W momencie składania przysięgi małżeńskiej para nie zakłada, że związek będzie nieszczęśliwy i szybko się zakończy. Jednak życie płata nam figle i dlatego też czasem stajemy przed koniecznością podjęcia decyzji o rozstaniu. Jedną z możliwości, jaką mają przed sobą małżonkowie, jest orzeczenie separacji.
Separacja - prostsza od rozwodu i odwracalna
Jeśli para zdecyduje się na rozstanie, może podjąć decyzję o separacji. Sąd orzeknie ją po rozprawie, jeśli stwierdzi, że nastąpił zupełny rozkład pożycia małżonków (jeśli rozkład ów jest zupełny oraz trwały, jest to przesłanka do orzeczenia rozwodu, dlatego też rozwód o wiele trudniej uzyskać, bo należy udowodnić ów trwały rozpad). Separację można cofnąć, a to oznacza, że ta decyzja zakłada w sobie możliwość powrotu dwojga ludzi do siebie i uratowania związku. Zniesienia separacji dokonuje się na zgodne żądanie małżonków w każdym czasie po jej ustanowieniu, nie ważne, czy był to rok czy 10 lat.
Zarówno w przypadku rozwodu i separacji sędzia wskaże, który z małżonków ponosi winę za rozkład pożycia, ale może też od tego odstąpić jedynie na zgodne żądanie małżonków.
Separacja a dzieci
Sąd nie orzeknie jednak separacji, jeśli stwierdzi, że z tego powodu ucierpiałoby dobro wspólnych małoletnich dzieci. Jeśli natomiast do separacji dojdzie, sąd rozstrzyga o władzy rodzicielskiej nad wspólnym małoletnim dzieckiem obojga małżonków, np. może powierzyć wykonywanie władzy jednemu z rodziców, ograniczając władzę rodzicielską drugiego. Oczywiście możliwe jest też uregulowanie kontaktów z dzieckiem, co z pewnością dla niego samego byłoby najkorzystniejsze, bo oznaczałoby, że rodzice doszli do porozumienia.
Przeczytaj także
Jakie są majątkowe skutki separacji?
Kiedy sąd orzeknie separację pomiędzy dwojgiem ludzi, powstaje pomiędzy nimi rozdzielność majątkowa. Od momentu orzeczenia separacji każdy z małżonków zarabia tylko na swój majątek osobisty. Na wniosek jednego z małżonków sąd może w wyroku orzekającym separację dokonać podziału majątku wspólnego, jeżeli przeprowadzenie tego podziału nie spowoduje nadmiernej zwłoki w postępowaniu. Jeśli para mieszka wspólnie, sąd orzeka także o sposobie korzystania ze wspólnego mieszkania.
Małżonkowie od momentu ogłoszenia separacji nie będą po sobie dziedziczyć z mocy ustawy, ale na podstawie testamentu już tak.
Nie mogą też zawierać nowych małżeństw, bo separacja w odróżnieniu od rozwodu nie oznacza rozwiązania węzła małżeńskiego. Małżeństwo formalnie nadal istnieje. Dlatego też kobieta nie ma możliwości powrotu do swojego poprzedniego nazwiska.
Alimenty dla współmałżonka i dla dziecka
Jako że małżeństwo formalnie wciąż trwa, na małżonkach ciążą pewne obowiązki, np. wzajemnej pomocy, także finansowej.
Przykładowo jeśli mąż, który nie został uznany za wyłącznie winnego rozkładu pożycia, a żyje w niedostatku, może domagać się od swojej żony alimentów. Alimentów może domagać się także osoba żyjąca w niedostatku, który jest wynikiem orzeczenia separacji, jeśli osoba ta nie została uznana za wyłącznie winną rozpadu związku.
Przeczytaj także
Sąd orzeka także o obowiązku płacenia alimentów na dzieci przez tę osobę, z którą dzieci nie będą mieszkać. Ich wysokość zależy od "usprawiedliwionych potrzeb uprawnionego oraz od zarobkowych i majątkowych możliwości zobowiązanego. (...) Wykonanie obowiązku alimentacyjnego względem dziecka, które nie jest jeszcze w stanie utrzymać się samodzielnie, może polegać także, w całości lub w części, na osobistych staraniach o jego utrzymanie lub wychowanie." (Kodeks rodzinny i opiekuńczy, Art. 135. § 1. i § 2.)
Istnieje także pojęcie separacji faktycznej (w odróżnieniu od separacji sądowej), które oznacza, że małżonkowie zdecydowali się na osobne życie, jednak wciąż istnieje między nimi ustrój wspólności majątkowej, a w przypadku śmierci dziedziczą oni po sobie z mocy ustawy.
Ile to kosztuje
Jeśli para składa do sądu zgodny wniosek o separację, opłata stała wynosi 100 zł. Jeśli natomiast sprawa dotyczy separacji spornej, opłata wyniesie 600 zł. Do tego należy doliczyć wynagrodzenie adwokata, które jest jednak ustalane indywidualnie i zależy od trudności sprawy i zakresu zleconych usług. Przykładowo za samą poradę w sprawie rozwodowej możemy zapłacić ok. 200-300 zł za godzinę, za przygotowanie pozwu już od 500 do 1000 zł, a za reprezentowanie przed sądem od 4000 zł wzwyż.
| Rozwód | Separacja | |
|---|---|---|
| możliwość ponownego zawarcia małżeństwa | tak | nie |
| przesłanki | należy udowodnić, że rozpad pożycia jest trwały | nie są potrzebne dowody na zupełny rozkład pożycia |
| szybkość postępowania | sprawa w sądzie trwa dłużej niż w przypadku separacji | wystarczy 1 rozprawa |
| koszty | min. 600 zł opłaty sądowej | 100 zł |
| nazwisko | można wrócić do poprzedniego nazwiska | nie można wrócić do poprzedniego nazwiska, bo w świetle prawa małżeństwo nadal trwa |
| okres płacenia alimentów małżonkowi | w pewnych przypadkach ograniczony do 5 lat | nie ma ograniczenia |
| obowiązek pomocy | nie ma żadnego obowiązku | na małżonkach ciążą pewne obowiązki, np. wzajemnej pomocy, także finansowej |
Podstawa prawna: Kodeks rodzinny i opiekuńczy (Dz. IV, art. 55-61, dz. V, art. 611-616), Kodeks postępowania cywilnego (Dz. I, rozdz. I, art. 425-435, rozdz. 2, art. 436-446).
