Europejski Bank Centralny na drugim z kolei posiedzeniu nie obniżył stóp procentowych. Jest jednak zbyt wcześnie, aby definitywnie ogłosić zakończenie cyklu luzowania polityki monetarnej w strefie euro.
- Rada Prezesów postanowiła dziś pozostawić trzy podstawowe stopy procentowe EBC bez zmian. Inflacja jest obecnie na poziomie zbliżonym do celu średniookresowego wynoszącego 2%, a ocena Rady Prezesów co do perspektyw inflacji zasadniczo się nie zmieniła – czytamy we wrześniowym komunikacie Europejskiego Banku Centralnego.
Oznacza to, że stopa depozytowa – która od pewnego czasu jest podstawową stopą procentową w EBC – pozostała bez zmian na poziomie 2,00%. Nie zmieniono także stopy podstawowych operacji refinansujących, która wynosi 2,15%, jak również stopy kredytu wynoszącej 2,40%. Była to druga z rzędu decyzja o utrzymaniu stóp procentowych na niezmienionym poziomie. Taki sam werdykt Rada Prezesów wydała w lipcu. Była to wtedy pierwsza taka decyzja po ośmiu obniżkach z rzędu w ramach rozpoczętego w 2024 roku cyklu poluzowania polityki pieniężnej.
W czerwcu 2024 roku zapadła decyzja o pierwszej od 2019 roku obniżce stóp procentowych w strefie euro. Wcześniej przez dziewięć miesięcy stopy w EBC utrzymywane były na najwyższych poziomach od 2001 roku. Łączna skala tych obniżek wyniosła już 200 pb. w przypadku stopy depozytowej oraz 235 pb. w przypadku stopy operacji refinansujących.
Poprzednia redukcja kosztów kredytu w EBC miała miejsce w czerwcu. Wcześniej EBC ciął stopy na posiedzeniach w kwietniu, w marcu oraz pod koniec stycznia. W połowie grudnia Rada Prezesów obniżyła koszty kredytu o także 25 pb. W październiku EBC zdecydował się na cięcie stóp o 25 pb., zaś we wrześniu obniżył stopę depozytową także o 25 pb., jednocześnie redukując stopę referencyjną aż o 60 pb.
W rezultacie stopy w EBC praktycznie zrównały się z inflacją HIPC za ostatnie 12 miesięcy. Ze wstępnych danych Eurostatu wynika, że zharmonizowany indeks cen konsumpcyjnych (HICP) w strefie euro w sierpniu 2025 roku był o 2,1% wyższy niż rok wcześniej. Oznacza to zatem wyzerowanie realnych stóp procentowych w eurolandzie.
- Obraz inflacji w najnowszych projekcjach ekspertów EBC jest podobny jak w projekcjach z czerwca. Eksperci oceniają, że inflacja ogółem wyniesie średnio 2,1% w 2025, 1,7% w 2026 i 1,9% w 2027. Inflacja z wyłączeniem cen energii i żywności według przewidywań ekspertów wyniesie średnio 2,4% w 2025, 1,9% w 2026 i 1,8% w 2027- tak wrześniową decyzję uzasadniła Rada Prezesów.
Czy to pauza, czy już koniec cyklu obniżek?
Większość ekonomistów zakładała, że na wrześniowym posiedzeniu Rady Prezesów zapadnie decyzja o utrzymaniu stóp procentowych EBC na niezmienionym poziomie. Aczkolwiek jeszcze pod koniec lipca pojawiały się głosy przepowiadające 25-punktową redukcję stóp we wrześniu. Widać zatem, że analitycy są podzieleni względem tego, czy EBC zakończył już cykl luzowania polityki pieniężnej, czy też zrobił sobie przerwę.
- Rada Prezesów jest zdeterminowana w dążeniu do tego, by inflacja ustabilizowała się na docelowym poziomie 2% w średnim okresie. Rada Prezesów będzie ustalać odpowiednie nastawienie polityki pieniężnej na podstawie danych i na bieżąco, z posiedzenia na posiedzenie - zwyczajowo już dodano w komunikacie EBC.
Na początku lipca w wywiadzie dla CNBC Philip Lane, główny ekonomista EBC, okres interwencji EBC w politykę pieniężną mający na celu opanowanie inflacji został „zakończony”. Także patrząc na już bardzo niski poziom tak nominalnych jak i realnych stóp procentowych w strefie euro ciężko będzie uzasadnić kolejne obniżki. Tym bardziej że prognozy wciąż zakładają nadejście ożywienia gospodarczego w Europie.
Odmiennego zdania są natomiast ekonomiści z Deutsche Bank Research, spodziewają się, że do grudnia nastąpią jeszcze dwie obniżki o 0,25 punktu procentowego, co doprowadzi do spadku stopy depozytowej do 1,5 proc. Miałby to być europejska odpowiedź na amerykańską politykę celną, faworyzującą producentów z USA. Chodzi o to, aby osłabić euro względem dolara i tym samym poprawić konkurencyjność cenową niemieckich (tj. europejskich) eksporterów.
Ilościowe zacieśnienie pozostaje w mocy
Równolegle do obniżek stóp procentowych EBC prowadzi politykę „ilościowego zacieśniania” (QT) warunków monetarnych. W ramach QT portfel programu APP jest zmniejszany w określonym i przewidywalnym tempie, ponieważ Eurosystem nie reinwestuje już spłat kapitału z tytułu zapadających papierów wartościowych. Od lipca 2023 Rada Prezesów zaprzestała reinwestycji w ramach programu APP.
Portfele programów APP i PEPP są zmniejszane w określonym i przewidywalnym tempie, ponieważ Eurosystem nie reinwestuje już spłat kapitału z tytułu zapadających papierów wartościowych – napisano. EBC zaprzestał reinwestycji w ramach programu PEPP z końcem 2024.
Kolejne posiedzenie Rady Prezesów zaplanowane jest na 29-30 października. Ostatnie w 2025 roku z zaplanowanych posiedzeniach decyzyjnych w sprawie stóp procentowych odbędzie się 17-18 grudnia.
