Od godziny 2 czasu środkowoeuropejskiego znów obowiązują ONZ-owskie sankcje gospodarcze nałożone na Iran w związku z programem nuklearnym Teheranu. To skutek piątkowej decyzji Rady Bezpieczeństwa ONZ, która odrzuciła wniosek Chin i Rosji mający na celu opóźnienie ich ponownego wejścia w życie.
Decyzja o ponownym nałożeniu sankcji na Iran zapadła 19 września, kiedy to Rada Bezpieczeństwa przegłosowała decyzję w tej sprawie. W 2015 roku w wyniku porozumienia, w którym Iran zobowiązał się do ograniczenia swojego programu nuklearnego, zamrożono obowiązywanie restrykcji. W piątek za postulowanym przez Chiny i Rosję opóźnieniem wejścia sankcji w życie opowiedziały się jeszcze tylko dwa państwa, dziewięć było przeciw, a dwa wstrzymały się od głosu.
Agencja AFP podkreśliła, że przywrócenie ONZ-owskich sankcji skłoniło państwa Zachodu do podjęcia nowych zabiegów dyplomatycznych zmierzających do uregulowania stosunków z Iranem. W tym kontekście przywołano komunikat biura prasowego amerykańskiego Departamentu Stanu. Szef dyplomacji USA Marco Rubio podkreślił w nim, że mimo ponownego wejścia w życie restrykcji Waszyngton nie traci nadziei na porozumienie z Teheranem.
„Prezydent (Donald) Trump jasno dał do zrozumienia, że (…) porozumienie pozostaje najlepszym rozwiązaniem zarówno dla narodu irańskiego, jak i dla świata. Aby to się stało, Iran musi się zgodzić na bezpośrednie negocjacje prowadzone w dobrej wierze, bez opóźnień i wymówek” – napisał Rubio.
Ministrowie spraw zagranicznych Wielkiej Brytanii, Francji i Niemiec zapewnili we wspólnym oświadczeniu, że będą nadal poszukiwać „nowego rozwiązania dyplomatycznego, które zagwarantuje, że Iran nigdy nie zdobędzie broni jądrowej”.
Według Międzynarodowej Agencji Energii Atomowej Iran ma około 440 kg uranu wzbogaconego do 60 procent, co po wzbogaceniu do 90 procent pozwoliłoby na zakup od ośmiu do dziesięciu bomb atomowych. Teheran zaprzecza, by w ogóle zabiegał o stworzenie broni jądrowej. Irańskie władze podkreślają, że ich program nuklearny ma pokojowy charakter. Zgodnie z porozumieniem z 2015 r. stopień wzbogacenia uranu w irańskim programie jądrowym nie może przekraczać 3,67 procent.
Irański minister ds. ropy naftowej Mohsen Paknedżad stwierdził w środę, że wprowadzenie sankcji ONZ nie spowoduje „nowych, uciążliwych ograniczeń” dotyczących eksportu irańskiej ropy. – W ostatnich latach mieliśmy do czynienia z tak surowymi ograniczeniami, wynikającymi z niesprawiedliwych i jednostronnych sankcji USA, że w praktyce (sankcje ONZ – PAP) nie będą mieć znaczącego wpływu – dodał Paknedżad.
Dzień wcześniej najwyższy przywódca Iranu ajatollah Ali Chamenei powtórzył, że jego kraj nie zrezygnuje ze wzbogacania uranu. W nagraniu opublikowanym w internecie zapewnił zarazem, że Teheran nie chce produkować broni nuklearnej. Prezydent USA Donald Trump konsekwentnie powtarza, że Iran „nie może posiadać broni jądrowej”.
Kallas: Przywrócenie sankcji na Iran nie może oznaczać końca dyplomacji
Ponowne nałożenie sankcji na Iran nie może oznaczać końca dyplomacji - podkreśliła w niedzielę w swoim oświadczeniu szefowa unijnej dyplomacji Kaja Kallas.
„To nie może oznaczać końca dyplomacji z Iranem. Trwałe rozwiązanie problemu irańskiego programu nuklearnego można osiągnąć jedynie poprzez negocjacje” - podkreśliła Kallas. „ONZ ponownie nałożyła sankcje na Iran (...) z powodu jego programu nuklearnego. Unia Europejska pójdzie w jej ślady bezzwłocznie, jak to tradycyjnie czyni” - dodała.
MSZ Iranu: podejmiemy zdecydowaną i odpowiednią reakcję na przywrócenie sankcji
Iran nazwał w niedzielę przywrócenie sankcji ONZ przeciwko państwu „nieuzasadnionym” i wezwał wszystkie kraje do ich niewdrażania. Teheran podejmie „zdecydowaną i odpowiednią reakcję” w odpowiedzi na decyzję ONZ - dodał w oświadczeniu irański resort spraw zagranicznych.
„Ponowne wprowadzenie uchylonych sankcji jest prawnie bezpodstawne i nieuzasadnione. Wszystkie kraje muszą powstrzymać się od uznania tej bezprawnej sytuacji” – oświadczyła irańska dyplomacja w komunikacie, będącym pierwszą oficjalną odpowiedzią Iranu na ponowne nałożenie sankcji, które obowiązują od nocy z soboty na niedzielę, dziesięć lat po ich zniesieniu.
Iran zapewnił, że podejmie „zdecydowaną i odpowiednią reakcję”. „Islamska Republika Iranu będzie zdecydowanie bronić swoich praw i interesów narodowych, a wszelkie działania mające na celu naruszenie interesów i praw jej narodu spotkają się z zdecydowaną i odpowiednią reakcją” – oświadczyło MSZ.
Minister spraw zagranicznych Iranu Abbas Aragczi wezwał wcześniej w niedzielę sekretarza generalnego ONZ Antonio Guterresa do zapobieżenia wznowieniu mechanizmów wdrażania sankcji ONZ po ich ponownym nałożeniu na Teheran, twierdząc, że nie mają podstaw prawnych.
„Wzywamy do powstrzymania wszelkich prób wznowienia mechanizmów dotyczących sankcji, w tym Komitetu Sankcji i Panelu Ekspertów” – napisał minister w liście opublikowanym na portalu X.
Dyplomata stwierdził, że działania podjęte przez Wielką Brytanię, Niemcy i Francję w celu odwołania rezolucji znoszącej sankcje wobec Iranu były wadliwe proceduralnie i dlatego nie mogą przynieść żadnych skutków. Dodał, że ataki Izraela i USA na irańskie obiekty jądrowe w czerwcu „fundamentalnie zmieniły sytuację, czyniąc unieważnione rezolucje nieaktualnymi i nieistotnymi”.
piu/ jbw/ sp/
