Ugody byłyby najlepszym rozwiązaniem problemu kredytów walutowych dla banków, a według scenariusza KNF kosztowałoby to sektor 34,5 mld zł - napisała Komisja Nadzoru Finansowego w opinii dla Sądu Najwyższego. Zdaniem KNF problem z kredytami frankowymi wynika ze wzrostu kursu walutowego, a nie ze stosowania klauzul abuzywnych.
"Na drodze do szerokiego wdrożenia rozwiązań polubownych stanął jednak brak gotowości banków do zaproponowania klientom takich parametrów rozwiązania ugodowego, którego atrakcyjność uczyniłaby ugodę realną alternatywą dla ścieżki sądowej. Innymi słowy, banki nie były skłonne na masową skalę oferować warunków na tyle atrakcyjnych, aby przekonać klientów do rozwiązań ugodowych, ze swej istoty będących kompromisem wobec rozwiązań spornych (sądowych). Nasiliło to i przyspieszyło proces eskalacji oczekiwań kredytobiorców, stymulowanych także niektórymi wypowiedziami orzecznictwa, także unijnego, i stanowiskami organów odpowiedzialnych za ochronę konsumenta. Ten splot czynników prowadził do swoistego impasu, jeżeli chodzi o możliwość rozwiązania problemu kredytów walutowych na drodze polubownej" - napisano w opinii.
Przeczytaj także
Według KNF scenariuszem polubownym, który wydaje się mieć największe szanse, jest "rozwiązanie zakładające swoiste zrównanie sytuacji kredytobiorców walutowych z osobami, które w analogicznym czasie zaciągnęły kredyt mieszkaniowy w złotych". Nadzór przytacza szereg argumentów za tym rozwiązaniem, w tym m.in. eliminację ryzyka kursowego, zmniejszenie salda dla kredytobiorców, a także urzeczywistnienie zasady sprawiedliwości społecznej względem kredytobiorców złotowych, którzy decydowali się na ten rodzaj kredytu, nie akceptując ryzyka walutowego.
Zdaniem nadzoru problem kredytów walutowych wynika "przede wszystkim ze zmian kursu złotego (...) do franka szwajcarskiego (...) i masowego przyjmowania przez klientów na siebie (świadomie lub nieświadomie) ryzyka walutowego w horyzoncie kilkudziesięciu lat, a nie z prawnych aspektów dotyczących konstrukcji umów, w szczególności z ewentualnej abuzywności ich klauzul".
Przeczytaj także
W opinii Urzędu Komisji Nadzoru Finansowego, "co do zasady, konsumenci byli informowani o ryzyku zmiany kursu walutowego i przeciętny konsument, bez wykształcenia ekonomicznego, powinien być świadomy ryzyka wynikającego z niekorzystnej zmiany kursu walutowego". Jednocześnie urzędnicy nadzoru wskazują, że banki nie miały korzyści ekonomicznych ze zmiany kursu, gdyż musiały się przed nią zabezpieczyć, aby nie ponosić kosztów dodatkowego kapitału.
"Oceniając sprawę z dzisiejszej perspektywy, a więc post factum i będąc bogatszym o wiedzę płynącą z późniejszych wydarzeń, należy uznać, że skala deprecjacji PLN do CHF przekroczyła granice przyjmowane zarówno przez klientów, jak też przez profesjonalnie zajmujące się prognozowaniem rynku finansowego banki. Zmaterializował się bowiem skrajny scenariusz dotyczący możliwych wahań kursu CHF/PLN, podczas gdy niewiele osób należycie uwzględnia skrajne scenariusze przy podejmowaniu decyzji" - czytamy w opinii.
"Wygenerowane w ten sposób zjawisko oddziałuje na cały sektor bankowy i zagraża stabilności jego funkcjonowania" - podkreślają autorzy opinii.
Przeczytaj także
KNF zwraca także uwagę na zmiany, które nastąpiły przez ostatnie kilkanaście lat.
"Zwrócenia uwagi wymaga okoliczność, że w latach 2006-2008 stan rozwoju rynków finansowych w Polsce stał na zupełnie innym poziomie niż obecnie. (...) W Polsce, w okresie masowego udzielania walutowych kredytów mieszkaniowych, wiarygodny rynek walutowy – tak, jak jest on postrzegany według dzisiejszych standardów – nie istniał, a kwotowania państwowe były niemiarodajne, o ile w ogóle istniały. Banki przeniosły wcześniejszą praktykę kalkulacji kursu w oparciu o własny, „wewnętrzny” rynek walutowy, z końca XX wieku na pierwszą dekadę XXI wieku. Dokonywanie oceny tej praktyki – wówczas zasadniczo niekontrowersyjnej – z dzisiejszej perspektywy, przez pryzmat upływu kilkunastu lat, w ciągu których nastąpił dalszy rozwój rynków finansowych związany w szczególności z bezprecedensowym upowszechnieniem technologii teleinformatycznych, może być nieuzasadnione i może prowadzić do nietrafnych rozstrzygnięć" - napisano w opinii.
Komisja Nadzoru Finansowego oszacowała także ponownie koszty różnych rozstrzygnięć dla sektora bankowego. Wariant zakładający wstawienie kursu średniego NBP do umów kosztowałby 8,8 mld zł, natomiast tzw. odfrankowienie umów (kredyt złotowy oprocentowany LIBOR-em) już 78,5 mld zł. Warianty upadku umów kosztowałyby: 56,4 mld zł (ze zwrotem kapitału oraz jego kosztu na poziomie WIBOR+marża), 70,5 mld zł (upadek umowy ze zwrotem kapitału oraz jego kosztu wg WIBOR), 101,5 mld zł (upadek umowy ze zwrotem kapitału bez rozliczenia jego kosztu), 234 mld zł (upadek umowy bez zwrotu kapitału oraz jego kosztu). Proponowany przez KNF wariant ugodowy to koszt dla sektora na poziomie 34,5 mld zł. (PAP Biznes)
mfm/ asa/
