Kredyty stanieją, spadną raty, wzrośnie zdolność kredytowa

Dla kredytobiorców każda obniżka stóp procentowych to zdecydowanie dobra wiadomość. Tym razem jednak pierwsze skrzypce grają oczekiwania na kolejne cięcia. To od nich zależeć będzie skala spadków rat. Sprawdzamy scenariusze.

Rada Polityki Pieniężnej po raz trzeci w tym roku obniżyła stopy procentowe. Stopa referencyjna NBP znalazła się na poziomie 4,75 proc. Ruch RPP nie zaskoczył tym razem rynku, a jeszcze przed decyzją rady niektóre (sięgające dalej w przyszłość) wskaźniki WIBOR znalazły się w nietypowej pozycji – poniżej głównej stopy procentowej. Można zatem powiedzieć, że kredytobiorcy mieli szansę wcześniej posmakować efektów obniżki, jeśli ich harmonogram zaktualizowano już we wrześniu.

Wskaźnik WIBOR 3M jeszcze na początku kwietnia 2025 r. sięgał 5,8-5,9 proc. Dziś jest o ok. 1 pp. niżej, na poziomie ok. 4,8 proc. Patrząc na ostatnich 5 lat, dopiero zbliżamy się do połowy drogi pomiędzy najwyższymi a najniższymi stawkami ceny pieniądza. W 2021 r., gdy stopy procentowe były rekordowo niskie, WIBOR 3M wynosił ok. 0,2 proc. Maksimum osiągnął zaledwie kilkanaście miesięcy później, jesienią 2022 r., sięgając 7,6 proc.

Co dalej z ratami hipotek?

Banki udzielające dziś kredytów hipotecznych ze zmiennym oprocentowaniem opierają się na jednym z trzech wskaźników – WIBOR 1M, 3M lub 6M. Każdy z nich odzwierciedla już w swoich notowaniach oczekiwane spadki stóp, sięgając jednak w bliższą (1M) lub dalszą przyszłość (6M).

W czasach stabilnych stóp procentowych stawki nie różnią się od siebie znacząco. Dziś jednak różnica jest spora – WIBOR 6M jest „najtańszy”. Ten „rozjazd” jest tymczasowy i chociaż ulgę w portfelu kredytobiorcy hipoteczni odczują w różnych terminach (wynikających z różnych typów wskaźnika i terminów aktualizacji stawek), to ostatecznie skala obniżek rat będzie zbliżona. Podobny mechanizm zadziała w przypadku kredytów gotówkowych ze zmiennym oprocentowaniem.

Spójrzmy na kilka scenariuszy dalszych zmian. Rata kredytu hipotecznego na 25 lat, na 450 tys. zł (dzisiejsza średnia), z 2-punktową marżą wynosi „na dziś” 3126 zł. Przyjmując, że WIBOR 3M spadnie o tyle, o ile obniżono we wrześniu stopy rata obniży się o 70 zł miesięcznie, do 3055 zł. To scenariusz niemalże pewien w najbliższym czasie.

Jeśli w tym roku miałyby mieć miejsce kolejne obniżki o łącznie 0,5 pp. (jak zakładają niektórzy z bankowych analityków), rata przykładowego kredytu znajdzie się poniżej granicy 3 tys. zł. Scenariusze 3-4 można potraktować jako na razie „majaczące na horyzoncie”. Oczekiwania klarować się będą wraz z napływem kolejnych danych z gospodarki w najbliższych miesiącach.

Jako tło dla bliskich scenariuszy prezentujemy w tabeli wysokość raty z czasów najtańszego kredytu w historii (2021 r.) i najwyższych stóp trwającej dekady (2022 r.). Jesienią 2022 r. kredytobiorcy spłacający 450-tysięczny kredyt musieli co miesiąc wysupłać ponad 4,4 tys. zł. Jeszcze rok wcześniej takie same zobowiązanie obciążało budżet kwotą 2,1 tys. zł.

Dostępność kredytów wzrośnie

Spadek ceny pieniądza przekłada się również na dostępne kwoty finansowania. Od początku 2025 r. obserwujemy na rynku stały wzrost szacowanej przez banki zdolności kredytowej w hipotekach. Warto zastrzec jednak, że oprocentowanie nie jest tutaj jedynym czynnikiem, a niewielkie zmiany wskaźnika nie przekładają się od razu na odczuwalne „skoki”.

Przyjmując bardzo uproszczone podejście, załóżmy, że bank jest gotów pożyczyć klientowi kwotę, od której rata nie przekracza 40 proc. wolnych dochodów miesięcznych kredytobiorcy. Przy dzisiejszym poziomie oprocentowania wymagany próg dochodowy dla półmilionowego kredytu wynosiłby zatem ok. 8,6 tys. zł. Obniżka stóp od dzisiejszego poziomu o 0,5 pp. przesunie tę granicę o ok. 360 zł w dół.

Obniżka w najdroższych typach kredytów nieunikniona

Koszty kredytów konsumpcyjnych ograniczone są dziś na dwa sposoby – poprzez limit kosztów odsetkowych i granice dla opłat i prowizji. Tylko pierwszy z tych składników jest bezpośrednio powiązany ze stopą referencyjną. Pożyczkodawcy mogli do dziś życzyć sobie maksymalnie 17 proc. w stosunku rocznym.

Obniżka stopy o 0,25 pp. sprowadzi limit do poziomu 16,5 proc. W części produktów, tych najdroższych, decyzja RPP przełoży się automatycznie na obniżenie kosztów odsetkowych. Dotyczy to chociażby kredytów w kartach kredytowych czy niektórych limitów w rachunku. Dla korzystających z pożyczek pozabankowych różnica nie będzie wyraźnie odczuwalna. W ich przypadku pierwsze skrzypce grają bowiem raczej koszty pozaodsetkowe.

Źródło: