Na łamach Bankier.pl regularnie informujemy o sporach pomiędzy kredytobiorcami i bankami oraz rozstrzygnięciach zapadających w sądach. Prezentacja co ciekawszych spraw nie daje jednak ogólnego pojęcia o skali prawnych potyczek. Na życzenie Czytelników podjęliśmy próbę przeglądu wyroków, które zapadają we „frankowych” sprawach.
Kredyty oparte na franku szwajcarskim to wciąż gorący temat, chociaż do tej pory nie zrealizowała się żadna z zapowiedzi ustawowych rozstrzygnięć. Kilka miesięcy temu Jarosław Kaczyński, komentując realizację wyborczych obietnic rządzącej partii, zachęcał klientów banków do samodzielnej walki o sprawiedliwość. Wielu kredytobiorców już wcześniej wybrało tę drogę, a sale sądowe są miejscem, gdzie dokładnie analizuje się kontrakty bazujące na szwajcarskiej walucie.
Chociaż od szczytu popularności kredytów denominowanych lub indeksowanych frankiem mija właśnie 9 lat, to wiele sądowych sporów jest na stosunkowo wczesnym etapie. Najszerzej komentowane są pozwy zbiorowe, angażujące tysiące kredytobiorców. Za najgłośniejsze wypada uznać te wytoczone mBankowi („Nabici w mBank”) oraz Bankowi Millennium. Żadna z nich nie zakończyła się do tej pory rozstrzygnięciem.
W cieniu zbiorowych potyczek toczą się sprawy indywidualne. Ile wyroków zapadło już w związku z kredytami „frankowymi”? Postanowiliśmy sprawdzić. Jak się okazało, stworzenie pełnego obrazu jest w tym przypadku bardzo trudnym zadaniem.
Banki nie chcą dzielić się informacją
Pozywane przez kredytobiorców banki dysponują zapewne pełną wiedzą o liczbie spraw zakończonych lub będących w toku. Nie są jednak skłonne podzielić się danymi. Na zapytanie skierowane do instytucji, które mają w swoim portfelu zobowiązania powiązane z frankiem szwajcarskim, odpowiedziała tylko część.
Żaden z banków nie wypełnił przygotowanej przez nas ankiety, w której prosiliśmy o zbiorczą informację o liczbie spraw w okresie od 2010 do połowy 2017 r. w podziale na zakończone (na korzyść banku lub kredytobiorcy), toczące się oraz z wyróżnieniem poszczególnych głównych obszarów sporu (m.in. waloryzacji, UNWW itd.).
Trzy instytucje: PKO Bank Polski, Eurobank i ING Bank Śląski, zdecydowały się nie udostępnić żadnych danych. Na zapytanie nie odpowiedziały w ogóle Deutsche Bank, Bank Pekao oraz Alior Bank.
Każdy bank inaczej mówi o problemie
Bank BGŻ BNP Paribas odesłał nas do raportu okresowego, w którym wskazano, że na koniec I kwartału 2017 r. bank był pozwanym w 63 sprawach dotyczących kredytów denominowanych do franka szwajcarskiego. Wymienione sprawy dotyczą tylko jednego z zagadnień. „Klienci Banku żądają bądź stwierdzenia nieważności umowy kredytu hipotecznego w zakresie udzielenia kredytu denominowanego do waluty CHF, poprzez ustalenie, iż Bank udzielił kredytu w PLN bez denominacji do waluty obcej lub odszkodowania z tytułu nadużycia przez Bank prawa podmiotowego, w tym zasad współżycia społecznego i wprowadzenia klienta w błąd. Łączna wartość dochodzonych roszczeń w w/w sprawach wynosi 30,78 mln zł” – czytamy w raporcie. W dwóch zakończonych tego typu sprawach sądy prawomocnie oddaliły żądania klientów, wskazano w dokumencie.
Warto dodać, że inne instytucje w raportach okresowych nie publikują tak szczegółowych danych. W dokumentach znajdziemy tylko skrótową informację o toczących się postępowaniach, ze wskazaniem czy wartość przedmiotu sporu przekracza próg 1/10 funduszy własnych.
