadku studenta, ucznia szkoły ponadgimnazjalnej, ponadpodstawowej oraz gimnazjum, przy umowę zlecenie nie pobiera się składki na ZUS, ubezpieczenie zdrowotne oraz zaliczki na podatek dochodowy (osoby poniżej 26 r.ż.). Oznacza to w praktyce, że pracownik otrzyma 2800 zł netto.
Przeliczmy przykład dla osoby poniżej 26 r.ż. nie będącej studentem, zatrudnionej w ramach umowy o pracę. W takiej sytuacji należy obliczyć składki na ubezpieczenia społeczne ZUS:
- emerytalne 9,76% x 2800 zł = 273,28 zł
- rentowe 1,5% x 2800 zł = 42 zł
- chorobowe 2,45% x 2800 zł = 68,60 zł
Następnie wynagrodzenie brutto (2800 zł) należy pomniejszyć o sumę wszystkich składek (383,88 zł), czyli:
2800 zł – 383,88 zł = 2416,12 zł.
Otrzymaliśmy wysokość zaliczki na ubezpieczenie zdrowotne: 2416,12 zł x 9 proc. = 217,45 zł. W przypadku osoby poniżej 26 lat zatrudnionej na umowę o pracę, wyliczenie wynagrodzenia netto sprowadza się do nastepującego działania:
2800 zł – 383,88 zł – 217,45 zł = 2.198,67 zł
Otrzymana kwota jest wynagrodzeniem netto, czyli na rękę. Dokładnie taką sumę powinien otrzymać pracownik, który nie ukończył 26 r.ż., a jest zatrudniony na umowę o pracę.
Łukasz Piechowiak, DF