Bank BPH również odmówił udzielenia szczegółowych informacji. Instytucja wskazała jednak, że liczba spraw sądowych, w których pełni rolę pozwanego jest niewielka – „znacząco poniżej 0,2 proc. wielkości portfela” kredytów powiązanych z walutami obcymi. „Dotychczas Bank nie przegrał w żadnej sprawie, która zakończyła się prawomocnym wyrokiem, a która w szczególności dotyczyła nieważności umowy kredytowej czy abuzywności klauzul indeksacyjnych”.
Bank Millennium przedstawił stanowisko, w którym wskazuje, że jest zwolennikiem „analizowania wyłącznie prawomocnych wyroków. W kwestii indeksacyjnej, najistotniejszej dla Banku Millennium, dotychczas zapadły dwa prawomocne rozstrzygnięcia. Dwa na korzyść banku”.
Podobną odpowiedź przesłał Bank Zachodni WBK, który wskazał, że w sprawach indywidualnych, w zakończonych już prawomocnie postępowaniach, zapadło 5 pozytywnych dla banku rozstrzygnięć. Dotychczas nie zapadł ostatecznie żaden wyrok na niekorzyść banku.
Getin Bank podkreślił, że 80 proc. prawomocnie zakończonych spraw związanych z indeksowanymi kredytami hipotecznymi zakończyło się na korzyść Getin Noble Banku. Niecałe 8 proc. to rozstrzygnięcia na korzyść klientów. Resztę stanowią ugody zawarte między stronami. Bank nie podał liczby prowadzonych spraw.
Wyłącznie do spraw prawomocnie zakończonych, bez wskazania ich liczby, odniósł się także mBank. „W sprawach dotyczących waloryzacji 75 proc. zakończyło się prawomocnie na korzyść mBanku. W przypadku pozostałych 25 proc. – żadne z orzeczeń nie stwierdza nieważności umowy oraz ‘nie zamienia’ kredytu w CHF na PLN” – informuje instytucja.
Raiffeisen Polbank odnotował 6 spraw zakończonych prawomocnym wyrokiem. Bank deklaruje, że wszystkie z nich rozstrzygały spór na korzyść instytucji.
O powody niechęci do dzielenia się przez instytucje informacjami o indywidualnych pozwach zapytaliśmy Związek Banków Polskich. Chcieliśmy także dowiedzieć się, czy związek sam prowadzi bazę danych dotyczących spraw sądowych. Z otrzymanych przez nas informacji wynika, że organizacja nie prowadzi takiej bazy danych.
Obraz sądowych batalii
Spraw sądowych dotyczących kredytów opartych na franku szwajcarskim jest znacznie więcej, niż mogłoby się wydawać, wnioskując z omówionych powyżej komentarzy banków. Znajdują się one na różnych etapach i dotyczą wielu zagadnień - od konstrukcji samej umowy kredytowej do problemów związanych np. z zabezpieczeniem niskiego wkładu własnego.
Przeczytaj także
Zapraszamy Państwa do podzielenia się informacjami o sprawach tego rodzaju - rozstrzygnięciach zapadających w sądach i dotyczących kredytów mieszkaniowych denominowanych lub indeksowanych do franka szwajcarskiego. Zebraliśmy informacje o ponad 190 takich przypadkach. Jeśli brali Państwo udział w sprawie, której nie ma na opublikowanej przez nas liście, prosimy o kontakt.
Lista sygnatur spraw "frankowych" - zapraszamy do podzielenia się informacjami.
Tekst powstał dzięki naszym czytelnikom - zwyciężył w jednej z sond #naBankiera, w której wskazujecie tematy, które chcielibyście zobaczyć na Bankier.pl.
AKTUALIZACJA 26.7, godz. 17:20 - Związek Banków Polskich poinformował nas, że nie prowadzi rejestru spraw sądowych.
